Lögrétta - 01.01.1933, Qupperneq 7

13
LÖGRJETTA
14
geta menn t. d. fengið úr því cellótóna. Tæki
þetta á að hafa verið reynt á útvarpsstöðinni
í Vínarborg og er látið vel af. Hvað sem því
líður um þetta tæki, þá eru merkilegar til-
raunir þær, sem til grundvallar liggja öllum
tækj unum, sem hj er hafa verið nefnd, tilraun-
irnar til þess að endurbæta hina vjelrænu tón
list og víkka verksvið hennar. Það er ekki
óhugsandi að einhver ný tónlist geti orðið til
úr þessu, eða að minsta kosti betri og almenn-
ari útbreiðsla góðrar tónlistar.
Þegar talað er um vjelræna tónlist, má
líka geta þess, að ýmsar tilraunir eru
gerðar til þess að gera lesturinn einnig vjel-
rænan, að finna upp vjel, sem getur lesið
bækur. í Ameríku hafa menn búið til lestrar-
vjel, sem getur „lesið“ bækur, sem sjerstak-
lega eru gerðar fyrir vjelinajNú segist kenn-
ari einn í Berlín, SchuðSfwski, hafa fundið
upp, eftir margar tilraunir, aðra og betri lestr
arvjel, sem geti lesið upphátt algengar prent-
aðar bækur. Vjelin er rafmagnstæki, þar
sem bókstafirnir hafa mismunandi ljósáhrif
á sjerstakan part vjelarinnar, sem aftur
stendur í sambandi við áhaldið, sem fram-
leiðir hljóðin og er ekki ósvipað því sem not-
að er í talmyndum. Ef þetta reynist sæmilegt
áhald þegar til á að taka, er það merkilegt
og gæti orðið að ýmsu gagni, t. d. fyrir blint
fólk.
Tílbúínn áburður
Svonefndur „tilbúinn áburður" hefur mik-
ið rutt sjer til rúms hjer, eins og víða ann-
arsstaðar, á síðustu árum og þótt mikil bót
í búi. Raddir hafa þó heyrst um það, að slík-
ur áburður væri skaðlegur fyrir jarðveginn
þegar til lengdar lætur að minsta kosti.
Præðimenn, sem um þessi efni fjalla virðast
þó ekki vera á þessari skoðun og er í því sam-
bandi athyglisvert erindi, sem Sir Frederick
Keeble flutti í Royal Institution í London í
sumar og kallaði „Nitrogenhungur heims-
ins“. Hann sagði þar, að nitrogenáburðurinn
■Vrði ekki einungis til þess að auka sprettu,
auka framleiðsluna á besta skepnufóðrinu,
grasinu, heldur einnig til þess að bæta það,
betra fóður fengist eftir nitrogenið en ella
og þar með betri afurðir af skepnum þeim,
sem neyttu þess. Hann taldi einnig, að af-
leiðingar þess væru ennþá víðáttumeiri, því
að hin auknu ræktunarskilyrði, sem hinn ný-
tísku nitrogenframleiðsla hefði í för með sjer,
gætu einnig orðið til þess að bæta heilbrigði
manna og vinna bug á sumum sjúkdómum,
ef rjettilega væri á haldið, því að með þessu
væru stórum auknir möguleikar á fratn-
leiðslu fjörefnaríkrar og hollrar fæðu. Sir
Frederick taldi það merkustu uppgötvun
mannsandans á síðustu tveimur áratugum,
og ef til vill mikilsverðustu byltingu sögunn-
ar og affarasælustu fyrir mannkynið, þegar
það tókst að finna aðferðir til þess að vinna
nitrogen úr loftinu og finna aðferðtr til þess
að láta það sameinast vatnsefni og öðrum
efnum. Með þessu hefur sem sje fundist að-
ferð til þess að framleiða örar og meira en
náttúran gerði áður eina mikilsvarðandi fæðu
f.vrir miklu fleira fólk en nú er í heiminum.
Fyrir tæpum tuttugu árum, sagði Sir
Frederick ennfremur, var alt nitrogen, sem
fyrir kom á jörðinni og í líkömum jurta og
dýra, orðið til á einn og sama hátt. 1 öllum
jarðvegi, eða í öllum frjósömum jarðvegi,
eru ógrynnin öll af gerlum og meða!
þeirra gerlar, sem hafa þann hæfileika, að
geta losað nitrogen úr loftinu og sameinað
það öðrum efnum. Þessir gerlar og þeir ein-
ir koma nitrogeninu í það frjósama sam-
band, sem getur gert það að hæfri fæðu fyr-
ir fyrir jurtir og dýr. Byltingin, sem Sir
Frederick talar um, er í því fólgin að menn
hafa nú fundið upp nýjar aðferðir til þess
að margfalda slíka starfsemi náttúrunnar.
Sir Frederick Keeble ljet einnig í ljós þá
merkilegu skoðun, að auðn og ófrjóseroi
margra hinna víðáttumiklu eyðimarka jarð-
arinnar mundi ekki aðallega vera sprottin af
regnskorti, eins og alment er álitið, heldur
öllu fremur af nitrogenskorti, enda virðnst
stór svæði vera að leggjast í órækt af þeim
sökum, þótt þau njóti nokkurs regns. Harm
segist því trúa á möguleika þess, að með
hjálp nitrogensins megi seðja hungur eyði-
markarma og rækta þær upp að einhverju
,leyti.