Alþýðublaðið - 29.09.1962, Blaðsíða 8

Erlendur Haraidsson skrifar frá Aust-
ur-Berlín. Og segir meðal annars frá
flugvéíinni, sem kosfaði 1500 milljónir
marka - og aldrei kom aö gagni.
þungaiðnað óhjákvæmUega I
vera undirstöðu atvinnulífsins.
Fyrir stríðið var enginn telj-
andi þungaiðnaður í A.-Þ.,
enda voru þar ekki fyrir hendi
þau hráefni, sem til þess iðn-
aðar þarf. Landið var fyrst og
fremst landbúnaðarland með
þeim iðnaði, sem landbúnaðin-
um fylgir og auk þess nokkuð
af léttum iðnaði svo s^m gleri
og vefnaði.
Eftir að kommúnistar náðu
völdum var eitt hið fyrsta verk
þeirra, að semja áætlun um
uppbyggingu þungaiðnaðar í
landinu, sem fyrirsjáanlega
hlaut þó að verða nokkuð dýr,
þar sem hvorki kol né járn er
í landinu og hvort tveggja
verður því að flytja að.
Reist var ný borg, Stalin-
stadt, — hún hefur nú verið
endurskirð — og hafin fram-
leiðsla með kolum frá Póllandi
og járni, sem flutt var alla
lcið frá Úralfjöllum. Að vísu
áttu Rússar járn, sem lá nær
en það notuðu þeir sjálfir.
Flutningskostnaður þessara hrá
efna reyndist mikill og fram-
leiðslan varð dýr. Þarna hefur
því verið lagt út í fyrirtæki,
sem engum, hvorki einkatyrir-
tæki né rikisstjórn, sem fyrst
og fremst hugsar um að reka
hallalaust fyrirtæki, hefði
nokkru sinni dottið í hug að
ráðast í. Hér fór saman gífur-
ieg fjárfesting og óeðlilega dýr
framleiðsla.
Annað svipað pólitískt fyrir-
tæki mætti nefna, sem kostaði
þjóðina hálfan annan milljarð
marka. Stofnaðut var flugvéla-
iðnaður í landinu árið 1954.
Voru strax hafnar miklar til-
raunir með byggingu þrýsti-
loftsflugvéla fyrir augum. V.-
Þjóðverjar framleiddu engar
þrýstiloftsflugvélar, og átti nú
að sýna ágæti hins a.-þýzka
ríkis með því að hefju smíði
flugvéla, sem hinn revndi og
vandaði v.-þýzki iðnaður taldi
sig ekki geta fengizt við.
Að lokum var framleidd ein
þrýstiloftsflugvél. Skyldi hún
sýnd á mikilli pólitískri sam-
komu árið 1959, en svo ólieppi-
lega vildi tU, að hún hrapaði
við það tækifæri. Var þá hætt
við þetta fyrirtæki, sem efnt
hafði verið tU með svo mikl-
um áróðri og hávaða, en kost-
aði þjóðina að lokum 1500
milljónir marka, sem er gífur-
Ieg upphæð fyrir 17 milljón
manna þjóð. Nú eru framleidd-
ar rafmagnsvörur í þessum
verksmiðjum.
Þetta eru tvö þekktustu dæm
in um óarðbær pólitísk fyrir-
tæki, sem stjórnin hefur ráð-
izt í, en þau eru fleiri, þótt
ekki hafi hin orðið þjóðinni
jafndjx og þessi tvö. Orsakanr.a
er ekki beinlínis að leita í
hinu sósialistiska skipulagi
heldur í óskynsamlegri stjórn.
Vart er því unnt, að ásaka
hið sósíalistíska skipulag í A.-
Þýzkalandi fyrir þau lágu Iífs-
kjör, sem þjóðin býr nii við,
samanborlð við flest önnur ríki
V.-Evrópu.
Orsakanna er að leita ann-
ars staðar. Þegar allt kemur
tU alls, mun það sjaldnast skipu
lagið, sem ákveður velferð
þegnanna, heldur auk ytri að-
stæðna, hæfni stjórnandanna
og vilji.
Þriðja orsök efnahagsásíands
ins í A.-Þýzkalandi, er áhuga-
leysi fólksins fyrir framleiðsl-
unni, eftir að nær allar eignir
og fyrirtæki voru þjóðnýtt.
