Tölvumál - 01.10.2004, Side 20

Rafræn skil á skattskýrslum
Rafræn skil á skattskýrslum leiða
til sparnaðar og skilvirkni
Haraldur Hansson og Jón H. Steingrímsson
Flestir þekkja þann árangur sem
náðst hefur varðandi þátttöku al-
mennings og fyrirtækja í rafrænni
framtalsgerð. Rafræn skil á skattframtali
rekstraraðila voru tekin upp 1997 sem
hlaut mjög góðar undirtektir og má segja
að nokkur undanfarin ár hafi framtalsskil
lögaðila verið því sem næst 100% rafræn.
Nánast öll félög, sem á annað borð eru
með rekstur, skila rafrænt. Þau fáu framtöl
sem berast á pappír eru vegna fyrirtækja
sem ekki eru með rekstur eða eru fram-
talsskyld af því að þeim hefur ekki verið
slitið.
Einstaklingar gátu fyrst talið fram raf-
rænt á árinu 1999. Það ár voru heimturnar
eftir þeirri skilaleið tæp 10% en hafa vax-
ið hröðum skrefum síðan þá eða upp í
86% á þessu ári, sbr. meðfylgjandi yfirlit
er sýnir hve stóru hlutfalli einstaklings-
framtala var skilað rafrænt.
RAFRÆN SKIL 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Framtalsforrit 2% 16% 27% 30% 30% 30%
Netframtal 8% 18% 34% 44% 51% 56%
Rafræn skil alls 10% 34% 61% 74% 81% 86%
Þó að nákvæm kostnaðar-ábatagreining
hafi ekki hingað til farið fram hafa flest
teikn bent til þess að jaðarábatinn sé veru-
legur enda hafa menn fram til þessa haft
mikla trú á verkefninu og fundið fyrir
verulegum stuðningi við það. En er fjár-
festingin að skila sér? Til þess að nálgast
niðurstöðu um það þarf að skilgreina við-
fangsefnið nánar, afmarka kostnaðinn og
kortleggja og meta ábatann út frá gefnum
forsendum. Ábatanum má skipta í þrennt,
þ.e. ábata skattkerfisins, ábata framtelj-
enda og bætt skattskil.
Aukinn kostnaður við rekstur og þróun
kerfa óætlaður 25-30 m.kr.
Valin er sú leið að horfa einvörðungu til
árlegrar framtalsgerðar einstaklinga og
rekstraraðila en sleppa rafrænum skilum á
virðisaukaskatti og staðgreiðslu. Til raf-
væðingar framtalsskila eru skv. þessari
greiningu talin upplýsingavefurinn rsk.is,
vefframtal og önnur framtalsforrit rekstr-
araðila og einstaklinga, foráritun fjárhags-
upplýsinga á framtöl, móttöku- og úr-
vinnsluforrit skattkerfisins, vélræn yfir-
ferðarforrit (regluprófanir), hýsing upplýs-
inga- og framtalsvefs, bættur vélbúnaður
og mannaflakostnaður vegna undirbún-
ings, þjónustu og rekstrar.
Kostnaður vegna rafvæðingar skattskila
var kannaður fyrir árin 1999-2003. Þegar
þróunarkostnaður er meðtalinn sýnist ár-
legur kostnaður vera um 70-80 m.kr. á ári.
Heildarkostnaður við rekstur tölvukerfa
hefur þó hækkað mun minna ef mið er
tekið af árinu 1997 þegar smíði rafrænna
framtalsforrita var að hefjast. Ástæðan er
sú að kostnaður við viðhald eldri kerfa
hefur ýmist lækkað eða fallið brott. Þegar
tillit er tekið til þess svo og kostnaðar af
nýjum óskyldum verkefnum er beinn ár-
legur kostnaðarauki vegna rafrænna fram-
talsskila áætlaður á bilinu 25-30 m.kr. Stór
hluti þess kostnaðar er launakostnaður
vegna rekstrar, viðhalds og þróunar nýju
kerfanna.
Ef kostnaður við rafvæðingu skattskila
er settur í samhengi við þann fjölda fram-
tala einstaklinga og rekstraraðila sem nú
er skilað rafrænt er aukinn kostnaður
vegna rafvæðingar við rekstur tölvukerfa á
bilinu 160-190 kr. á hvert framtal og er þá
ekki gerður greinarmunur á skattskýrslum
einstaklinga og rekstraraðila. Á móti þess-
um kostnaðarauka sparast útgjöld annars
staðar eins og rakið verður hér á eftir.
Um 60.000 framteljendur afþakka
pappírsframtalið
Lítum þá á ábatann og byrjum á að meta
hagræðið við skattframkvæmdina. Því má
skipta í tvö hom. Annars vegar beinan
sparnað við prentun eyðublaða og leið-
beininga og dreifmgu gagna til skattaðila.
20
Tölvumál