Tölvumál - 01.05.1991, Blaðsíða 13

Maf 1991
Notkun upplýsingatækni við stjórnun
Ríkisspítala
Erindi Davíðs Á. Gunnarssonar, forstjóra Ríkisspítalanna,
haldið á ársfundi Skýrslutæknifélagsins 15. febrúar 1991
Ég vil þakkafyrir boðið að koma
hingað á þessa ráðstefnu og spjalla
við ykkur um þróun tölvu-
tækninnar eins og hún blasir við
mér.
Þessar hugleiðingar skiptast í
fimm þætti.
Fyrst ætla ég að ijalla dálítið um
fyrstu kynni mín af tölvum, síðan
koma upplýsingar um starfsemi
Ríkisspítala. Þá íjalla ég um
gagnavinnslukerfi Ríkisspítala og
upplýsingar úr þeim. Þar á eftir
reyni ég að gera grein fyrir
sérkennum sjúkrahúss bæði hvað
varðar þörf fyrir upplýsingar og
starfsemi þeirra. Loks eru svo
hugleiðingar um framtíðina.
Inngangur
Ég hef sjálfsagt meira gaman af
því en margir aðrir stjórnendur
að velta fyrir mér tölvumálum
og þróun þeirra þar sem segja má
að "fortíð" mín sé í tölvu-
heiminum. Fyrstu kynni mín af
tölvum voru þau að læra
tölvumálið ALGOL í háskóla.
Fljótlega að námi loknu fór ég
síðan að vinna hjá IBM, fyrst í
Svíþjóð og síðan á íslandi.
Á þessum tíma réð það oft árangri
fyrirtækja hér á landi að vita
hvaða vörur eða pakkningar það
voru sem gáfu mesta framlegð.
Þeir stjórnendur sem komu sér
upp slíkum tölvukerfum ásamt
kerfum sem héldu utan um
útistandandi skuldir, þeir græddu.
Þessi kerfi bauð IBM til sölu og
mér hefur sýnst að þeir sem á
þessum tíma höfðu framsýni til
að fjárfesta í slíkum kerfum hafi
staðið sig vel í samkeppninni allt
fram á þennan dag.
Á þessum árum fórum við lík.-:
að bjóða til sölu pöntunarkerfi
fyrir flugfélög og banka. Á svip-
uðum tíma voru síðan kynnt
birgðastýringarkerfi. Mérhefur
sýnst að í reynd séu tölvukerfi
dagsins í dag flest byggð á þessum
sömu grundvallaratriðum. Breyt-
ingin er sú að nú kemst fýrir á
skrifborðinu tölva með meiri getu
en stærsta tölvan hafði árið 1970.
Tölvan er orðin heimiliseign og
allir sem vilja geta í stjórnun
beitt þeim grundvallaraðferðum
sem á mínum tölvuárum virtust
ráða úrslitum um velgengni
margra fyrirtækja.
í seinni tíð hefur það vakið athygi’
að vel tölvuvædd fyrirtæki nu
virðast skila síst betri árangr'
hin þar sem tölvur þekkjast varla.
Það hvarflar þvf óneitanlega að
manni að árangur fyrirtækjanna
á sjöunda áratugnum, sem fóru
að nota tölvu, hafi verið árangur
hugrakks stjórnanda, sem þorði
að breyta, taka áhættu, prófa
eitthvað nýtt, fremur en áhrif af
tölvuvæðingu.
Starfsemi Ríkisspítala
Á Ríkisspítölum fer fram marg-
vísleg starfsemi. Allt frá einföldu
viðtali t.d. næringarráðgjafa og
sjúklings á göngudeild, sem
hugsanlega tekur aðeins stundar-
fjórðung, til mjög flókinna skurð-
aðgerða sem kalla á tug starfs-
manna og geta tekið margar
klukkustundir hver.
Það er algengt í hinni daglegu
umræðu að heyra talað um hve
mikið legudagur á sjúkrahúsi
kosti. Við reiknum slíkar heildar-
meðaltölur ekki lengur. Legu-
deildirnar eru svo ólíkar að það
er varla nema naftiið sem er
sameiginlegt.
Á Ríkisspítölum eru deildir fyrir
barna-, bæklunar-, geð-, hand-,
húð-, krabbameins-, lungna-,
kven-, lyf-, tauga- og öldrunar-
lækningar svo eitthvað sé nefnt.
Einnig gjörgæsludeildir, deildir
fyrir þroskahefta og bráða-
móttaka.
Kostnaður við að liggj a á þessum
deildum var á árinu 1989 allt frá
kr. 5.000,- og til kr. 45.000,- á
sólarhring og er þá öll þjónusta
«vo sem lyf og læknishjálp reiknuð
fö.
, ngslum við þessar deildir eru
svo ýmsar þjónustu- og stoð-
deildir, svo sem skurðstofur,
sjúkraþjálfún, rannsóknarstofur
og röntgendeildir. Á mörgum
þessara deilda er tölvan orðin
mjög mikilvægur hlekkur svo að
upplýsingar komist til skila í
handhægu formi í deild þar sem
sjúklingur liggur.
Á ýmsum sviðum, t.d. hvað
varðar röntgen- og sónartækni,
er tölvan forsenda þess að hægt
sé að túlka myndrænar upp-
lýsingar.
13 - Tölvumál