Vísir - 23.03.1964, Blaðsíða 3

Vl SIR
" 'Hr"Trn
Mánudagur 23. marz 1964.
“5
HEIMSOKNAÐSA URUM Á SKA CASTRÖND
Bramh al bls l
brotnað daginn áður, að því er
hermt var. Þetta var kjaftastóll,
kominn til ára sinna, og nú
varð hann forgengileikanum að
bráð með þeim hætti, sem eng-
inn botnaði í. Þegar blaðamað-
ur Vísis kom á vettvang og
vildi skoða það, sem eftir var
af honum, fundust leifarnar
hvergi, og helzta skýringin
kannski sú, að Þorgeirsboli
hafi fleygt þeim út í sjó með
halanum, en eins og menn
muna, hefur hann gert vart við
sig áður á Saurum, að minnsta
kosti í eitt skipti. Frá því er
greint í Gráskinnu hinni meiru,
þeirra Þórbergs og Nordals.
lVú víkur sögunni suður til
Reykjavíkur. Þar fór að
skjálfa við tíðindi. Blöðin tóku
kipp og fólkið, sem les þau,
þegar þessi atburðir spurðust.
Sumir vildu setja þetta f sam-
band við jarðhræringar, sem nú
in rannsókn farið fram af
neinu tæi. Stefán fréttamaður
frá útvarpinu hafði að vísu
flogið þangað daginn áður til
að sproksetja heimafólkið á seg
ulband. Það viðtal hafði blaða-
maður Vísis hlustað á í Hval-
stöðinni í kvöldkaffinu og ekki
grætt mikið á þeim heimildum,
með fullri virðingu fyrir snilld
Stefáns sem fréttamanns.
Á leiðinni út eftir, þegar far-
ið var yfir Laxárbrúna hjá
Syðra-Hóli, sagði sú skyggna:
„Hér er mjög reimt“.
„Eru draugar hérna?“
„Mér er illa við þetta orð“,
sagði hún.
„Hvað er hér á seyði?“
„Það hefur stundum gengið
illa að koma hér hestum yfir“.
Brúin er örmjó og liggur
yfir djúpt gil. Það rumdi í ánni.
Eftir þetta var ekki minnzt
á drauga, fyrr en á leiðarenda,
hins vegar notið fegurðar, sem
stafaði af samspili hafs og lofts
og lands. Hvernig áttu illir, vá-
Á hlaðinu lá brotið leirtau .
eru á döfinni, og aðrar tilgátur
höfðu menn um þetta, sem tók
eftirvæntinguna af þessum
hlutum. Svo voru það hinir, og
þeir voru margir, sem settu
þetta umhugsunarlaust í sam-
band við hið óskiljanlega og
yfirnáttúrlega. Og alltaf hélt
„þetta“ áfram á Skaganum,
jafnt og þétt og fór sízt dvín-
andi. Þegar blöð og útvarp
höfðu gert þessu nægilega hátt
undir höfði með því að láta
rigna fyrirspurnum yfir frétta-
ritara sína í grennd við undrin,
svo og heimafólkið á Saurum,
gegnum síma, og endurvarpa
vitneskjunni kirfilega tvo daga
f samfellu, varð heiðarleg for-
vitni orðin svo sterk hjá Vísi,
að hann sendi mann norður
með hraði til þess að grennsl-
ast nánar um, hverju þetta
sætti allt saman, því skylt er
að hafa það, er sannara reyn-
ist.
Náttfari var farið norður yfir
heiðar, og komið í birtingu til
Blönduóss, og samdægurs
haldið, eftir stutta viðdvöl,
beint f undrin úti á nesjum.
Veður var blítt. Ferðafélag-
arnir, dulviturt fólk, ram-
skyggn kona af Ósnum, frú
Ingibjörg Skarphéðinsdóttir,
(með ótvíræða miðilshæfileika,
enda afkomandi Einars í Bólu,
eins mesta miðilá, sem uppi
hefur verið hér á landi) og
Ævar Jóhannsson, forstjóri
Geisla h.f., en hann er meðlim-
ur í Guðspekisstúku f Rvík,
áttu að vera vitni að því, sem
blaðamaður hugðist 'skjalfesta.
