Tölvumál - 01.04.1993, Blaðsíða 17

Apríl 1993
haldandi búseturétt, þá getur
ljölskylda hans átt rétt á að
búa áfram í landinu, ef eitt af
eftirfarandi þremur skilyrðum
er uppfyllt. Það er að laun-
þeginn hafi búið samfellt í
tvö ár í landinu eða launþeginn
hefur látist af völdum
vinnuslyss eða atvinnusjúk-
dóms eða maki launþegans sé
ríkisborgari í búseturíkinu eða
hafi misst ríkisborgararétt í því
ríki við að giftast laun-
þeganum.
Gagnkvæmar
prófaviðurkenningar
Þá er 30. gr. EES-samningsins
mjög mikilvæg fyrir atvinnu-
réttinn í EES-ríkjunum en hún
fjallar m.a. um gagnkvæma
viðurkenningu á prófskírteinum,
vottorðum og öðrum vitnisburði
iim forntlega menntun og hæfi. I
viðauka VII við EES-samning-
inn eru tilgreindar þær fjölmörgu
tilskipanir ráðsins sem tengjast
þessu ákvæði en iðulega er um
að ræða sérstakar tilskipanir fyrir
hverja starfstétt, starfsgrein eða
atvinnugrein.
Þessum tilskipunum má skipta í
þrjá flokka:
í fyrsta lagi tilskipun nr. 89/48
um almennar reglur varðandi
viðurkenningu á prófskírteinum
sem veitt eru að loknu æðra námi
og starfsþjálfun sem tekur a.m.k.
þrjú ár.
I öðru lagi er um að ræða tilskip-
anir um margvísleg sérhæfð störf
einkum á sviði heilbrigðisþjón-
ustu. Þær ná einnig til arkitekta
og lögmanna.
I þriðja lagi er um að ræða til-
skipanir um afmörkuð starfssvið
á sviði verslunar, iðnaðar og
viðskipta.
í stuttu máli má segja um mögu-
leika fólks til að flytjast frá einu
landi til annars og taka þar upp
starf sem það hefur sérhæft sig í,
þá eru engin vandamál tengd því
að fara frá landi þar sem starfið
er lögverndað til annars lands,
hvort heldur starfið er þar
lögverndað eða ekki. Hins vegar
þarf viðkomandi að hafa stundað
starfið í a.m.k. 2 ár sl. 10 ár ef
hann kemur frá ríki þar sem
starfið er ekki lögverndað og
ætlar að starfa í ríki þar sem
starfið er lögverndað. Ennfremur
er í mörgum slíkum tilvikum hægt
að láta viðkomandi gangast undir
sérstök hæfnis- eða réttindapróf
ef um slíkt er að ræða í
viðkomandi landi.
Húsnæðismál
Hvað viðvíkur húsnæðismálum
þá er launþegum frá öðrum EES-
ríkjum tryggður jafn réttur hvað
varðar aðgang að íbúðarhús-
næði. Þó er sú krafa gerð til
launþegans að hann hafi yfir að
ráða húsnæði fyrir fjölskyldu
sína sem talið er hæfa innlendum
launþegum á því svæði sem hann
hefur ráðið sig til vinnu, þó með
þeim fyrirvara að það leiði ekki
til að þessum launþegum sé
mismunað á kostnað innlendra
launþega.
Ráðningarkjör
í 2. tl. 28. gr. EES-samningsins er
kveðið á um að afnema verði
alla mismunun sem byggð er á
ríkiborgararétti viðkomandi lands
og lýtur að ráðningum, launum
og öðrum starfskjörum og í c. lið
3. tl. er kveðið á um að dvöl í
atvinnuskyni skuli veraí samræmi
við ákvæði í lögum og stjórn-
valdsfyrirmælum um starfskjör
borgara þess ríkis.
í 7. gr. reglugerðar 1612 eru mjög
afdráttarlaus ákvæði um að ekki
megi mismuna launþegum sem
eru ríkisborgarar einhvers
aðildarríkjanna. Þetta felur í sér
sama rétt og skyldur og innlendir
launþegar viðvíkjandi öllum
ráðningar- og vinnuskilyrðum
þ.m.t.: launakjör, uppsögn úr
starfi, komi til atvinnumissis,
endurskipun og endurráðning,
félagsleg réttindi og skatta-
ívilnanir, þjálfun í skólum er
tengjast atvinnulífinu og endur-
menntunarstöðvum. Þá er al-
mennt ákvæði um að ógilda skal
og að engu hafa öll ákvæði bæði
í kjarasamningum og ráðningar-
samningum sem og öðrum al-
mennum reglum er varða aðgang
að atvinnu, ráðningu, launakjör
og önnur starfsskilyrði eða
uppsagnarákvæði ef þau mæla
fyrir um eða heimila nrismunun
launþega sem eru ríkisborgarar
annarra aðildarríkja.
EB dómstóllinn hefur skýrt tekið
fram að EB lög komi ekki í veg
fyrir að aðildarríki beiti lands-
lögum eða kjarasamningum um
lágmarkskjör gagnvart sérhverj-
um launþega sem jafnvel erráðinn
tímabundið í viðkomandi að-
ildarríki án tillits til þess í hvaða
landi aðalaðsetur atvinnurekanda
er.
Lögin um starfskjör launþega frá
1980 kveða fortakslaust á um
það að laun og önnur starfskjör
sem aðildarsamtök atvinnurek-
endaog launafólks semji um skulu
vera lágmarkskjör fyrir alla
launamenn í viðkomandi starfs-
grein á s væði því er samningurinn
tekur til. Lög þessi gilda að
sjálfsögðu óháð þjóðerni launa-
mannsins.
17 - Tölvumál