Alþýðublaðið - 22.03.1964, Blaðsíða 8

Sunnan á Reykjanesskaganum er
nestota, tvínefnd, heitir Hópsnes
vestan megm og Þórkötlunes aust
an megin. Grindavíkin er slitin
sundur ai' þessu nesi. Á því sjálfu
er erígin byggð, hins vegar eru
hverfin beggja vegna við og sést
ekki á milli. í krikanum austan
nessins ér Þórkötlustaðahverfi,
sem nú hefur séð sitt fegursta, en
byggð er þar óðum að leggjast
af. Vestan megin þar sem hetiir
Hópsnes er aðalbyggðin og nefnisí
Járngerðarstaðahverfi. Lengra
vesturfrá er enn vogur í víkina,
þar sem heitir á Stað. Þar var áð-
ur fyrr eitt hverfið enn og nefn-
ist það Siaðarhverfi. Útræði var
frá öllum hverfunum, en hefur að-
eins haldizt frá Járngerðarstaða-
hverfinu þar sem hafnarskilyrði
eru illskást.
Þegar maður kemur í gegnum
skarðið, sem er á milli Þorbjarn-
arfells og Hagafells, er sú hugs-
un einhvernvegin fjarri, að blóm-
legt þorp með peningareyk og véla
skellum blasi allt í einu við aug-
um. Úfið apalhraunið hefur hel-
tekið svo skilningarvicin, að mað-
ur er blátt áfram hættur að trúa
á tilvist heiðarlegs gróðurs og
hvíira snoturra einbýlishúsa.
Grindavíkin er því bæði óvænt og
skemmtileg tilbreyting fyrir aug-
að.
Landnáma segir að synir Molda-
Gnúps hafi numið land í Grinda-
vík. Reyndar er helzt á henni að
skilja að karlinn hafi verið með
þeim og hafi þeir feðgar hrakizt í
kúvík alla þessa leið austan úr
Álftaveri efár að hraun eyddi fyr
ir þeim byggð og þeir lentu í s!ags
málum og manndrápum austur í
sýslum. Þarna hafa þeir svo að
likindum setzt á friðarstól, enda
komnir úr kallfæri við náungann
og bergþursar urðu ekki vopn-
bitnir. Hins vegar er sagt að Björn
Molda-Gnúpsson hafi samið við
þurs einn um kynbætur á geita-
fé sínu og orðið ríkur af. Grinda-
vík er þannig vagga búfjárkynbóta
á íslandi.
Mönnum þykir einsætt að víkin
dragi nafn af hvalfiski þeim, sem
Færeymgar kalla grind en íslend-
ingar uppnefnt og kallað marsvín.
Eins og allir vita fer grindin í
stórum vöðum og á það til að ana
á land og fjára þar uppi. Líka er
hægt að reka vöðurnar eins og
fjárhóp inn á víkur og loka fyrir
þeim undankomuleiðinni. Undan
Grindavík eru góð síldarmið og
loðnugöngur stórar á vertíð. Trú-
legt er að hvalurinn hafi sótt í
hnossgætið og ýmist álpazt á land
í víkinni, eða verið rekinn.
Gaman væri að geta sér þess
til, að Molda-Gnúpssynir hafi bú-
ið við, konuríki, eins og marg-
ir þeir, sem miklir eru fyrir sér
útífrá. Þeir hafi þessvegna kali-
að bæi sína eftir eiginkonunum,
Járngerði og Þórkötlu og viljað
með því blíðka skap þeirra, enda
er hljómur nafnanna ekki bein-
línis blíðlegur,
Útræði hefur verið í Grindavík
frá ómunatíð. Opin skip reru frá
öllum hverfunum, líklega flest frá
Þórkötlustöðum, því þar var þraut
að lenda ef brimaði, en segja má
— MYNDIR OG TEXTI: GRÉTAR ODDSSON. —
Enn er sóttur sjór frá Grinda-
vík og nú eingöngu frá Járngerðar
Staðahverfi^u. Þar hjSfWr verið
gerð höfn með því að grafa rennu
inn í Hópið, sem vesturhlið ness-
ins ber nafn af. Inni í þyí hafa
svo verið ge'rðar bryggjur, þ. e. a.
s. einn megingarður og tvær
bryggjur út úr honum. Þrengsli
efcu öskapleg við þennan eina
garð. Báiarnir liggja í margfaldri
iröð í innri krikanum, því þeim
ytri er venjulega haldið fyrir land
anir, nema þegar landlega er. Nú
róa 50 bátar, stórir og smáir frá
Grindavík og þangað sækir mikill
fjöldi aðkomubáta til að landa á
bíla, sem síðan aka með fiskinn
til Keflavíkur eða Reykjavíkur.
Sundið úti á víkinni er hreint af
skerjum, en bátarnir verða að
þræða álinn að rennunni í Hóp-
ið. Þreföld innsiglingarmerki auð-
velda landtökuna.
Auðskilið er að helzta áhuga-
mál Grindvíkinga sé bætt hafnar-
aðstaða. Bátarnir verða stærri og
rúmfrekari, þeim fjölgar og á-
sókn aðkomubáta til umlöndunar
er mikil, einkum þegar mikið fæst
Svavar Árnason, oddviti.
að sjór deyi aldrei við ströndina
enda er næsta fastaland í hásuðri
sjálft Suðurheimskautið. Það- hef-
ur því verið harðsótt úr Grindavík
og ef allt lokaðist þar af brimi er
líka hæit við að Eyrarbakki,
Stokkseyri og Þorlákshöfn hafi
verið ófær, og allir vita hvern’-
ig innsiglingin til Vestmannaeyja
er í stórviðrum. Þannig urðu for-
menn að horfast í augu við þann
möguleika í hvert sinn sem þeir
fóru í róður, að ná aldrei landi.
En til mikils var að vinna, þvi
undan lélegustu höfnum landsins
eru einmitt beztu fiskimiðin á
Selvogsbanka, í Grindavíkursjó og
í kringum Vestmannaeyjar. Þessar
aðstæður hljóta að hafa skapað
æðrulausa manngerð og bænheita.
Enn eimir efiir af þessu hjá sjó-
mönnum í aðalverstöðvum lands-
ins, þeir eru flestir forlagatrúar.
Og mannfólkið skrimti aldirnar af
á skreið og þorskhausum, sem
þessir menn sóttu út í tvísýnuna.
af góðum fiski í hringnót eins og
nú á sér stað. Þá munar miklu fyr-
ir bátana að koma fiskinum af
sér sem næst miðunum og þó á
þeim stað sem vel liggur við flutn
ingum til vinnsluhúsanna við Faxa
flóa. Þessi ásókn hefur einkum
bitnað á Þorlákshöfn og Grinda-
vík nú í vetur.
Og máii málanna er sinnt í
Grindavík. Þegar hefur verið haf
inn undirbúningur að uppfyllingu
út í Hópið. Markað hefur verið
fyrir henni með garði, sem er
landfastur í báða enda og er að-
eins eftir að fylla upp í lónið, sem
innan hans er. Því næst er ætl-
unin að dýpka Hópið, sem mun
vera auðvelt vegna hagstæðs botn-
lags og svo stálþil rekið niður með
uppfyllingunni og mikið viðlegu
pláss myndast. Leikmanni virðist
í fljótu bragði, að hafnarbætur í
Grindavík séu tiltölulega auð-
veldar ef miðað er við það sem
iráðizt hefur verið í sums staðar
Gamalt bæj arhverfi.
Nýbyggt hverfi í Grindavík.
g 22. marz 1964 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