Tölvumál - 01.05.1991, Blaðsíða 25

Verkefni Kögunar hf
Örn Karlsson, tölvunarfræðingur, stjórnarmaður í Kögun hf
Maí 1991
Kögun hf. var stofnuð síðla árs
1988 til að sjá um rekstur á
hugbúnaði íslenska loftvarnar-
kerfísins. Flestir lesendur Tölvu-
málaþekkjanokkuð til Kögunar,
enda ekki á hverjum degi sem
myndarlegt hugbúnaðarfyrirtæki
er stoíhsett á íslandi. íumræðunni
um Kögun hefur ekki verið fjallað
mikið um sjálft hugbúnaðarkerfið
og þróun þess. í þessari grein er
ætlunin að veita fróðleiksfúsu
fagfólki í hugbúnaðargerð nokkra
innsýn í þau mál.
íslenska loftvarnar-
kerfið (ÍL)
íslenska loftvamarkerfinu er ætlað
eftirlitshlutverk með flugumferð
umhverfis ísland. Það tengist
öðrum loftvarnarkerfum í ná-
grannalöndum okkar og er nauð-
synlegur hlekkur í eftirliti með
flugumferð yfir Norður-Atlants-
hafi.
Það er einkum tvennt sem gerir
IL sérstakt fyrir okkur íslendinga.
í fyrsta lagi munum við sjá í
verulegum mæli um rekstur
kerfisins. íslendingar manna að
meginhluta sjálfar ratsjár-
stöðvarnar og eru í framlínu
þróunar og viðhalds á kerfinu. í
öðru lagi kom fljótlega f ljós að
hugbúnaður kerfisins yrði smíð-
aður frá grunni, þ.e.a.s. ekki
yrði notuð kerfissetning eða kóði
úr hliðstæðum kerfum sem þegar
eru í rekstri. í útboðslýsingu var
gerð sú krafa að hugbúnaðurinn
skyldi skrifaður í forritunarmálinu
Ada. Þau fyrirtæki sem buðu í
verkefnið höfðu öll reynslu í
smíði loftvarnarkerfa, en þar sem
ekkert þeirra var með hugbúnað
síns kerfis skrifaðan í Ada var
ljóst að um nýsmíði yrði að ræða.
Þetta gerir það að verkum að við
fáum einstakt tækifæri að vera
með frá byqun f hönnun og smíði
hugbúnaðarins.
Umfang
Ekki er alveg ljóst hversu mikill
hugbúnaður IL verður að
umfangi. Ég ætla þó að leika mér
dálítíð að tölum í þessu sambandi.
Vitað er að svipuð kerfi skrifuð
í þriðju kynslóðar forritunar-
málum eru af stærðargráðunni
fimm hundruð þúsund for-
ritaskipanir (statements). Útskýr-
ingar og skilgreiningar eru
undanskildar, þ.e.a.s. menn skulu
ekki rugla þessum tölum saman
við fjölda forritalína. Hugbúnaður
ÍL verður skrifaður í Ada og má
búast við að skipanafjöldi minnki
nokkuð við það. Sumir áætla að
allt að tvö hundruð þúsund
forritaskipanir muni sparast. Ef
hugbúnaðurinn er vel hannaður
og kostir Ada varðandi endur-
notkun á kóða eru vel nýttir má
færa sannfærandi rök fyrir
umtalsverðum sparnaði á skip-
anaflölda. Menn geta svo borið
þessar tölur saman við sam-
svarandi tölur úr hugbúnaðar-
verkefnum, sem þeir hafa verið
að vinna við, til að fá tílfinninguna
fyrir stærð kóðans í ÍL.
Stærð kóðans er vissulega ákveðin
mælistika á umfang hug-
búnaðarins. Á hinnbóginn erum
við vanari að mæla stærð
hugbúnaðarverkefna f flölda
mannára eða mannmánaða. Að
vissu leyti er þó erfitt að viðhafa
hefðbundið mat á umfangi
verkefhisins með tölum um fjölda
mannára. Kemur þar til sú
staðreynd að gerðar eru mun
meiri gæðakröfur til hug-
búnaðarins en við eigum að
venjast. Samkvæmt tölum sem
ég hef heyrt, lætur nærri að
þegar upp er staðið séu um 70
forritaskipanir á bak við hvern
mannmánuð í verkefnum af því
tagi sem hér um ræðir. Samkvæmt
þvf tekur það 4300 mannmánuði
(360 mannár) að skila 300 þúsund
forritaskipunum fullbúnum til
kaupanda. í þessari tölu er allt
innifalið: þarfagreining, hönnun,
smíði, ffumprófanir, uppsetning
og lokaprófanir. Sjálf smíðin,
eða forritunin, tekur aðeins hluta
tímans (sennilega innan við 20%),
sem skýrir lága tölu forritaskipana
fyrir hvern mannmánuð.
Helstu hlutar ÍL
Gróflega má skipta hugbúnaði
ÍL niður í eftirfarandi kerfi:
Loftvarnarkerfi
Skjáframsetning
S amskiptahugbúnaður
Gagnapökkun
Hermilíkön
Villuleitarkerfi
Loftvarnarkerfið er hjarta ÍL og
jafhframt stærsti og flóknasti hluti
hugbúnaðarins. Hér er um að
ræða stórt rauntímakerfi þar sem
margir ferlar keyra samtfmis.
Loftvarnarkerfið sér um að taka
við margvíslegum boðum og
merkjum um flugumferð á því
25 - Tölvumál