Alþýðublaðið - 29.09.1962, Blaðsíða 13

Friðrik V. Ólafsson
skélastjóri - MINNING
ÞEGAR mætir menn falla í valinn
frá þýðingarmiklum störfum, sem
þeir hafa verið eins og skapaðir
til að gegna og sem þeir hafa þ.ión-
að með alveg sórstakri ábjTgðar-
tilfinningu og trúmennsku, þá
setur flesta hljóða, því þeirn er
ljóst sá hnckkur, sem bjóðfélagið
hef ur beðið við andlát slíkra
manna.
Þannig var það með Friðrik V.
Ólafsson skólastjóra sjómanna-
skóiáns, að það voru fleiri en hans
nánustu, sem fundu þann missi
sem varð við fráfall hans.
Friðrik heitinn skolastjóri var
orðinn þjóðkunnur maður löngu
áður en hann varð skóiastjóri
Stýrimannaskólans, sem hann hef-
ur veitt forstöðu með mikiili prýði
undanfarinn aldarf jórðung. Þau
e;-u því orðin mörg sjómannsefn-
in, sem hann hefur veitt farbeina
út á hvítfextar öldur úthafsins og
sem nú minnast hans með ynniieg
um söknuði og hlýjum hug fyrir
þá handleiðslu og góðar leiðbci.a-
ingar sem hann veitti þeim í ar.d-
legt nesti áður en þeir hurfu að
stjórn á skipum við veður öll vá-
iynd.
í nafni Sjómannasamtakanna og
í nafni Slysavarnafélags ísisnds
vildi ég mega minnast hans íneð
sérstöku þakklæti fyrir mikilsverð
störf hans í þágu þessara samtaka.
Ég minnist Friðriks aðeins ó-
Ijóst frá æskuárum mínum á isa-
firði, fyrst er hann fór til sjós á
Kútter Haraldi, sem þá var gerður
út frá ísafirði og mun þá hafa ver-
ið stærst skipa er þaðan gekk. —
Friðrik Var aðeins rúmlega 15 ára
og yngsti maður um borð. Næst
man ég eftir Friðriki þegar hann
er orðinn lærður stýrimaður í
Vestmannaeyjum um jólaleytíð
1921. Hann var þá stýrimaður á
björgunar- og eftirlitsskipinu Þór,
sem var nýkeypt til landsins fyrir
áhuga og framtak Vestmannaeyj-
inga. Heyrði ég þá mikið talað um
hina glæsilegu og áhugasömu yfir-
menn þessa fyrsta bjöi-gunarskips,
er fyllti alla þjóðina stolti.
Ég var þá vikapiltur á skonn-
ortunni „Svalan” sem var að lesta
þarna saltfiski til Spánar, en 2.
stýrimaður um borð hjá okkur var
jafnaldri Friðriks og skólabróðir
frá ísafirði, og kom Friðrik um
borð til að kveðja hann, er við
létum úr höfn. Þegar jólahátíðin
var gengin í garð leystum við land-
festar og létum í haf. Sólarhring
síðar var þessi kunningi og starfs-
bróðir Friðriks drukknaður. Hann
tók fyrir borð í ofviðri, sem brast
á nóttina eftir. Þannig er lífið,
sumir deyja ungir þegar þeir eru
að heyja' lífsstarfið og með þeim
margar brostnar vonir, öðrum
auðnast að Ijúka góðu ævistarfi.
Þannig var það með Friðrik V.
Ólafsson, mest hans ævistarf hef-
ur Verið þróttmikið og háleitt
björgunar- og leiðbeiningarstarf
bæði á sjó og landi.
Sama árið og Friðrik varð skóia-
stjóri, minnist ég með sérst.öku
þakklæti þess, að Skipstjórafélag
íslands valdi hann sem fulltrúa
sinn til að vinna að stofnun Sjó-
mannadagsins.
Hann var þá kjörinn einn af
þremur mönnum til að koma á fót
hinni fyrstu sýningu hér á landi,
er sýndi þróun íslenzkrar sjósókn-
ar frá fyrstu tíð.