Upphaflega átti Margrét frá
Öxnafelli að vera með í för-
inni, en hún treysti sér ekki til
þess á síðustu stundu. Þetta
var á laugardag, á þriðja degi
eftir að tíðindi tóku að gerast
og upptök enn alls ókunn, eng-
legir hlutir að þrffast hér —
og þó . . . ?
Ekið gegnum Skagaströnd
Þaðan er drjúgur vegur út-
eftir. Kálfshamarsvík var auð-
þekkt af vitanum. Nokkrir bæ-
ir eru á strjálingi niður við sjó-
inn. Niðri á afleggjara sást til
einkennilegra ferða, sem stefnt
var upp á veg. Haldið var í mót
fyrirbærinu. Þegar það nálgað-
ist, kom í ljós að þetta var
traktor, sem spúði gufumekki,
svipað og móður tarfur. Farar-
tækið dró kerru á eftir sér. í
sæti traktorsins sat gæfulegur
nesjamaður, en uppi á kerru-
pallinum var nautkálfur, sem
virtist vera að komast í gagnið.
Hann var vafinn strigapoka-
hlífum. Þungbrýnn úlpuklædd-
ur maður stóð á pallinum og
hélt f tjóðrið á kálfinum. Það
rétt grillti í stingandi augu und-
an slútandi fráhnepptu skyggni
á derhúfu, sem hann bar á höfði
„Hvaðan komið þið?“
Þeir svöruðu ekki, þögðu
eins og gröf. Svo sagði sá, sem
gætti litla bola, ekkert sérlega
blíðlega:
„Hvaðan eruð þið að koma
— og hverjir eruð þið?“
„Hvað eruð þið að gera
hingað?“
Þessu var ekki svarað, en
spurt:
„Eruð þið frá Saurum?"
„Ég er þaðan“, sagði maður-
inn á pallinum. Hann kvaðst
heita Benedikt og vera um
þrftugt, og nú leit hann undan,
í norður.
„Hvað er um að vera á bæn-
um — getur þú sagt mér það?“
„Æ, ég veit það ekki“, og nú
breyttist svipurinn enn.
„Er ekkert að marka fréttir
af þessu?“
„Við viljum fá að vera i
friði. Við sváfum ekkert f nótt
— við höfum engan frið fyrir
ágangi ykkar að sunnan. Sím-
inn gengur látlaust, og hér hafa
gestir riðið húsum dag og
nótt — þið úr Reykjavík eruð
verstir viðureignar“.
„Hefurðu séð drauginn?“
„Þið eigið ekkert erindi
hingað. Ykkur varðar ekkert
um þetta“.
„Hvert ertu að fara?“
„Ég er að fara burt af bæn-
um — ég er neyddur til þess?“
„Hvers vegna?“
„Ég er að flýja „ykkur“. Þið
eruð búnir að gera allt vit-
laust. Þið blaðamennirnir hafið
gert okkur nógu mikinn ó-
skunda“.
„Ertu að flýja hræringarnar
— o, kempan?“
„Fuff“.
„Eru ekki gömlu hjónin ein
eftir á bænum — hefurðu brjóst
f þér til að fara frá þeim?“
Nú hnussaði f honum. Það
var eina svarið, sem hann gaf.
„Ætlarðu ekki heim aftur?“
„Nei“, sagði hann snöggt
eins og hann væri að reka rýt-
ing f bakið á gestinum.
„Aldrei?"
„AIdrei“, sagði hann og
lækkaði róminn.
„Hvar ætlarðu að vera f
nótt?“
„Uppi á heiði“.
„Hvaða heiði?“
„Heiðinni hér fyrir ofan —
Skagáheiðinni".
„Hvert ertu að fara með bola
litla?"
„Hann á kálfinn, ekki ég“,
segir Benedikt bóndason og
bendir á vininn f traktorssæt-
inu. Hann var ekki þess líkleg-
ur að hann ætlaði að láta lóga
„þessum litla Þorgeirsbola“ í
bráð.
„Segðu mér, Benedikt, var
hræring í morgun — það var
sagt, að stóll hefði brotnað og
eldhúsborð hefði farið á kreik
— er það satt?“
„Skiptið ykkur ekki af því“,
sagði bóndason og yggldi sig.
