Alþýðublaðið - 02.10.1962, Blaðsíða 4

DANY ROBIN (sem þiff vonandi kannist viff) leikur affalhlutverkiff
í kvikmyndinni „Konur hershöfðingjans", sem nú er veriff aff taka
í Frakklandi. Kvikmyndatöku fylgir ætíð nokkurt kokteilasull, enda
afbragðsafsökun. Myndin er tekin í síðasta kokteilboðinu- Og var þaff
haldiff til heiðurs ungfrú Robins, að hún skuli ieika aðalhlutverkið
í fyrrnefndri bíómynd.
SKAL
I Þar sem vátrygging er samn-
! ingur, gilda um hana allar venju-
! legar samnmgareglur, sbr.’ lög um
samningsgerð, umboð og ógilda
löggerninga frá 1936. Vátrygging
getur því sætt ógildingu að meira
eða minna leyti, ef ógildingará-
stæður nefndra laga eiga við. Það
atriði, sem í framkvæmd er helzt
til að valda ógildingu vátrygg-
ingarsamnings, er ólögmæt laun-
ung af hálfu vátryggða.
Vátryggjandi á skilyrðislausa
kröfu til þess, að honum sé skýrt
: rétt og samvizkusamlega frá öll-
um þeim atriðum, er varða þá á-
hættu, sem hann er á sig að taka
samkvæmt samningnum. Við
brunatryggingu á húsi mætti t. d.
ekki leyna þvi, að í húsinu færi
fram atvinnurekstur, sem hefði
aukna brunahættu í för með sér.
Sé skýrsla vátryggðs rön ' eða ó-
fullnægjandi í verulegum efnum,
á hann á hættu, að vátryggingin
verði metin ógild.
Það er yátryggður, sem venju-
lega ákveður vátryggingarfjárhæð-
ina. Honum er eðlilega heimilt að
hafa hana lægri, en verðmæti
hinna vátryggðu hagsmuna nema,
ef lög mæla ekki fyrir á annan
veg, t. d. vissar skyldutrygging-
ar. Hins vegar er vátryggðum ó-
heimilt og tiigangslaust að hafa
tryggingarfjárhæðina hærri en
verðmæti hins vátryggða. Hann á
aldrei að fá bætt meira tjón, en
hann í rajin og veru varð fyrir.
Ef nú hefur verið vátryggt
undir sannvirði, verður upphæð
bótanna ákvörðuð í hlutfalli við
^það, hve vátryggingarfjárhæðin er
trygging er kölluð ábyrgffartrygg-
ing. Auk tryggingarfjárhæðar-
innar nær þessi trygging til kostn-
aðar við vörn vátryggða gegn kröf
um, sem til hans eru gerðar,
ef það verður talið eðlilegt eftir
atvikum, að vátryggður hafi lagt
í þann kostnað. Einnig getur
tryggingin náð til vaxtargreiðslu
af skaðabótakröfum. Við samn-
inga út af slíkum bótakröfum
eða málarekstur vegna þeirra hef-
ur vátryggjandi algert forræði á
sakarefni.
Líftryggingar hafa algera sér-
stöðu meðal vátrygginga. Þessi
sérstaða byggist á því, að þar er
örugg vissa fyrir því, að eín-
hvern tíma kemur til útborgunar
á tryggingarfjárhæðinni, hvort
sem tryggingin er miðuð við and-
lát eða aldursmark. í öðrum til-
fellum ríkir fullkomin óvissa í
sambandi við greiðslu trygging-
arfjárins.
Af þessu leiðir, að um lífsá-
byrgðarskírteini gilda aðréir regl-
| ur en um önnur vátrvggingarskír-
! teini. Þessar reglur eru fyrst og
í fremst í því fólgnar, að um lífs-
áb.vrgðarskírteinin gilda viðskipta
bréfsreglurnar, en þeim hefur
áður verið lýst í þáttum þessum.
Vátryggingarstarfsemin hefur
eflzt mjög og aukizt á siðari tím-
um. Nú virðist vera unnt að vá-
tr.vggja hina ótrúlegustu og ólik-
legustu hagsmuni. Þannig getur
fegurðardísin tryggt yndisþokka
sinn, og knattspyrnusamtök eiga
þess kost, að tyggja sig gegn ó-
hagstæðu vcðri langt fram í tím-
ann.
