Lögrétta - 01.01.1933, Side 10

19
LÖGRJETTA
20
frásögn, hitt er saga norsks landbúnaðar
eftir Hasund (Várt landbrugs Historie).
Búnaðar- og atvinnusaga yfirleitt er einn af
merkustu þáttum sögunnar og búnaðarsaga
Norðmanna sjerstaklega er að mörgu leyti
athyglisverð fyrir Íslendinga.
TAest lesner bæhur,
í Publishers Weekly var nýlega athyglis-
verð skrá um bóksölu í Ameríku á árunum
1919—1932 og sýnir hún hvaða bækur hafa
verið mest lesnar þar á þessum tíma. Sjö
mest lesnu bækurnar eru allar skáldsögur og
í þessari röð: Buck: The Good Earth (Góð
jörð), Lewis: Main Street. Hutckinson: If
winter comes. Hull: The Sheik. Ferber: So
Bilb. Wilder: Bridge of San Lus Rey. Re-
marque: Tíðindalaust á vesturvígstöðvunum.
Allar þessar bækur eru til á Norðurlanda-
málum og sú síðastnefnda einnig á íslensku.
Ef talið er á sama hátt næsta aldarfjórðung-
inn, eða þar um bil, fyrir 1919, þá var „Quo
Vadis“ mest lesna bókin (ísl. þýðing eftir
Þorst. Gíslason) og var meira lesin en nokk-
ur hinna. f Englandi voru mest lesnu bæk-
umar á síðastliðnu ári (1932) að því er Pu-
blisher and Bookseller segir: Beverly Nich-
ols: Down the Garden Path, Charles Mor-
gan: The Fouentain (Uppsprettan), Cavai-
cade, leikrit eftir Noel Coward og Brave New
World eftir Aldous Huxley, einn hinn besta
og skemtilegasta meðal ungra enskra höf.
Flowering Wilderness eftir Galsworthy var
sjöunda mest lesna bókin á árinu, síðasta
bókin, sem ýt kom eftir hann áður en hann
dó, ágæt bók (til á Norðurlandamálum).
Af öðrum mest lesnu bókunum í Englandi
á þessu sama ári má nefna For Sinner Only
eftir A. J. Russell- Bókaútgáfa í Bandaríkj-
unum var dálítið minni 1932 en 1931, en meiri
í Englandi. Mest kemur út af skáldsögum í
báðum löndunum. 1932 komu út í Englandi
1828 nyjar skáldsögur, 84 þýddar sögur og
2289 nýjar útgáfur af eldri skáldsögum. Mest
er bókaútgáfan þó í Þýskalandi, þar komu
út í fyrra rúml. 24 þúsund bækur, í Ítalíu
rúml. 12 þús., í Frakklandi næstum 10 þús.
og í Danmörku 3138 bækur.
Sftlr
ýTnatole Trance
Herra Roman lagði bókabúnka á búðar-
lx)rðið. „Jeg bið yður, herra Blaigot", sagði
hann við bóksalann, „að senda mjer þessar
bækur. Meðal þeirra eru „Móðir og sonur“
„Minningar frá frönsku hirðinni" og „Erfða-
skrá Richelieus“. Jeg væri yður þakklátur ef
þjer vilduð bæta við þetta þeim nýútkomnu
söguritum, sem þjer hafið, einkum öllum
bókum um Frakkland eftir dauða Hinriks IV.
Jeg er mjög sólginn í slík rit“.
„Það er rjett af yður“, sagði minn ágæti
kennari. ,,Söguritin eru full af smámunum,
sem eru ágæt dægradvöl fyrir aðalsmann.
Menn eiga það víst að rekast þar á urmul af
smáskrítnum frásögum".
„Herra ábóti“, sagði herra Roman, „það,
sem jeg leita að hjá sagnariturunum, er ekki
ljettúðarleg dægradvöl, heldur alvarleg við-
fangsefni. Og mig tekur það afarsárt þeg-
ar jeg sje, að blandað er saman sannleika og
missögnum. Jeg rannsaka gerðir mannanna
til þess að kynnast stjóminni á þjóðunum og
leita í sögunni leiðbeininga um það, hvernig
stjórna á“.
„Þetta er mjer vel kunnugt, herra minn,
svaraði minn ágæti kennari. „Ritgerð yðar
um konungdæmið er svo alkunn, að menn
vita það, að þjer hafið dregið stjómmála-
stefnu yðar af sögunni“.
„Já“, sagði herra Roman, „jeg er sá fyrsti,
sem hef sýnt þjóðhöfðingjum og ráðherrum
fram á þau grundvallaratriði, sem þeir mega
ekki áhættulaust víkja frá“.
„Þessvegna sjáist þjer, herra minn, á tit-
ilblaði bókar yðar í mynd Mínervu, þar sem
þjer haldið að ungum konungi spegli, sem
mentagyðjan Clíó, sem svífur yfir höfði yð-
ar, rjettir yður, og þetta gerist í vinnustofu,
sem prýdd er málverkum og standmyndum.
En takið þjer mjer það ekki illa upp, herra
minn, þótt jeg segi yður það hispurslaust,
að þessi mentagyðja er lygari og hún rjettir
yður spjespegil. f sögunni er lítill sannleikur.
Og þær fáu staðreyndir, sem menn eru ásátt-
ir um, eru þær, sem stafa frá einni einustu
heiinild. Sagnfræðingar komast einlægt í