Sjómannasamtökin studdu hann
ósleitilega við að koma upp bygg-
ingu hins nýja Sjómannaskóla, en
hann var formaður bygginga-
nefndarinnar.
Þegar lagður var hornsteinn
byggingarinnar á Sjómannadaginn
1944 sæmdi forseti íslands hann
riddarakrossi fálkaorðunnar í sjó-
mannahófinu um kvöldið að Hótel
Borg í viðurkenningarskyni fyrir
mikilsverð störf hans.
Þegar sjómannadagssamtökin
minntust 25 ára afmælis síns sl.
vor, og ákveðið var að heiðra þá
þrjá fulltrúa aðalstarfsgreina sjó-
mannastéttarinnar, er taldir voru
hafa haft mest áhrif á msnntun og
félagsmálastarfsemi sjómanna-
samtakanna, varð Friðrik V. Ói-
afsson fyrir valinu af hálfu skip-
stjórnarmanna.
Engan mann hef ég þó þekkt,
sem er hlédrægari en Friðrik í
þessum efnum. Hann vildi helzt
vinna hverju máli eins vel og hann
gat, en hann vildi gera það svo að
ekkert bæri á því.
Þegar Friðrik V. Ólafsson var
kjörinn forseti Slysavarnafélags
íslands, var það mikill fengur fyr-
ir félagssamtökin og honum var
mjög ljúft að vinna fyrir Slysa-
varnafélagið eins og hann hafði
áðúr. unnið björgunarstarfinu á
sjónum. Hann baðst þó undan að
verða endurkjörinn forséti af ótta
við að hann sem skólastjóri gæti
ekki sinnt því eins og hann vildi,
en hann féllst á að verða með-
stjórnandi og varaforseti, sem hann
hefur gegnt samfleytt í tvo ára-
tugi.
Við. sem samstarf höfum átt með
honum í þessi ár, minnumst með
þakklæti þess dýrmæta starfs sem
hann hefur þar lagt af mörkum
byggt á þekkingu hans og reynslu.
Ef velja ætti starfi Friðriks lieit
ins einhver einkunnarorð væri
engin betur til þess fallin en:
Stjórnsemi, nákvæmni og ábyrgð-
artilfinning. Honum var mjög um-
hugað að allar ályktanir og sam-
þykktir frá Slysavarnafélaginu
væru rétt grundvallaðar og vel og
einarðlega orðaðar.
Hin margvíslegu trúnaðarstörf
sem Friðrik V. Ólafssyni skóla-
stjóra voru falin, sýndu líka að
hann naut óskoraðs trausts, enda
ávann hann með starfi sínu og
þægilegu viðmóti sínu bæði virð-
ingar og velvild allra þeirra sem
kynntust honum og samskipti áttu
við hann.
Þetta á ekki sízt við hinn fjöl-
menna hóp Slysavarnafólks, er
minnist samstarfsins við liann með
sérstöku þakklæti og sendir eftir-
lifandi eiginkonu hans og öðrum
ástvinum ynnilegastu samúðar-
kveðjur.
Henry llálfdánsson.
75 ára ARNBJÖRG
SIGURÐARDOTTIR
ARNBJÖRG Sigurðardóttir,
ekkja Hannesar Einarssonar, sem
er að góðu kunn öllum eldri
Keflvíkingum, er 75 ára í dag.
Arnbjörg er Snæfellingur að
ætt. Fædd í Bergþórsbúð á Am
arstapa á Snæfellsnesi 29. sept.
Þaðan fluttist hún með foreldr-
um sínum, Sigurði Vigfússyni og
Sigriði Guðmundsdóttur vestur
í Dali. Var hún þá k sjöunda ári.
í Dölunum átti hún svo heima þar
Arnbjörg Sigurðardóttir
til á árinu 1912, að hún fluttist
með manni sínum til Keflavík-
ur, en þar hefur hún átt heima
og dvalið nær óslitið síðan.
