Alþýðublaðið - 30.12.1965, Blaðsíða 5

THULX'
Wö —I93S
l-THULEi
N$fö 1935*:
. ' J
•THULE'
JOiö--1935'
250*X
25t->Rt
fí"0 - THU L£ ~'í93S
H50RO
M50RE
Aíjræður ó nýársdag:
Séra Sigurbjörn Ástvaldur Gíslason
Séra Sigui’björn Ástvaldur Gísla
Eon prestur Elliheimilisins Grund-
ar er níræður á nýársdag. Hann er
einn þeirra manna, sem sett hafa
svip á borgina í marga tugi ára, og
landskunnur varð hann snema fyr-
ir kennslustörf sín, blaða- og bóka-
útgáfu, forustu í trúarlegufn efn-
um, bindindis- og líknarstörf.
Mér er ekki unnt í þetta sinn, að
gera aevistarfi séra Sigurbjarnar
þau skil, sem vert er, því að
til þess þyrfti ég að skrifa langa
grein, en ég hef birt alllangt sam
tal við hann og kom það í bók
minni: „Grær undir hollri
liendi” og er þó þar aðeins drepið
á útlínur þess. Til þess verð ég
þó að vísa.
Annars er næstum óþarfi að
rekja störf hans svo kunn eru
þau og ber hæzt stofnun Elliheim-
ilisins Grundar, árið 1922, en hann
átti frumkvæðið að stofnun heim-
ilisins og stýrði þvi í raun og veru
öll erfiðustu byrjunarárin, en þá |
munaði oft mjóu að gefizt yrði
upp. En bjargföst trú , fórnfýsi
hans sjálfs og meðfædd skapfesta,
sigraði alla erfiðleika. Séra Sig-
urbjörn hefur alla tíð verið for-
maður stjórnar Elliheimilisins og
er það enn.
Ég skal hér aðeins drepa á starfs
feril þessa níræða stríðsmanns,
því að alla tíð hefur hann verið
stríðsmaður og því umdeildur.
Hann fæddist að Glæsibæ í Skaga-
firði á nýársdag 1876, bóndasonur.
Foreldrar hans fluttu snemma að
Neðra-Ási í Hjaltadal og þaðan á
Sigurbjörn sínar björtustu bernsku
minningar. Foreldrar hans voru
sæmilega efnuð á þeirra tíma mæli
kvarða, og settu soninn til mennta,
enda komu gáfur hans og vilja-
þrek snemma í Ijós. Hann las undir
skóla hjð prestum heima, en fór
síðan í Latínuskólann og varð
stúdent 1897. Hann hafði hug á
að leggja stund á stærðfræði, enda
hefur stærðfræðin alltaf verið hon-
úm huglæg, og talinn snillingur
í þeim vísindum. Hann fór í presta-
skólann og tók guðfræðipróf alda-
mótaárið. Upp frá því má segja,
að hann hafi verið fremstur í
flokki í trúarlegum umræðum og
kirkjulegu starfi. Hann fór
snemma utan og dvaldi mjög oft
í ýmsum löndum. Iíann varð fyrir
djúpstæðum trúarlegum áhrifum
í Danmörku, og þau hafa sett svip
á allt sem hann hefur sagt og
gert upp frá því. Hann ritstýrði
og gaf út trúmálablaðið Bjarma
árum saman, gaf út og dreifði
smáritum um trúarleg efni og gaf
út kennslubækur í stærðfræði.
Hann hefur kennt við flesta starf
andi skóla borgarinnar í áratugi
og alltaf teennt stærðfræði og
hann hefur útvegað mikinn fjölda
Irita og dreift þeim meðal presta
og annarra kirkjunnar manna. Hér
er fátt eitt talið.
Sr. Sigurbjörn Ástvaldur kvænt-
Sst Guðrúnu Lárusdóttur, prests
Halldórssonar, rithöfundi og al-
þingiskonu. Hún fórst af vofeif-
legum slysförum sumarið 1938
ásamt' tveimur uppkomnum dætr
Um þeirra hjóna, en séra Sigur
björn bjargaðist. Þá reyndi á mann
inn, en trúarstyrkur hans reyndist
honum sá lífgjafi er enn hefur enzt
en séra Sigurbjörn er, eins og
ég hef sagt mikill skapfestumaður
og trú hans undirstaða skapfest-
unnar.
Sigurbjörn Á. Gíslason.
Séra Sigurbjörn Ástvaldur hefur
átt heima í Ási við Sólvallagötu
svo lengi, að hann vissi það, er
hann var á heimleið upp Túngötu
eða yfir Landakotstún á vetrum,
að ef spor sáust í snjónum í vestur-
átt, þá mundu gestir bíða hans
heima í Ási.
Séra Sigurbjörn gengur enn
teinréttur, glaðlegur og lifandi af j
áhuga. Hann fer daglega í póst-
box sitt og sækir bréf og bækur.
Þegar hann er á heimleið, stað-
næmist hann oft við barnaleikvöll-
inn undir glugganum mínum og
ræðir við börnin svo lengi að ég
verð forvitinn, langar til að heyra
það, sem rætt er um, — og svo
kveður hann þau og gengur tein-
réttur og háleitur upp götuna og
heim í Ás. Hann mun nú vera einn
af elztu borgurum Reykjavíkur.
