Breiðablik - 01.03.1908, Síða 5

BREIÐABLIK
engin tæki til að lifa neinu andlegu lífi;
þaö kulnar út í fátækt og’ vesaldómi og
enginn gefur öörum það, sem hann á ekki
sjálfur.
Það verður að bæta kjör prestanna,
segja velviljaöir menn. Gefum þeim góöa
mentan, látum þá ferðast erlendis, drekka
í sig andlegt líf annarra þjóða—búa við
kjör, sem sé svo góð, að þeir þurfi ekki
að gefa sig við búsýslu,—og alt þetta
lagast. En er til þings og þjóðar kemur,
er sagt, nei; við getum það ekki, höfum
engin efni á þv.
Svona er hugsanaferillinn rakinn ár
eftir ár, og alt situr við sama keip. Síð-
asta þing fækkaði prestaköllum um 37.
Hér eftir eiga að vera 105 prestaköll á
landinu; áður vora þau 141, en einu bætt
við í sumar. Með öðrum orðum: ekki
fjarska langt frá, að þjóðkirkjan hafi að
þessu levti fært kvíarnar saman um einn
þriðjung; tullan fjórðung að minsta kosti.
En alt er þetta gjört í góðum tilgangi,
aðallega til að bæta launakjör prestanna,
sem mönnum kemur saman um, að sé lítt
viðunandi og þjóðinni hniesa. Laun þeirra
eiga hér eftir að vera 1300, 1500, 1700,
krónur eftir aldri. Auðvitað er þetta gjört
í þeirri von, að prestsstaðan verði þeim
mun betur rækt og þjóðin hafi hennar
þeim mun meiri andleg not. En búast
menn við, að það verði.-'
Lítið verður þess vart. Flestir búast
víst við, að alt muni sitja við sama
keip. Sinnuleysið er magnað og rótgróið.
Þjóðinni finst hún lítið eða alls ekkert
gagn hafa af kirkjunni. Henni sé haldið
uppi að eins fyrir siðasakir. Sé öllu haldið
í sama horfi, er ekki með öllu ólíklegt,að
brauðum kunni að verða fækkað um ann-
an þriðjung eftir svo sem tíu til tutt-
ugu ár.
Og þó er enginn vafi á því, mikill meiri
hluti þjóðarinnar er kristinn og vill vera
kristinn. Enn sem komið er, eru þeir
tiltölulega fáir, sem í alvöru hafa snúið
baki við kristindóminum í hjarta sínu.
149
Menn eiga ekki gott með það, meðan
ekkert betra er að setja í staðinn. Að
öllu samanlögðu, er ef til vill hjarta-
lag og hugsunarháttur þjóðar vorrar ekki
mikið fjarlægari hugsjón kristindómsius
en annarra þjóða.
_S'WT/n_S'Wt>,'n
SAMNINGAR VID DANMÖRK.
T^U er millilandanefndin, sem skipuð
var af konungi í sumar til að semja
um sambandið milli íslands og Dan-
merkur, tekin til starfa. Ekki er éig-
inlega hægt að segja, að vænlega líti
út til samkontulags. íslendingar í mlkl-
um minna hluta, og sá minni hluti tví-
skiftur. Vonandi er nú samt, að föður-
landsástin sameini hugi þeirra, þegar á
hólminn er komið, að allur flokkarígur
þá hverfi, líkt og þegar ein þjóð á í hern-
aði við aðra. Sé sú þjóð eigi með öllu
heillum horfin, stendar hún þá uppi eins
og einn maður gagnvart óvininum, sem
svifta vill dýrmætustu eigninni—frelsi og
sjálfstæði. Allur skoðanamunur og
flokkarígur er þá gleymdur og horfinn.
Menn muna að eins eftir, að hér er verið
að tefla um líf og velferð fósturjarðarinn-
ar um ókomnar aldir.
Hér er nú eigi um neinn blóðugan bar-
daga að tala, heldur um samninga með
friðsamlegum hætti. En í raun og veru
er það sama taflið. Hættan erenguminni
og sama í veði. Hér þarf engu síður
á göfugustu tegund föðurlandsástar að
halda. Fullviss erum vér þess, að þjóð
vor horfir fast á eftir þessum nefndar-
mönnum með þá ósk eindregna í hjarta,
að hvernig sem fara kann með samning-
ana, verði eigi dregið úr fylstu réttar-
kröfum þjóðar vorrar með einu orði af
neinum þeirra.
Líklega bj'st enginn við árangri sérlega
miklum af nefndarstarfi þessu. Þó getur