Á þessum tímamótum minnist
hún því einnig annars áfanga í
lífi sínu, því á þessu ári eru lið-
in 50 ár síðan hún eignaðist sitt
fyrsta heimili í Keflavík. Og
þessi áfangi hefur áreiðanlega
markað heillarik þáttaskil í lífi
hennar. Þess báru vott orð henn
ar, er ég ræddi við hana fyrir
nokkrum dögum. Henni féllu góð
orð til Keflvíkinga og í Kefla-
vík vildi hún vera á með-
an aldur endist, og þar að iok-
um, hvila beinin.
Þau Arnbjörg og Hannes
bjuggu í Keflavík þar til Hann-
es lézt, 13. júH 1947. Þau eign-
uðust 13 börn og eru 9 þeirra á
lífi. Þau eru í aldursröð: Guð-
mundur, búsettur í Hafnarfirði
Guðrún, Sigrún og Ellert búsett
í Keflavík, Svava, býr £ Reykja-
vík, Margrét og Einar búa 1
Keflavik, Lára, býr í Hafnarfirði
og Bjamheiður, býr í Keflavík
Og sem að líkum lætur, á Am-
björg afkomendur fleiri. Baraa-
börn hennar eru nú 50 á Iífi, átta
hafá dáið. Og börn þeirra em
43.
Síðan hún hætti búskap hefur
hún dvalizt hjá bömum sínum og
tengdabömum, „sem öll hafa bor
ið mig á höndum sér“, sagði Ara-
björg, „svo mér finnst lífið nú
sannkallaðir sólskinsdagar". Og
barnabörnin eru mér sérstaklega
góð og nærgætin og á ég méð
þeim og börnum þeirra margar
yndisiegar stundir".
„En þú mátt ekki fara að skrifa
þetta í blöðin, sem ég er- að
rabba við þig“, sagði Arabjörg
að lokum. „Þetta er ekkert merki
legt. Ég er ekki neitt, og hefi ekk
ert afrekað".
Þessi síðustu orð Arnbjargar,
hinnar hógværu konu, snertu
mig mjög og vöktu hjá mér mik-
ilvægar spurningar, sem okkur
er hollt að hugleiða: Hvers virði
er líf og starf góðrar móður? —
Hvémig getum við bezt launað
það starf? Hver hefur afrekað
meira?
Þessum spumingum þarf hver
æskumaður að svara. Og á þvl
veltúr gæfa þjóðarinnar, hver
svörin verða hjá fjöldanum.
Og mér komu í hug orð þjóð-
skáldsins: „Því hvað er ástar og
hróðrardís, og hvað er engill úr
Paradís, hjá góðri og göfugri móð
ur?“
Ég sá fyrir mér fylkingu
mæðra í fortíð og nútíð, hóg-
værra og lítillátra, sem hafa lif-
að lífinu í kyrrþey. En þær hafa
lagt allt sitt fram, til þess að
börnum þeirra mætti vegna sem
Framhald á 14. síðu.
ERLENDUR SKRIFAR FRÁ AUSTUR-ÞÝZKALANDI
Framhald af Opnu
ar. Það er sama hvaða hlutur
eða athöfn er góð, að ef þvinga
á mann til hennar, þa verður
hún ekki lengur góð. Þetta er
veigamikið atriði, því injög
reynir á hollustu og fclagsleg-
an hugsunarhátt þegnamla í
sósíalistísku þjóðfélagi, þar
sem eiginhagsraunasjónarmiðið
fær ekki að njóta sín í sama
mæli og í öðrum þjóðfélögum.
Verst hefur ástandið verið af
þessum sökurn i landhúraðin-
um, en þar er framleiðslan á
ha. minni nú en fyrir stríð, en
í V.-Þýzka?.andi hins vegar
aldrei meiri en nú.
Ein þeirra byrða, sem rcynzt
hafa þjóðarbúinu þungai;. er
mikið og óþjált skrifstofubákn
og fjöldi pólitískra starfsmanna
flokksins. Þá má einnig' nefna
það, að verzlunarsendinefndir
A.-Þ. eru venjulega fjölmenn-
ari en sendiráð V.-Þ. í sömu
löndum og þá jafnframt mun
dýrari í rekstri, þótt ekki megi
gleyma því, að vegna þess að
öll stærri fyrirtækl eru i eigu
ríkisins, verður starfsemi sendi
ráðanna eðlilega meiri en ella.