Það orkar vart tvímælis, að hin
víðtæka vátryggingarstarfsemi er
líkleg til að hafa djúptæk áhrif
á þróun skaðabótaréttarins í fram
tíðinni.
Jón V. Emils.
Trygginga-
námskeið
tÖGFRÆÐI FYRiR
ALMENNING
TJÓN geta menn beðið með
ýinsum hætti, eins og alkunnugt
er. Slvs og sjúkdóma ber að hönd
fwn, eldur veldur ikveikju, skip
■fefst í ofviðri, snjóflóð fellur á
<iús, munum er stolið, o. s. frv.
Það er almenn regla, að hver
einstaklingur verður að bera þá
áj'.ættu, sem samfara er starfsemi
•ians, og á herðar hans fellur því
f)að tjón, er af þeirri áhættu kann
a? leiða.
Að vísu má það vera, að tjón-
f)eli geti beint kröfum sínum til
f)ess aðila, sem skaðanum olli, og
fengið tjón sitt þannig bætt, ef
vis|um skilyrðum er fulinægt.
llm þetta atriði er fjallað i
skaðabótaréttinum, en verður
efeki rætt hér. Jafnvel í þeim til-
-fc'iium, þegar tjónþoli á löglegan
fá.ótarétt á hendur öðrum, ber að
<%) í að hyggja, að menn eru mis-
jafnlega góðir borgunarmenn, og
-t;.-tur því réttmæt fébótakrafa
Vf rið tjónþola einskis virði vegna
fi 'tuleysis tjónvaldsins á fjárhags-
-stega visu.
málum væri á þann veg
ía.jð, að menn yrðu óvallt að
tjón sitt óbætt, hefði það
óí .iakvæmilega í för með sér geig
vænlegt örvggisleysi fyrir þá, sem
til þess væri fallið að raska stöðu
þeirra og efnahag, ef illa fer.
Vátryggingastarfsemin leitast
við að leysa þetta vandamál eftir
mætti. Grundvöllur vátryggingar
er dreifing áhættunnar á sem
flestar hendur. Vátrygging er
samningur milli vátryggingarsala
(vátryggjandal og vátryggingar-
taka (vátryggðs). Er samningur-
inn í því fólginn, að sá fyrrnefndi
tekur að sér að bæta hinum síðar
nefnda ófyrirsjáanlegt tjón, sem
verða kann á hagsmunum hans og
er með þeim hætti, að samning-
urinn tekur til þeirra.
Fyrir þessa tryggingu, sem
vátryggjandi þannig veitir, vá-
trj'gðum, greiðir vátryggður á-
kveðið gjald (iðgjald), sem venju-
lega er tiitölulega Jágt í hlutfalli
við hina vótryggðu hagsmuni.
Ef spurt er að því, hvernig það
megi vera, að vátryggingarsali geti
tekið á sig þessa áhættu gegn
mjög viðráðanlegum iðgjalda-
grciðslum, þá er því til að svara,
að sérfræðingar geta með mik-
illi nákvæmni áætlað tíðni tjóna
í ákveðnum tryggingarflokkum. Er
þetta byggt á fenginni reynslu og
iðgjöldin þannig ákvörðuð með
stærðfræðilegum útreikningum.
Vátryggingarstarfsemin er
venjulega rekin af fjársterkum
hlutafélögum, en jafnvel þau
endurtryggja hjá öðrum vátrygg-
ingarfélögum í þeim tilgangi að
dreifa ábyrgðinni sem allra mest.
Ef t. d. bátur ferst norður á Hofs-
ósi, getur vel 'átt sér stað, að
meginhluti tjónsins falli á ein-
hvern vátryggingarsala vestur við
Kyrrahafsströnd.
