Breiðablik - 01.07.1907, Blaðsíða 2

i8
BREIDABLIK.
ast því að ala aldur sinn í stöðug-
um sólmyrkva.
t>ar hefir ísland ávalt staðið
betur að vígi. Andlegt líf hefir
aldrei kulnað þar út með öllu.
Bókmentir vorar hafa haldið því
við. Nú er runnin upp sannarlegf
bókmentaöld með þjóð vorri.
Aldrei hefir andleg't líf hennar
verið jafn-gdæsilegt og nú, þó
marg"t megi að því finna. í bundnu
máli og óbundnu hefir aldrei jafn-
mikið verið ritað og aldrei afjafn-
mörgum til þess vandað.
Einkum teljum vér það ánægju-
lega framför, hve óbundnu máli
fleygár fram. Hver rithöfundurinn
birtist nú á fætur öðrum, er lætur
hugsanir sínar í ljós í vönduðu og
fögru máli. Það er alveg furðan-
lega mikið hugsað með jafn-lítilli
þjóð nú á síðustu tíð. Og það ber
minna og minna á barnaleg'um
hugsunum og óþroskuðum. Yfir
hugsana-heim þjóðar vorrar er
sýnilega að færast þroski og dóm-
greind fullorðinsáranna.
Að lesa það nokkurn veginn
niður í kjöl, sem nú er ritað á ís-
lenzku, bæði í bókum, blöðum og
tímaritum, er orðið býsna mikið
ætlunarverk. Sá, sem það ætlar
sér, þarf bæði töluverðar tóm-
stundir og lag á að verja þeim vel.
En hann finnur líka til þess, að
hann hefir af þessu meiri og meiri
ánægju og sí-vaxandi ávinning.
Oft er eftir því spurt, hvernig
andlegu lífi sé háttað með oss
Vestur-íslendingum. Hvort hefir
það heldur dofnað eða dafnað síð-
an vér komum hingað til lands ?
Hefir oss farið tiltölulega iafn-
mikið fram að andlegri sjálfstæði
og efnalegri ? Hugsum vér þeim
mun hærra, sem híbýli vor eru
prúðari ?
Spurningum þessum skulum
vér láta ósvarað að sinni. En
eftir einu höfum vér þózt taka.
Andlegt líf virðist oss vera lang-
blómlegast ineð þeim mönnum,
sem annast láta sér um að lesa hið
bezta, er út kemur á íslenzku. ís-
lenzkar hugsanir vekja meira berg-
mál í huga íslendingsins en það,
sem hann les á öðrum málum.
Það, sem lesið er á ensku t. d. ber
mestan ávöxt þar að vorri ætlan,
sem kunnugleiki er fyrir í eigin
fræðum. Enda er það engin furða.
Við samanburðinn fæðist ávalt
eitthvað nýtt í huga manns. Sá
meltir bezt þungmeti annarra bók-
menta, sem bezt kann að íæra sér
í nyt móður-mjólk sinna eigin.
En hvað sem um það er, þurfa
Vestur-íslendingar að taka á af
öllu afli, eigi andlegt líf hjá þeim
að verða með blóma jafn-miklum
að sínu leyti og nú er það á fóstur-
jörðu vorri. Þeir mega ekki með
neinu móti láta hugsanirnar þaðan
fara fram hjá sér. Þeir verða að
vega þær með sér og bera þær
saman við hugsanirnar, sem ber-
ast þeim úr ensku þjóðlífi um-
hverfis þá. Með því móti á að
geta vaknað eitthvað sjálfstætt og
að gagni, — nýjar hugsanir, er