Hann hékk fram á kerrugrind-
ina, hokinn, og um leið og
greinarhöfundur miðaði á hann
myndavélinni, fór hann í hnút,
en varð of seinn að líta undan.
Jjað var erfitt að komast fram
hjá traktornum, og vegur-
Guðmundur Einarsson bóndi var hugsi
Ljósmyndir með greininni tók Stgr.
inn var talsvert hættulegur.
Þegar komið var inn fyrir
túnhliðið, og farið að svipast
um og horft heim að bænum,
virtist ekkert líf vera á staðn-
um; engin sála sást á ferli,
hvorki gestir né gangandi. Það
var ekki svo mikið sem hundur
þar til að taka á móti komu-
mönnum. Túnið var grafið
skurðum og síkjum. Forar-
vilpur út um allar trissur.
Drjúgan spöl þurfti að labba
heim að bænum, sem klúkti
dimmleitur á fjörubakkanum og
sneri bakhliðinni í aðkomu-
menn. Sólin varpaði skjanna-
birtu á hafflötinn í baksýn, og
bærinn var eins og sílúetta eða
skuggamynd í hljóðleikanum,
sem grúfði yfir. Þegar komið
var alveg að bænum, var ekki
komið á glugga og sagt „hér
sé guð“ en gengið vestur fyrir
bæjarhúsin og þar numið stað-
ar. Ekkert kvikt bærðist. Dyrn-
ar að gamla bænum stóðu opn-
ar f hálfa gátt.
Á hlaðinu lá hrúga af brotnu
leirtaui — minnti á beinahrúgu.

Margrét húsfreyja á Saurum var alltaf á þönum. Hér er hún
að leita að einhverju í kommóðunni f stofunni.
Á steinhellu upp við vegg hvíldi
steðji og kúbein og sleggja, og
stærðar gat var í veggnum eins
og af völdum þessara vopna eða
einhvers konar völdum. Hverfi-
steinn á vinstri hönd við dyrn-
ar. Nú ískraði örlítið í hjörum
Úthafsaldan barst með lágum
ekka að landi. Steinarnir í fjör-
unni voru lábarðir. Og í norður-
átt var nesið fræga, þar sem
þeir spönsku hvíla, sem nesja-
menn drápu á fjörunum,
skömmu eftir Tyrkjaránið, til
þess að geta hefnt sín á útlend-
ingum yfirleitt. Blaðamönnum
er sjaldan slátrað á íslandi.
Loks börðu komumenn þrjú
högg á dyrnar, tákn heilagrar
þrenningar: í nafni Föðurins,
Sonarins og Heilags Anda.
Þrusk heyrðist úr bæjargöng-
um
Guðmundur bóndi kom fram.
Hann var með húfu, klæddur
nankinsbuxum og ullartreyju að
hætti margra íslenzkra bænda.
Þegar hlustað hafði verið með
skilningi á ýmis áhrínisorð um
blöðin fyrir sunnan, sem alltaf
væru að ónáða fólk, fóru að-
stæður að skána.
„Jæja, þið megið svosem líta
inn í bæinn og skoða — það er
svosem ekkert að sjá núna“.
„Viltu ekki spyrja húsfreyju
þína fyrst, og fá hennar leyfi
líka?“
„Það get ég svo sem“, sagði
bóndi og hvarf inn göngin.
Að vörmu spori birtust hjónin.
„Við höfum ekkert sofið í tvo
sólarhringa“, segir Margrét hús
freyja, „hér voru mannaferðir
fram eftir allri nóttu“.
Manni skildist, að þau hefðu
haft ótal næturgesti, draugarím
ara, flugmann, spánskan málara,
vin úr nágrenninu, og annað
fólk. Þetta hlaut allt að hafa
tekið á taugarnar, að viðbættu
því, er á undan var gengið. En
draugarnir höfðu hreint ekki lát
ið á sér bæra þessa nótt, frem-
ur en önnur skipti sem gestir
voru viðstaddir.
„Það eru þessar sífelldu upp-
hringingar, sem fara einna verst
með okkur“, sagði Margrét hús-
freyja.
„Hafið þið orðið vör við eitt-
hvað nýlega?"
Framhald á bls. 8.