Frækorn - 04.12.1903, Qupperneq 5

FRÆKORN.
157
trú, er Júlíanus komst að völdum; um-
skifti þeirra voru líkust því, að skifta
um yfirhöfn.« Hagenbach I, bls. 593, 594.
Það er engin furða, að menn, sem
voru orðnir »kristnir« á shkan hátt,
hneigðust mjög að því að rífast og stæla
um trúarmál. Þannig segir Gregorius
frá Nyssa frá því, að á hans tíma hafi
»naumast verið hægt að kaupa brauð
eða skifta peningum án þess að komast
upp í deilu um það, hvort sonurinn
(Kristur) væri fæddur eða ekki fæddur
og aðrar guðfræðisspurningar.« Og hversu
átakanlega sýna ekki allir hinir kaþólsku
kirkjufundir fram á hið sama, þessir fund-
ir með sinum heitu deilum og guðfræð-
islegu hártogunum, sem oft voru bæði
grátiegar og hlægilegar. Sagnaritari
einn nefnir t. d., að hinir æruverðugu
menn hinnar andlegu stéttar einu
sinni bæði lengi og vel héldu umræður
um það, — hvort rotta, sem af tilviljun
hafði dottið í vígsluvatn, gæti skoðast
sem skírð!
Sverðið heyrði auðvitað með til þess
konar kristindóms og það hæfir líka bezt
við þessháttar stríðs- og stælu-æði, Vér
höfum tilfært orð Jesú til Péturs. Fox
gefur oss í bók sinni »Acts and Monu-
ments« gott dæmi upp á skoðun páfa-
dæmisins í þessu tilliti. Hann tilfærir
eftirfarandi orð Nikolásar páfa:
»Ef prelátar kirkjunnar nefnast og virð-
ast sem guðir af Konstantínusi, þá hlýt
eg, sem öllum prélátum meiri, líka vera
öllum guðum meiri. Því getur enginn
undrast, að eg á val(J til að losa menn
við hvað eina, já, jafnvel við skipanir
Krists. Því að meðan Kristur skipar j
Pétri að sliðra sverð sitt og áminnir
lærisveina sína að hefna sín ekki með I
ytra valdi, þá skipa eg, Nikolás páfi,
þvert á móti í bréfum rnínum biskupun- j
um á Frakklandi að grípa til sverðs- |
ins.«
Og blóð margra milljóna kristinna í
manna vitnar um það, að páfadæmið
hefur líka gripið til sverðsins. En um
það munum vér tala seinna í þessari rit-
gjörð.
Buddha og Buddha-trú.
Einstakir menn hér á landi munu hall-
ast að Budda-trú. Og nýútgefin bók,
nefnd »Framtíðartrúarbrögð«, sem minnst
er á‘ á öðrum stað hér í blaðinu, mun
vera til þess ætluð að mæla með þess-
um trúarbrögðum. Því væri ekki af vegi
að segja svo lítið frá stofnanda þessara
trúarbragða og frá því, sem einkennir
þau.
Buddha er eiginlega heiðurstítill og
þýðir: hinn fróði eða menntaði. Seinna
varð það einkennisnafn stofnanda trúar-
bragðanna, en nafn hans var fyrst Sidd-
harta.
Hann fæddist árið 62 3 f. Kr. í Kap-
illavastu, norðanverðu við Ganges-fljótið.
Faðir hans var konungur. Buddha hneigð-
ist snemma að alvarlegri íhugun og leit-
aði út í einveru; því fékk hann nafnið
Sákjamuni, sem hann líka oft er nefnd-
ur. Hann sagði frá sér konungstigninni
og öllum auð og upphefð, sem henni
fylgdi.
Ekkert orð er til skrifað eftir hann; en
það, sem nefnist kenning hans, er skrif-
að af eftirfylgjendum hans.
Aðalatriðin í kenningu hans eru þessi
4 »sannindi« :
1. Tilvera mannsins er aðeins hyll-
ing.
2. Sársaukinn leiðir af tilverunni, af
girndinni eftir tilverunni, af því að seðja
lyst sína.
3. Sársaukinn hverfur með því að girnd-
in eftir að vera til slokknar, með því að
lystin fái ekki að lifa; hann hættir með
því, að tilveran endar.
4. Vegurinn til þessa takmarks er:
ekki að finna nokkra nautn í tilverunni.
Buddhístar trúa á sálarflakk (sjæle-
vandring); þeir trúa því, að áður en menn
ná takmarki því, sem áður er nefnt, verði
þeir að lifa í einni tilverunni eftir aðra,
til þesk að fullkomnast betur og betur,
m. ö. o. til þess að missa eigingirnina og
löngunina til þess að njóta unaðar í líf-
inu. Sá, sem nær þessu tilfinningarlausa
ástandi hefur náð fullkomnuninni —