Hann .hefur sett svip á borgina,
— og sá svipur mun vara íengur
en líf hans. Elliheimilið Grund er
eilífur minnisvarði um þennan
stríðsmann Guðs og slynga stærð-
fræðing.
VSV.
* BILLINN
R©iit dn Icecar
í fornöld, eða á öldunum fyirir
Kristsburð, höfðu menn óljósa hug
mynd um löndin norðan Danmerk
ur. Frá þeim tímum mun upprunn
ið orðið Ultima Thule. Er talið að
landkönnuðurinn gríski Pytheas,
sem uppi var um 300 árum fyrir
Krist, hafi notað það um hin ó
könnuðu lönd í norðri, og gat þá
þetta nafn, eftir því sem visinda
Fræg stjarna
Framhald af 6. síðu
í samkvæmi var hún kynnt fyr-
ir Roger Vadim. Og auðvitað,
þau urðu ástfangin. Þá var
Vadim enn kvæntur Brigitte.
En hann fékk fljótlegá skilnað
og kvæntist Annette. Þau eign-
uðust dótturina Natalíu sem nú
er átta ára gömul. Roger gerði
Annette að frægri leikkonu með
aðalhlutverki í mynd sinni,
Hættuleg sambönd, en sú mynd
er álitin ein af beztu myndum
hans. Kvikmyndin var mjög vel
tekin, en hjónabandið geltk ekki
oins vel. Það varaði í þrjú og
hálft ár. En Annette var kom-
in irn í heim kvikmyndahna,
og ekki varð aftur snúið. Hún
leikur enn í kvikmyndum og
leikur nú í kvikmynd, sem tek-
in er í Róm. Samt er hún leið
og þreytt á kvikmyndaleiknum,
og segir að líf kvikmyndaleik-
aranna sé óraunverulegt og ó-
skemmtilegt oft, en samt verð-
ur ekki aftur snúið. Og millj-
ónirnar eru heillandi. En heit-
asta ósk Annette er samt að
setjast að einhvers staðar langt
uppi í sveit, og það gerir hún
sjálfsagt, þegar henni bjóðast
í\lrlrj lf\«rtii
menn nú á dögum álíta átt við
Shetlandseyjar, Noreg, ísland. Það
átti því ekki illa við, að nefna
verzlunarstöð norðarlega á vestur
trönd Grænlands þessu nafni..
Hún var stofnsett árið 1910 og
stofnandinn var hinn kunni Græn
landskönnuður Knud Rasmussen,
sem þá hafði í nokkur ár verið í
i ramsóknarleiðangri um Norður—
Grænland. Þetta land — Grænland
— er stærsta eyja í heimi. Að vísu
er Ástralía stærri, en á hana
verðum við að líta fremur sem meg
inland, enda sérstök heimsálfa.
Grænland er hluti af danska kon
ungsríkinu, en hefur þó sín eig
in frímerki. Það mun hafa verið ár
ið 1938, sem fyrstu póstfrimerkin
komu út, en áður höfðu komið út
svokölluð bögglamerki (Pakke—
Porto). Thule frímerkin komu út
1935 og voru gildandi aðeins i
Thule héraði umhverfis verzlurtar
stöðina. Annars var það svo, að
á árunum fyrir 1938 fengu Græn
lendingar allan póst sinn fluttan
burðargjald°frft+ og jafnvel allt
til árúns 1959 var póstur til Græn
lands frá Danmörku fluttur ókeyp
is.
Eins og áður er sagt var bað
Knud Rasmussen, sem stofnaði
Thule stöðina 1910, og átti hún
því 25 ára afmæli 1935, enda var
þessi frímerkja—útgáfa það ár
afmælisútgáfa verzlunarstöðvar
innar. Vónt.-þá liðin tvö ár frá
dauða K. Rasmussens. Hann var
fæddur 1879. danskur að ætt, on
uppalinn á Grænlandi. Rá-muss
en stundaði nám í Kaupmanna
höfn og að loknu stúdentsprófi
var hann um skeið með Löppum
norður á Finnmörk. Kynnti hann
sér hreindýrarækt, enda varð hann
síðar hvatamaður þess, að hrein
dýr voru flutt til Grænlands í til
rauna skyni. Knud Rasmussen
gerðist áhugasamur landkönnuður
á Grænlandi á fyrsta áratug þess
arar aldar. Alls fór Rasmus-en 7
langar könnunarferðir um byggð
ir og óbyggðir Grænlands og þá
oftast á hundasleðum. Oft hafði
hann vetursetu meðal Eskimóa,
enda talaði hann mál þeirra vel.
Hann safnaði og skriáði allmikið
safn af þjóðsögum Grænlendinga
og a. m.k. eina bók gaf hann út
á máli Eskimóa. Knud Rasmuss
en andaðist 1933. Árið 1960, 24.
nóvember, var gefið út grænlenzkfe
frímerki með mynd hans. Er sú út
gáfa til minningar um 50 ára aí
mæii Thule stöðvarinnar. Það er
rautt að lit og verðgildi þess 30
autar.
Um Thule merkin frá 1935 ér
það að segja, að talið er, að út haft
verið gefin 250 þús. sett af þeiiri
Megnið af merkjum þessum mun
hafa verið selt til frímerkjasafn
ara því, að póstþjónusta, eða notk
un frímerkja til burðargjalds mun
hafa verið hverfandi lítil norður
þar. „
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 30. des. 1965 §