Þetta stafar samt ekki af Ieti,
heldur vegna þess að hinu
sósíalistíska skipulagi hefur
verið komið á með þvingun og
gegn vilja meirihluta þjóðarinn
Framh. á 13. síðu
Skjót viðbrögð
HERMENNSKA er meira en blóð og eldur. Fjórum dögum
eftir jarðskjálftana miklu í íran var bandaríski herinn búinn
að flytja hundrað rúma sjúkrahús til héraðsins, sem verst varð
úti. Það var flutt með flugvéliun frá Vestur-Berlín. Á mynd- '
inni vísar stúlka úr hernum föður, sem ber barn sitt slasað
í fanginu, til sjúkrahússins.
MXKIÐ er unnið bæði í Vést-
ur- og Austur-Þýzkalandi og
uppbyggingin hefur verið gífur
leg í báðum hlutum landsins.
Umfangsmikil! iðnaður hefur
verið reistur nærri frá grunni
og húsnæði verið reist fyrir
milljónir manna.
í stríðslok munu skemmdir
hafa verið álíka miklar í Aust-
ur- -og Vestur-Þýzkalandi, en
enginn, sem löndunum kynnist
nú, kemst hjá því, að greina
þann mikla mun, sem er á
landshlutunum.
í Austur-Þýzkalandi er
vinnuaflið vel skipulagt og nýtt
og framleiðslan hlýtur því að
vera mikil. Engu að síður, er
það staðreynd, að lífskjör eru
þar mun lakari, en í A7.-Þýzka-
landi og mikill skortuv á ýms-
um nauðsynjavörum, t. d. mat-
vöru. Mörgum finnst þetta ó-
trúlegt , og verð ég að játa, að
ég lagði ekki fyllilega trúnað
á þetta fyrr en ég kynntist því
af eigin raun, hve ástandið er
að þessu leyti slæmt í Austur-
Þýzkalandi. Þótt áróðurs gæti
í mörgu af J>ví, sem fréttaþjón-
nsta beggja landshlutanna læt-
ur frá sér fara, þá er þetta þó
staðreynd, sem enginn, cr á-
standið þekkir af eigin raun
reynir að neita. Jafnvel a.-
þýzku yfirvöldin viðurkenna
erfileika sína á þessu sviði.
Spurningin er því, hver er
orsök hins slæma efnahags-
ástands? Hvert fer framleiðsl-
an og auðurinn, sem þjóðin
skapar með vinnu sinni og
hvers vegna hefur henni enn
ekki tekizt að ná svipuðum lífs-
kjörum og V.-Þjóðverjum? í
V.-Þýzkalandi eru allar vetzl-
anir yfirfullar af vörum, fra>n-
leiðslan aldrei meiri en nú,
bankarnir yfirfullir af erlend-
um gjaldeyri og lífskjör al-
mennings ein hin beztu í
allri V.-Evrópu og rara liægt en
örugglega batnandi.
Þyngsta byrði hins a.-þýzka
þjóðarbús er herbúnaðurinn.
Miðað við fólksfjölda, hafa A.-
Þjóðverjar fjölmennasta her í
Evrópu. Þjóðarherinn svoncfndi
National Volksarmé, telur nm
150 þús. manns, en þar við bæt-
ist um 100 þús. manna vopnuð
alþýðulögregla, Volkspolizei,
og býr hún í herbúðum og er
skipulögð og vopnuð eins og
hver annar her. Er hún nokkurs
konar varalið, þvi stjórninni er
vel ljóst, að hún nýtur ekki
almenns fylgis. Austur-þýzka
stjórnin hefur því um 250 þús.
manna lið undir vopnum. Til
hliðsjónar má geta þess. að
vestur-þýzki herinn telur um
380 þús. hermenn (og finnst
sumum nóg um). íbúatala V.-
Þýzkalands er hins vegar nær
60 milljónir, en aðeins 17 millj-
ónir í A.-Þýzkalandi. Hlutfalls-
lega jafnfjölmennur her í V.-
Þýzkalandi ætti því að hafa um
800 þús. hermenn.
Hinn fjölmenni her A.-Þ. er
ekki aðeins þnng fjárhagsleg
byrði á landinu, heldur er einn-
ig á þennan hátt dregið úr
framleiðslunni dýrmætt vinnu-
afl.
Önnur ástæða hins slæma
efnahagsástands í landinu, er
ýmis fyrirtæki og framkvæmd-
ir, sem ráðizt hefur verið í af
pólitískum ástæðum eingöngu
og stórkostlegur halli hefur oft
orðið á. Hér má fyrst nefna
róttæka breytingu á atvinnulífi
landsins í samræmi við komm-
únistíska kenningu, sem telur
g 29- sept. 1962 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