Vísir - 29.09.1961, Page 8

8
VÍSIR
Föstudagur 29. september 1961
ÚTGEFANDI: ELADAÚ'GÁFAN VÍSIR
Ritstjórar: Hersteinn Pólsson Gonnar G. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson. Fréttastjór
ar: Sverrir Þórðarson Þorsteinn Ó Thorarensen.
Ritstjórnarskrifstofur: Laugavegi 27 Auglýsingar
og afgreiðsia. Ingólfsstrœti 3. Áskriftargjald e»
krónur 45.OC ó mónuði - I lausasölu krónur
3.00 eintakið Sími ' 1660 (5 línur) — Félagv
prentsmiðjan h.f., Steindórsprent h.f.. Eddo h.í
Heilindi framsóknarmanna.
Snilld framsóknarmanna í fjármálum kemur vel
fram í Tímanum s.l. sunnudag. Ritstjórinn skrifar tvo
leiðara þann dag. Annar fjallar um það hve hörmu-
legt bílafrelsið sé og óskaplegt að ríkisstjórnin skuli
taka stóra tolla og þunga af innfluttum bílum. Þar sé í
rauninni verið að níðast á almenningi, sem manni skilst
að eigi heimtingu á splúnkunýjum bílum á erlendu
verksmiðjuverði.
1 síðari leiðaranum er fjallað um hag og aðstöðu
gamla fólksins af alkunnri Tímasnilld. Þar er sagt að
greiða verði því hækkaðan ellistyrk þegar í stað í sam-
ræmi við hækkað kaup og verðlag í landinu.
Því munu allir sammála að gamla fólkið verður að
fá sitt. Framsóknarmenn vita að ekki tjóar að mæla á
móti því og þess vegna hrópa þeir hæst til þess að
gera sig vinsæla hjá hinni öldruðu sveit.
En fjármálasnilldin og heilindin sjást bezt af því
að hér er í öðru orðinu heimtað að ríkið leggi niður
skatta og tolla, höfuðtekjustofna sína, en í hinu orðinu
að almannastyrkir séu stórhækkaðir. Hvaðan skyldi
eiga að taka féð? Skyldu fjárhirzlur S.I.S. vera fúsar
til þess að reiða það af hendi?
Þetta litla dæmi um tvo leiðara Tímans sama dag-
inn sýnir í hnotskurn heilindin í þjóðmálabaráttu
framsóknar. Þar er ekki talað af ábyrgð, heldur ein-
ungis því haldið fram sem flokknum má verða til kjör-
fylgis, þótt það stangist gjörsamlega hvort á annars
horn. I Bretlandi er orðtak þess efnis að greina megi
á auðveldan hátt milli pólitíkusa og stjórnmálamanna.
Hinir fyrrnefndu hugsi aðeins um næstu kosningar,
hinir síðarnefndu hinsvegar um næstu kynslóð.
Það þarf enginn að efast um til hvors hópsins for-
ingjar framsóknar munu teljast.
Fundur Ameríku.
Fyrir skömmu lagði Norðmaðurinn Helge Ingstad
upp í könnunarferð um slóðir víkinga í Vesturheimi og
var það ætlun hans og leiðangurs hans að leita um-
merkja eftir byggð þeirra þar. Nú hefir sænska frétta-
stofan, sem Ingstad hefir samband við, skýrt frá því
að hann telji sig hafa fundið ummerki eftir byggð
norrænna manna nyrst á Nýfundnalandi. Telur Ingstad
að þar sé fundið Vínland og húsatóttir þær, sem menn
hans hafa grafið upp séu frá 11. öld eða frá þeim tíma
sem sögur herma að Leifur heppni hafi fundið Vínland.
Ef upplýsingar hins norska fræðimanns reynast á
rökum reistar þá er hér aukið merkilegum þætti við
sögu íslendinga. — Hingað til höfum við aðeins
haft við að styðjast sagnir um fund Vínlands án
beinna sannana. Enginn hefir getað sagt um hvar á
strönd Norður Ameríku víkingar höfðu vetursetu. Nið-
urstöður leiðangursins benda loks ótvírætt til þess að
það hafi verið íslenzkir menn, sem Ameríku fundu
löngu á undán Kólumbusi.
Þríeykð sem Gromyko vill að taki við stjórn S.Þ.,
Bunclie, Arkadyev og Narashimhan.
Þríeykisfillaga Rússa.
Sú spurning er nú á hvers
manns vörum, hvernig em-
bætti Dags Hammarskjöhls,
framkvæmdastjóra S. Þ.,
verði skipað. Er nú þegar
hafin deila um þetta milli
Rússa og Bandaríkjamanna.
Vilja BandaríkjamÆnn að
einn maður skipi þetta em-
bætti sem fyrr. Rússar hafa
hins vegar komið fram með
tillögu, sem kölluð hefur ver-
ið Troika, en svo nefnist þrí-
eykisfyrirkomulagið, sem
löngum hefur tíðkazt á hest-
vögnum í Rússlandi.
Þrír tilnefndir.
