Breiðablik - 01.12.1907, Blaðsíða 7

BREIÐABLIK
103
ÁFRAM EÐA AFTUR.
Meö nýju ári kemur mönnum ósjálfrátt
í hugf spurning’tn gámla, sem vakað hefir
méð mönnum frá aldá ööli: Er heimin-
um aö fara fram eða aftur?
Ymsir halda því fram, að mönnunum sé
þrátt fyrir alt að fara aftur. Framfara-
sporin, sem stigin sé, og menn sé svo
undur hróðugir yfir, sé tái. Oll lífs-
þægindi, sem hver maður, er vetling'i
‘getur valdifl, leitast nú við að veita sér,
og enginn þekti á fvrri tímum, gjöri mann-
inn hóglífan, munaðargjarnan, latan, og'
dragi úr honum dug og dáð með að bjarga
sér. Og þá sé hitt eigi síður varhugavert,
hve dýrt verður að lifa vegna þeirra og tor-
veidara og torveldara að sjá hag sínum
borgið. Þeir, sem eigi geta fylgzt með
tízkunni og veitt sér þessi lífsþægindi,
sökkva niður í eymd og örvilnan. Það
er oft lidð niður á þá eins og einhverja
aumingja, s@m ekki geta lifað viðunan-
legu lífi og sé því að verða undir í lífs-
baráttunni. Og sjálfum er þeim gjarnt
tí[ að hugsa eins og glata trausti á sjálf-
uni sér, mönnunum kring um sig og lífinu
yfirleitt.
Hættunni, sem hér er, ætti enginn að
gleyma. Með lægri dýrategundum verð-
ur það lögmál stöðugt upp á tening, að í
báráttunni fvrir tilverunni vérða hin þrótt-
mínni út undan og veslast upþ. En í
mannheimum ætti æðra Íögmal að ríkja.
Þar æfti'enginn að verða fyrir borð bor-
inn. Hinn sterkari ætti ávált að rétta
þfóttminni bróður hönd sína, svo hann
geti orðið samferða, en þurfi ekki að drag-
ast aftur úr. Aðalsmerki mánnsins ætti
að koma í Ijós á þann hátt, að þeim sem
lakar stendur að vígi í lífsbaráttunni,
væri ávalt hjálpað.
Mjög rnikið vantár einlægt á, að þetta
sé gjört til fullnustu. En það höfum vér
þó fyrir satt, að stöðugt sé verið að gjöra
þetta betur og betur. Enda ætti fram-
farir mannkynsins lang mest að rhiðá í
þessa átt. Um aðraf' framfarir getúr
verið svo og svo mikils vert. Þær stytta
leið milli Iandá. Þær flytjá mennina svö
nærri hver öðrum. Jörðin fer áð vérða
svo lítil. Allir menii fara að verða ná-
gránnar. Að fara í aðra heimsálfu er nú
ekki meira en áður að skreppá bæjarteið.
Og bráðum geta menn talast við um alla
veröldina án þess að fara neitt.
Vísindamaðurinn Haeckel segir oss, að
ef vér látum tilverutíma veraldarinnar
jafngilda tólf klukkustundum, þá liafi
maðurinn ekki komið til sögunnar fyrr en
klukkan var gengin 55 mínútur til tólt.
Hann er eftir þeim útreikningi að einsbú-
inn að vera starfandi í heiminum svo sem
fimm mínútna bil. En nú er hverri mínr :
útu skift í 60 sekúndur. Frá þeim tíma,
að hægt er að rekja fyrstu spor maunsing,
hér á þessari plánetu erti því 5 sinnum bo.
sekúndur eða- 300 sekúndur, En sé nú
tillit til þess tekið, hve framþróunarsaga
mannkynsins er löng, sé sá kafli sög.u
þess, er sú memúng nær yfir, er vér nú,
þekkjum, eigi nenta svo sem 5 sekúudur.
Með öðrum orðum: Sú heimsmenning,.
sem vér eigum í fullu ljósi mannkyns-.
sögunnar, er eftir þessari áætlan :tð eins
5 sekúndur að aldri.
Ef nú þetta er nokktirn veginn rétt, ér
enn óralangt fram að nónbili heimsmenti-t
ingarinnar. Mannkynið á þá enn óra-
langan tíma til að vaxa og þroskast; og
taka alls konar framförum. Þafij, sem
vér höfum séð, er. þá að eins dagrenn-
ingin. En ef hún varpar svo dýrlegum
geislum á himininn, hve óumræöilega
fögur verða þá dagmálin, bádegið pg
nónbilið ? , ;
En stærsta framförin er í því fólgin, að
hjá'pa þeim, sem minni máttar er. Að
láta sér ekki nægja að lifa fullkommt lífi
sjálfur, hlaða lífsþægindum kringum sig,
ferðast um fjarlægar álfur, eða láta bif-
reiðina bruna með sig áfram eftir braut-