Breiðablik - 01.12.1907, Blaðsíða 8

104
BREIÐABLIK
inni, svo öllum sé lífsháski búinn, sem
nærri eru. En sannasta framförin er í
því fólgin að hjálpa smælingjunum, sem
eru að gefast upp, til aS verða samferða,
og láta sér betur líka sæluhúsið á heið-
inni fyrir náttstað, með uppgefinn bróður
á baki, en höllina niðri í dalnum — og
hafa látið hann verða úti í bylnum.
AÐ GEYMA SANNLEIKANN.
Ymsir halda því fram, að æðsta hlut-
verk mannanna, sé að geyma sannleik-
ann, varðveita hann svo vandlega, að
fullkomin vissa sé fyrir, að ekkert af
honum glatist. Þetta er bygt á þeirri
skoðan, að allur sannleikurinn hafi verið
fenginn mönnum í hendur í einu, og svo
hafi mennirnir ekki annað að gjöra en
vaka yfir honum og sjá um, að ekkert
fari forgörðum. í mesta lagi sé ætlunar-
verk mannanna í því innifalið, að vefja
hann úr umbúðum, reifum, ef svo má að
orði komast. En þá sé vandinn sá, að
vefja ekki utan af of miklu í senn, láta
heldur liggja í umbúðunum bæði eitt og
annað í lengstu lög, því það kynni að
verða misskilið og koma sér illa, bæði á
elnn veg og annan.
Ekki skal því neitað, að ýmislegt getur
verið rétt í þessu. Fyrst og fremst er að
muna eftir því, að sannleikurinn er mann-
anna helgasti dýrgripur, og með helga
dóma er sjálfsagt að fara með allri var-
færni. Lotningin er eitt hið fegursta í
fari mannanna. Hvergi er lotningin eins
sjálfsögð og þar sem sannleikurinn er
annars vegar. En lotningin getur leitt
afvega. Hún leiddi þann afvega, sem
batt pundið (mínuna), sem honum var
trúað fyrir, í sveitadúk og fól það í jörðu.
Og þegar talað er um að geyma sann-
leikann, helzt án þess að taka hann úr
umbúðunum, ferst mönnunum nákvæm-
lega eins. Það var syndsamleg vara-
semi. Mjög mikið vafamál er, hvort
nokkur maður hefir nokkurn tíma leyfi til
að þegja yfir nokkuru, er hann hefir
viðurkent sem sannleik í sálu sinni, svo
framarlega sem hann hyggur, að það sé
þroska sannleikans í öðrum mannsálum
að einhverju leyti til stuðnings.
Dæmi frelsarans er dregið fram, því til
sönnunar, að stundum sé rétt að birta
eigi allan þann sannleika, sem mönnum
býr í hjarta. En margs er þar að gæta.
Hann sá miklu lengra en vér. Hann
þekti mennina miklu betur en vér. Hann
sá inn í hjörtu þeirra, kunni að mæla
skilningshæfileika þeirra. Hann vissi, á
hverju þeir þurftu mest að halda og án
hvers þeir máttu vera miklu betur en vér.
Um alt þetta kunnum vér svo illa að
dæma. Hvað eftir annað hafa mennirnir
rekið sig á, hve vilt þeir fara í öllum
þessum efnum. Mennirnir eru ekki færir
um að standa í sporum forsjónarinnar, þó
þeir sé oft að reyna til þess. Þeir taka
því allt-oft af skammsýni sinni fram fyrir
hendur forsjónarinnar, og þá fer ávalt
illa. Hve mörg foreldri gjöra það, þar
sem börn þeirra eru annars vegar og
iðrast þess sáran.
Eftir hverju eigum vér þá að fara í
þessu efui ? Hve nær eigum vér að
þegja yfir sannleikanum og hve nær eig-
um vér að segja hann eins og hann býr
oss í brjósti ? Vér getum ómögulega
farið eftir því, þó hann kunni að verða
misskilinn. Sannleikurinn hefir ávalt
verið misskilinn. Hvert smávegis sann-
leiksatriði, sem eitihver santileikselskur
maðttr fær fram að bera, sýnist eigalanga
og torvelda baráttu fyrir hendi við mis-
skilning og hleypidóma mannanna.
Aldrei hefði nokkurt nýtt sannteiksatriði
verið dregið fram í dagsbirtuna, ef bíða
hefði átt með það, þangað til því væri ó-