Lögrétta - 01.01.1933, Side 38

75
LÖGRJETTA
vert, að þetta skuli þróast og það betur en
maður sjer dæmi til annarstaðar, einmitt. á
íslandi, þar sem sumarið er svo skeikult og
yfirhöfuð svo lítið um sumar að minsta
kosti ef mælt er á sumarlengri, sólauðugri,
moldmildari, foldarfrj órri landa mælikvarða.
Þessari þrá okkar eftir sumrinu, þessari trú
okkar á sumarið fær ekkert haggað, að því
er sjeð verður, hvorki reynsla nje röksemdir
nje rammagaldur Norðra jötuns og sonar
hans Frosta, ei heldur eldur nje eimyrja úr
iðrum jarðar — en það hafa stundum verið
þeir helstu hitar, er þjóð vor átti við að
búa. Vjer erum sauðþráir á því sviði, Islend-
ingar, eins og reyndar fleirum; vjer erum
orðnir því svo vanir, að bíða eftir sumri, að
vjer eiginlega alltaf erum að bíða eftir
sumri, á allan hátt; líf þjóðar vorrar hefur
oft og einatt öldum saman eiginlega verið
lítið annað en þrálát bið eftir einu allsherjar
sumri, sem enn er ekki runnið, og líklega
aldrei rennur, en sem þó í raun og veru er
með okkur, í þránni eftir því, sem er háleit
þrá, í trúnni á það, og sem á þann hátt gefst
oss óbeinlínis. Vjer höfum öllsömun setið
langstundunum saman í sól þess sumars, og
eigum því og blíðu þess margt upp að ynna,
og svo hefur það verið um allflesta Islend-
inga og mun verða um marga óborna, eða
vjer skulum vona það. Því þessi þráláta bið
eftir sumri, ytra og innra, þessi sumarþrá,
sem engum sönsum vill taka: ætli hún sje
ekki, öllu á botninn hvolft, mest verði mann-
gildisþátturinn í skapgerð og lífi vor Islend-
inga? Ætli hún sje ekki hin sanna líftaug
vor, sumarþráin (sem um leið er trú) ? Ætli
hún sje ekki sá rótaranginn, er hollasta nær-
ingu sýgur okkur úr forðageymum og gróm-
fvlgsnum geðs og sálar, líkama og lands
vors hins harða? Og ætli hún sje ekki jafn-
framt sú greinin, sem fegurst ber barrið og
blóm ilmríkast og unaðslegast á því sumri
kynstoínsins, sem líf vort er (eða ætti að
vera), hvers og eins?
Ar.nars skal jeg ekki gera þetta að þrætu-
efni, heldur láta hvern hugsa þar um sem
honum líkar, en hitt vænti jeg að vjer get-
um öll verið sammála um, refjalaust, sem
sje það, að sumartrúnni okkar góðu
og gömlu megum vjer aldrei glata nje á glæ
76
kasta, trúnni okkar óhaggandi á sumar og
sumarsæld framundan, sumar í hverskonar
mynd og merkingu, þar á meðal ekki hvað
síst sumar hins auma og (nú fremur en
nokkru sinn áður) sjálfu sjer sundurþykka
mannkyns, sem vjer erum aðeins einn veik-
ur þáttur af, mjór þáttur, sem þó ef til vill
mætti verða mikils vísir, ef oss er sú lukka
í brjóst lögð að varðveita trúlega verðmæti,
sem mölur og ryð ekki fá grandað, ef vjer
ineð öðrum orðum erum n æ g i 1 e g a ríkir
að sumri, sumartrú og sumartrygð
innra með oss, íslendingar. En úr því, hvort
vjer sjeum það eða ekki, fær framtíðin ein
skorið. Það urðarorð, er þar um fjallar, mun
að vísu þegar fallið á þingi guða og norna;
en oss eru ókunn þau rök. Enda fáum vjer
mennirnir á lífsleið vorri yfir litið aðeins
stutta spönn af örlagavef þjóðar vorrar,
þeim vef, sem lífsþráður vor hvers og eins er
ýmist uppistaða eða ívaf í, það hann hrekk-
ur, og sem vjer því allir eigum vorn óhjá-
kvæmilega og allajafna á ýmsa lund örlaga-
ríka þátt í.
En hver svo sem hlutdeild okkar verður í
framrás mannkynsins gegn sól bjartari og
sumri betra, mun þó varla nokkur hætta á
því, að hann fymist okkur Islendingum,
Sumardagurinn fyrsti, nje það hið gamla og
góða sumar, sem honum fylgir. Eða mun
ekki svo um flesta þá, sem upp hafa vaxið
á íslandi, að þeir hafi í barnæsku sinni og
ungdæmi hlakkað meira til þess dags en
flestra annara daga ársins, og jafnvel
meiva, eða þó öðruvísi, en til sjálfra jól-
anna? Svo var það að minnsta kosti um
mig, jeg man svo langt. Jólin, þau voru góð
út af fyrir sig; en framundan lá langur og
strangur vetur. Jafnvel þorrinn, en þá var
víst talinn miður vetur, hófst ekki fyr en
eitthvað mánuði seinna, en þá kom hann
reyndar með Bóndadaginn, manni til ofurlít-
illar upplyftingar, enda átti það einkar vel
við, að karlamir feður okkar einmitt þarna
mitt í versta vetrargaddinum gæddu okkur
á kaffi og súkkulaði og gæfu okkur tækifæri
til að stíga dans, okkur til hita — þó ekki
væri annað — en sjálfir sátu þeir oftast við
spil á meðan og reyndu að hafa skilding
hver út úr öðrum, og man jeg ekki til að við