Þess var áður getið, að vá-
trygging væri samningur milli
aðilanna. Sá samningur er nær á-
NÚ er liffiff meira en ár síff-
an Alþýffublaðiff hóf aff birta
lögfræffi fyrir almenning og er
þetta óvenjulegt langlífi greina-
flokks. En slfkar eru vinsældir
flokksins orffnar, að ritstjórn
blaðsins hefur ákveðið að
halda þessari fræðslustarfsemi
áfram, þessari kynningu á lög
fræffi fyrir fólkið. Jón P. Emils
lögfræðingur mun skrifa pistl-
ana senr hingað til.
|vallt munnlegur, en vátryggjandi
j gefur út vátryggingarskírteini,
þar sem hann lýsir yfir skyldum
sínum og skilyrðum til bóta-
greiðslu, ef tjón verður á hinum
vétryggðu hagsmunum. Þar eru
einnig greindar skyldur vá-
tryggðs, en þær eru fyrst og
fremst í því fólgnar, að inna ið-
gjaldið af hendi ó réttum gjald-
jdögum. Af þessu er ljóst, að vá-
, tryggingarskírteinið er grundvöll-
lurinn að réttarstöðu vátryggðs
I gagnvart vátryggingarsala.
mikill hluti sannvirðis hinna vá-
tryggðu hagsmuna.
Á það þarf vart að benda, að
vátryggður á engan rétt til vá-
tryggingarfjár,' ef hann hefur vald
ið tjóninu sjálfur með ásetningi
eða stórkostlegu gáleysi, því að
■ þá myndi nær oftast vera um að
\ ræða refsiverð vátryggingarsvik,
sbr. 248. gr. almennra hegningar-
laga frá 1940. Þvert á móti er sú
skylda lögð á vátryggðan að gera
j allar skynsamlegar og viðróðanleg
| ar ráðstafanir til að fyrirbyggja
tjón ó vátryggðum eignum éða
það verði stórfelldara en nauð-
syn er. Þá ber honum að tilkynna
vátryggingarsala tjónið svo skjótt,
sem verða má.
Um vótryggingarsamninga al-
mennt gilda lög nr. 20 frá 1954.
Fyrir gildistöku þeirra var ekki
til nein heildarlöggjöf um vá-
tryggingar hér á landi. Var eðli-
lega mikill fengur að setningu
þeirra laga. Um sérstakar teg-
undir vátrygginga eru í gildi sér-
iög t. d. Brunabótafélag ís-
lands frá 1942 um eldsvoða
tryggingar í kaupstöðum og kaup-
túnum utan Reykjavíkur, lög um
vátryggingarfélög fyrir fiskiskip
frá 1921 og VI. kafli u:nferðar-
laga frá 1958, sem fjallar um tjón
er hlýzt af notkun vélknúinna
ökutækja.
Menn eiga 'þess ekki einungis
kost, að vátryggja sig gegn tjóni,
’sem þeir sjélfir bíða, heldur einn-
,ig gegn bótaóbyrgð, er þeir kunna
1 að baka sér gagnvart öðrum. Slík
SAMBAND íslenzkra trygginga-
félaga hefur ákveðiff aff halda nám
skeiff eða setja á stofn skóla í
ýrnsum greinum trygginga fyrir
starfsmenn hinna ýmsu trygginga-
félaga innan sinna samtaka. Hr.
Þórir Bergsson tryggingafræðing-
ur mun veita skóla þessum for-
stöffu.
m n
ALAVEIÐIN
AÐ GLÆÐAST
EINS og Alþýffublaffiff skýrði
frá fyrir skömmu hefur álaveiðin
orðið mun minnj en ráff var gert
fyrir. Blaðiff hafði í gær tal af
verkstjóranum í Tilraunastöff SÍS
í Hafnarfirði.
Tjáði hann okkur, að mánuður-
inn, sem senn er á enda, hefði
verið sá íangbezti hvað veiðarn-
ar snerti. Virtist, sem veiðin hefði
glæðzt, nú undir liaustið.
Taldi hann, að veiðarnar yrðu
án efa endurskipulagðar næsta
sumar með tilliti til fenginnar
reyhslu í ár. Meiri áherzla yrði þá
lögð ó þá staði, þar sem bezt hef-
ur veiðzt í sumar.
Mest hefur í sumar borizt af ál
úr SkaftafeUssýslu.
4 2. október 1962 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
* .;.'t ■ :i-i4JE'J-3U!