Vísir - 04.02.1964, Blaðsíða 4

4
V1SIR . Þriðjudagur 4. febrúar 1964.
I
I
i'
i
i
]
Hvenær byrjaðlr þú að safna
bókum, og hvafl kom þér til
þess?
Ég get ekki sagt, frá hvaða
tíma telja megi að ég hafi byrj-
að bókasöfnun. En um leið og
ég varð stautandi langaði mig
til þess að lesa og eiga bækur.
Fáa hluti sá ég, sem mér þóttu
eins fallegir og falleg bók. Og
ég var ungur, er mér þótti
miklu skipta, hvemig titilblað
var á bók. Á fallegt titilblað
starði ég hugfanginn, en sér-
staklega þó, ef ég vissi, að
innihald bókarinnar var að
mfnu skapi.
lengur yndi af lestri þeirra.
Dálftið rýmkuðust auraráð-
in eftir ferminguna. í>á fór ég
að aura saman til þess að kaupa
Fomaldarsögur Norðurlanda og
reyna að ná í Fornmannasög-
umar f 12 bindum, sem komu
út á árunum 1825 — 1837. En
það tók mig tíu ár að fá þær
allar, og tugi ára, þar til ég var
búinn að fá eintak af þeim,
sem mér lfkaði.
Árin liðu. Árlega bættist eitt-
hvað við bókaeign mína. En
lengi var fjárhagur minn svo
þröngur, að ég mátti ekki eyða
miklu fé til bókakaupa. Og oft
Þorsteinn M. Jónsson í skrifstofu sinni í Eskihlíð 21.
Bókasafn Þorsteins M.

Hvemig var háttað fjárráflum
þfnum og möguleikum afl ná í
bækur? Hvernig vom fyrstu ár
bókasöfnunar þinnar?
1 bernsku hafði ég nær engin
fjárráð og litla möguleika að
eignast bækur svo að nokkru
næmi. Ég mun hafa yerið níu
ára, er umferðabóksali kom á
heimili mitt. Keypti þá faðir
minn af honum Hrafnkelssögu
og Gunnlaugssögu og gaf mér.
Kostaði hvor þeirra 25 aura.
Las ég þær aftur og aftur og
fór nú að útvega mér að láni
fleiri Islendingasögur. Jafnframt
fór ég að reyna að hugsa ein-
hver ráð til þess að eignast þær
allar. Fór svo, að um fermingu
var ég búinn að eignast þær 29
Islendingasögur, er Sigurður
Kristjánsson hafði þá gefið út
og kostuðu samtals 16,60 kr.,
og hafði ég þá lesið sumar
þeirra svo oft, að ég kveið þeim
tíma, er ég kynni allar Islend-
ingasögurnar og hefði þá ekki
hefi ég haft svo miklum störf-
um að gegna, að lítill tími hefir
verið til að sinna bókasöfnun.
En það þarf ekki síður tíma en
fé til bókasöfnunar. Það eru nú
liðin sjö ár frá því ég flutti
búferlum til Reykjavikur. Þessí
ár hefi ég haft meiri tima til að
afla mér bóka en nokkru sinni
fyrr, enda hefir safn mitt aukizt
rækt við gamlar guðsorðabækur
og raunar allt gamalt íslenzkt
prent og allar fágætar íslenzkar
bækur, svo og á rit höfuðskálda
vorra.
Hvcrjir eru þeir bókaflokkar,
sem þú átt heilsteyptasta?
Því miður á ég engan bóka-
flokk alveg heilsteyptan og
eignast líklega aldrei.
kapp á söfnun þeirra, nema þau
séu þá einnig á frummálinu. Hér
á eftir, þegar ég tala um allar
útgáfur hinna einstöku flokka
fornritanna, á ég við útgáfur á
frummálinu.
Mig vantar lítið í allar útgáf-
ur íslendingasagna. Þó vantar
mig Vatnsdælasögu og Finn-
bogasögu, sem komu út í Kmh.
mikið á þessum árum, einkum
þó að fágætum og dýrmætum
bókum.
Við hvaða söfnun hefir þú
lagt mesta rækt?
Islenzk og norræn fornrit,
rímur, tímarit, þjóðsögur, rit
varðandi sögu Islands og leikrit.
Á seinni árum hefi ég lagt mikla
Af islenzkum og norrænum
fornritaútgáfum á ég talsvert
mikið og reyni eftir því sem ég
get að ná öllum útgáfum þeirra
á frummálinu, þótt mér takist
það að sjálfsögðu aldrei. Ég á
og nokkuð af þýðingum Is-
lenzkra fornrita á önnur norður-
landamál og ensku, en legg ekki
Nokkrar fágætar bækur úr safni Þorsteins sem hverja um sig mætti verðleggja á nokkrar þúsundir
króna, sumar jafnvel tugþúsundir, eins og Grönlandiu Amgríms lærða, en eintak af þeirri bók
var til sölu s. 1. sumar í danskri fornbókaverzlun og verðlögð á sem svarar 30 þúsund ísl. krónum.
Fágætasta bókin sem á myndinni er, raun þó vera Nýja testamentið, gefið út á Hólum 1609 og er
kennt við Guðbrand Þorláksson. Það er meðal fágætustu bóka í einstaklingssöfnum.