Meðan ekkert samkomulag
næst um þetta, má segja, að
Sameinuðu þjóðirnar séu eins
og höfuðlaus her. Fara nú fram
viðræður milli utanríkisráð-
herra stórveldanna um þetta
mikla vandamál. M. a. hafa þeir
Rusk og Gromyko setið tvo
fundi, þar sem þetta hefur ver-
ið til umræðu.
í ræðu, sem Gromyko hélt á
Allsherjarþingi S.Þ.. lagði hann
til að ráðnir yrðu þrír fram-
Jóhann Hafstein
í Evrópuráðinu.
Jóhann Hafstein dómsmála-
ráðherra hefir verið skipaður
fulltrúi fyrir ísland á ráðgjafar-
þingi Evrópuráðsins. Tekur
hann nú sæti sem aðalfulltrúi
í stað Jóhanns Þ. Jósefssonar,
sem lézt 15. maí sl. Kjörbréf
Jóhanns Hafstein var lagt fram
og samþykkt á þingfundi í
Strassborg 21. september. Ráð-
herrann gat ekki komið því
við að vera á fundum þingsins
að þessu sinni.
Á fundi ráðgjafarþingsins 26.
september var Einar Arnalds
borgardómari endurkjörinn
dómari í Mannréttindadóm-
stóli Evrópu. Átti hann að ganga
úr dómi eftir bráðabirgða-
ákvæðum um kjörtíma, en var
að þessu sinni kosinn ti! níu ára.
kvæmdastjórar, einn frá Banda-
ríkjunum, dr. Ralph Bunche,
einn frá Rússlandi, Arkadyev,
og einn frá hlutlausu ríkjun-
um, Indverjinn Narashimhan,
en þeir hafa allir verið póli-
tískir aðstoðarframkvæmda-
stjórar S.Þ.
Neitunarvald.
Um tíma virtist sem Gromy-
ko hefði slakað nokkuð til, er
fram kom tillaga um að til
bráðabirgða yrði ráðinn einn
framkvæmdastjóri og þrír að-
stoðarframkvæmdastjórar, en
við nánari athugun kom í Ijós,
að Gromyko ætlaðist til þess,
að sérhver aðstoðarframkv.-
stjóranna fengi neitunarvald, en
einmitt með þvi yrðu S.Þ. gerð-
ar óstarfhæfar.
Það er engin tilviljun, að Gro-
myko tilnefndi ákveðna þrjá
menn til að taka við fram-
kvæmdastjórn S.Þ. Það eru ein-
mitt þeir sömu þrír menn er
fara með stjórn samtakanna
núna, sem varamenn Hammar-
skjölds.
zta íslands-
yggð vestra.
Á fundi þeim, sem Sigurð-
ur Magnússon átti með blaða-
mönnum nýl. skýrði hann
frá því, að í söluferð sinni
vestur til Bandaríkjanna nú
nýverið, hefði hann komizt
á snoðir um fslendingabyggð
i Michiganvatni, sem lítt hef-
ir verið vikið að hingað til,
en er þeim mun merkilegri,
þar sem hér mun um að ræða
elztu íslendingabyggð í
N.-Ameríku og sennilega
vestan hafs.
Forsaga málsins er sú, að
árið 1865 bjó maður að
nafni Guðmundur Thor-
grímsen á Eyrarbakka. Hjá
honum starfaði maður að
nafni William Wickson.
Fluttist hann um þetta leyti
vestur, og settist svo að á
Washingtoneyju í Michigan-
vatni. Þá var gott til fiskjar
í vatninu, og skrifaði hann
hingað heim til Eyrarbakka.
Árangurinn af því varð sá,
að enn fluttist allmargt fólk
vestur á þessar slóðir.
2. ágúst 1874 var síðan
sungin fyrsta íslenzka mess-
an vestan hafs, í Milvaukee,
og var um leið minnzt 1000
ára afmælis íslandsbyggðar.
Þar voru þá saman komnir
um 200 íslendingar.
Margt af þessu fólki sett-
ist síðan að á Washington-
eyju, en aðrir fluttust til
Kanada, én þá voru flutn-
ingar þangað að komast í
algleyming.
Sigurður heimsótti nú
þessa eyju. Þar búa um 650
manns, og helmingur þeirra
mun af íslenzku bergi brot-
inn. Hið elzta fólk mælir enn
allvel á íslenzku,-
Elzti maðurinn, sem Sig-
urður hitti, var Þorlákur
Jónsson, fæddur 1872 á Eyr-
arbakka. Elzta konan er 87
ára.
Þess má geta, að ein af
þeim íslenzku minjum, sem
Sigurður rakst á, voru á svo
nefndum Gills Rock, áður en
siglt var út á eyna, en þar
stendur verzlunarhús, með
áletruninni „Kaupstaður“.
Á Washingtoneyju efndi
Sigurður til kynningar-
kvölds, sýndi íslandskvik-
mynd og svaraði fyrirspurn-
um. Var honum vel tekið,
og sýnd mikil gestrisni, enda
áhugi mikill fyrir íslandi.
Vonandi gefst tækifæri til
að heyra Sigurð skýra nánar
frá þessari för sinni, áður
en langt um líður, því að
segja má, að ekkeyt hafi
heyrzt um þessa elztu ís-
lenzku „nýlendu“ vestan
hafs.