Þá er og miklu fé farlð til
áróðurs r ýmsum mvndum inn-
an lands og utan.
Gífurleg fjárfcsting hefur
einnig verið og er enn í land-
inu og er það einnig talin ein
orsök hinna lágu fifskjara eins
og áður var gefið í skyn. llér
veldur ekki einungis uppbygg-
ing eftir stríð, heldur einnig sú
breyting á atvinnuhátfum, sem
áður var minnzt á.
Þá hefur flóttamannaslraum-
urinn orðið atv’.nnulífi A.-Þ.
dýrkeyptur. Landið hefur ckki
aðeins flúið mikill fjötffT bænda
heldur einnig mikið af dýr-
mætu faglærðu vlnnuafU. AIls
flúðu Iandið töluvert á. fjórðu
miIIJón manna og neyddi það
stjórnina beinlínis til að reisa
múrihn fræga, sem er austur
þýzku stjórninni siður en. svo
nokkuð gleðiefni. Anuars var
sú hætta yfirvofandl, að hinu
austur-þýzka ríki myndi bein-
línis blæða út. Stjórnin áttl
aðeins um tvo kosti að velja,
að gefast upp við framkvæir.d
kommúnismans í landinu, scm
hún hafði þvingað á þjóðina í
skjóli erlends hervalds eða
loka öllum glufum og halda
„framkvæmdinni" áfram.
Þá má geta þess, að A.-Þ.
greiddi eitthvað lengur og
meiri stríðsskaðabætur ' til
Rússa en V.-Þ. til Bandainanna.
Þetta atriði ásamt Marsliall-
hjálpinni varð því fljótt til
þess, að lífskjör urðu litilshátt-
ar hærri í V.-Þ., þótt sá litli
munur, sem í fyrstu var, hafi
fyrst verulega aukizt nokkrum
árum seinna.
Samkvæmt áætlun átti að ná
lífskjörum V.-Þ. á þ-jssu ári,
en reyndin hefur hins vegar
orðið sú, að fremur hefur dreg-
ið sundur en saman og hefur
það ekk.i orðið til þess að
styrkja trú manna á stiórn Ul-
brichts, sem ekki var mikil fyr-
ir. Rússum hefur reyn/t erfitt
að skilja óánægju A.-Þjóðverja,
því þrátt fyrir allt, eru lífskjör-
in A.-Þ. hin beztu í allri A,-
Evrópu, þótt ófrelsi sé þar lík-
lega meira en í nokkru öðru
kommúnistísku ríki.
Síðast en ekki sízt, ínætti
nefna það, að raunverulega
hefur sania stjóm setiff í A.-Þ.
frá stríðslokum, þótt t. d.
jafnvel í Rússlandi hafi stjórn-
in gjörbreytzt á sama tíma.
Þessi fasta einræðisstjórn í
A.-Þ. hefur því stöðugt setið,
hve svo miklar skyssur, sem
hún hefur gert, ekki vegna þess,
að hún stjómaði í sósíalistisku
skipulagi, heldur vegna
klaufsku sinnar. Hér liefur
greinilega komið fram hinn
mikli ókostur einræðisins, óhæf
stjórn getur setið svo endalaust
og þau beppilegu áhrif, sem
breytt stjöra og aðrir stjómar-
herrar alltaf hafa á stiórnmála-
lífið, þegar til lengdar lætnr,
Já alls ekki að koma fram.
Hér er ekki um að kenna sósíal-
istísku skipulagi, heldur EIN-
RÆÐI í sósíalistísku skipulagi,
því ef vel á að fara til lengdar
verður lýðræði að fá að njóta
sín, hvert sem svo skipulagiff
er. Erletrdur HavaldSson.
ALÞÝÐUBLADH) - 29- sept. 1962 J.3