1812. Eitthvað vantar mig og af
útgáfum þeirra, sem gefnar
hafa verið út fyrir skóla á
Norðurlöndum. Þá vantar mig
Brands þátt örva, Kmh. 1819,
Brandkrossa þátt, Kmh. 1816,
og Odds þátt Ófeigssonar, Kmh.
1821. Ef til vill vantar mig
fleiri, er ég man ekki eftir eða
veit ekki um.
Af Islendingabók á ég allar
útgáfur, nema eina, sem kom út
í Oxford 1716. Af Landnámu á
ég allar útgáfur, svo og allar
útgáfur Sturlunga sögu og
Biskupasagna.
Ég á nær allar útgáfur
Heimskringlu og’annarra kon-
ungasagna, nema Leirárgarða-
útgáfu Heimskringlu. Ég á og
nokkrar útgáfur af konungasög-
unum á erlendum málum, svo
sem útgáfu hins konunglega
norræna fornfræðafélags I 12
bindum, bæði á dönsku og
latínu: Oldnordiske Sagaer
(Kmh., 1825 — 37) og Scripta
historica Islandorum (Kmh.,
1828 — 46). En Iangdýrmætasta
útgáfa aí Heimskringlu, sem í
minni eigu er, mun vera þýðing
Peter Clausons, er kom út í
Kaupmannahöfn 1633.
Ekki á ég allar útgáfur af
Færeyingasögu, en þó á ég
fyrstu útgáfu hennar (Kmh.,
1832). í safni mínu munu vera
allar útgáfur Orkneyinga sögu,
og allar útgáfur Jómsvikinga-
sögu eru þar.
Erfiðlega gekk mér að eignast
gott eintak af útgáfu Rafns af
Fornaldarsögum Norðurlanda
(Kmh., 1829-30). Það fékk ég
fyrst fyrir einu ári. En nú er ég
einnig búinn að fá eintak af
boðsbréfinu að þeirri útgáfu,
og hygg ég, að það sé mjög fá-
gætt. Af hinum sænsku útgáf-
um Forrtaldarsagnanna frá 17.
og 18. öld hefi ég eignazt eftir-
taldar: Gothrici & Rolfi Westro-
gothiæ rerum Historia (Upps.,
1664), Herrauds och Bosa saga
(Upps., 1666), Hervarar saga
(Upps., 1672), Fostbrödrernas
Eigils och Asmunds saga
(Upps., 1693), Sagan af Stur-
lauge hinum starfsama (Upps.,
1694), Hialmter och Olvers
saga (Stkh., 1720), Saugu
Asmundar, er kalladur er
Kappabani (Stkh., 1722),
Wilklna saga eller Historien om
Konung Thiderich af Bern Och
hans Kampar, samt Niflunga
Sagan (Stkh., 1715) og Sagan
om Ingwar Widfarne och hans
son Sven (Stkh., 1762). Af
þessari upptalningu má sjá, að
mig vantar enn allmargar forn-
aldarsagna-útgáfur Svía, en
mest sakna ég þó í safn mitt
Nordiska Kampadater (Stkh.,
1737). En fágætasta fornaldar-
sagnaútgáfa, sem ég á, hygg ég
að muni vera Altnordische
Sagen und Lieder (Breslau,
1814). Hana fékk ég frá forn-
bóksala í Oxford fyrir þrem ár-
Eg á margar útgáfur af báð-
um Eddunum; enn vantar þó
nokkrar. Ég á mjög gott eintak
af fyrstu útgáfu Snorra-Eddu,
sem kom út í Höfn 1665, og
sömuleiðis gott eintak af ann-
arri útgáfu hennar (Stkh., 1746).
En ekki hefi ég enn náð í 1.
útg. Sæmundar-Eddu, sem kom
út í Höfn á árunum 1787 —
1828 í þrem stórum bindum.
Fyrrí grein
1 fyrravetur birti Vfsir þætti um gamlar bækur og bóka
menn. Voru þelr nokkurs metnir af ákveðnum hópi manna,
sem óska eftir að þeim verði haldið áfram. Vísir mun því öðru
hvoru birta nokkra þætti um þetta efni f vetur og sérstaklega
ræða um bókaeign nokkurra kunnra bókasafnara landsins.
1 eftirfarandi þætti er birt viðtai við Þorstein M. Jónsson
fyrrverandi skólastjóra á Akureyri, en hann er nú búsettur í
Reykjavík. Þorsteinn á eitt af stærstu og dýrmætustu bóka-
söfnum sem til eru f einstaklingseign á íslandi og mun að
stærð vera yfir 200 hillumetrar, en um verðmæti þess er erfitt
að gera sér grein fyrir, þvf f eigu hans er fjölmargt bóka sem
ekki hafa komið á bókamarkað um langt skeið.
Fyrir nokkrum árum gerði Þorsteinn samning við Mennta-
málaráðuneytið um sölu á bókasafninu til Kennaraskólans og
gefur jafnframt helmlng andvirðisins til viðhalds og aukning-
ar safnsins. En frá þessu er nánar skýrt í viðtalinu sem hér
fei á eftir.