Vísir - 16.02.1965, Blaðsíða 8

VÍSIR Þnðjudagur 16. febrúar 1965.
o
VÍSIR
Otgefandi: Blaðaútgáfan VlSIR
Ritstjóri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axei Thorsteinson
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegj 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald er 80 kr. á mánuði
I lausasölu 5 kr. eint. — Sími 11660 (5 línur)
Prentsmiðja Vísis — Edda h.f
Sumarsíldin loks farin og
byrjað að lesta haustsíld
Samstaða i tollamálum
J ræðu sinni á þingi Norðurlandaráðsins ræddi for-
sætisráðherra, dr. Bjami Benediktsson, um það hverja
þýðingu hin alþjóðlega viðskiptasamvinna hefði fyrir
íslendinga og hverjir væru helztu hagsmunir þjóðar-
innar á þeim vettvangi. Forsætisráðherra gat þess,
að ísland hefði nú gerzt aukaaðili að GATT og væri
landið þátttakandi í þeim umræðum, sem fram fara
um tollamál á þeim vettvangi. Þar hafa íslendingar
lagt á það megin áherzlu að fiskafurðir hljóti sömu
meðferð innan samtakanna sem verzlun með iðnað-
arvörur, en séu ekki flokkaðar með landbúnaðarvör-
um. Augljóst er hverja þýðingu slík málsmeðferð
mun hafa fyrir íslendinga. Tollar fara nú stiglækkandi
á iðnaðarvörum, en fram að þessu hefur ekki verið
um að ræða neinar slíkar lækkanir á fisk- og land-
búnaðarafurðum. Vitað er að margar hinna stærri
iðnaðarþjóða, sem halda uppi vernduðum og lítt sam-
keppnisfærum fiskveiðum, eru því mjög mótfallnar,
að tollalækkanimar verði látnar ná til fiskafurða. Á
hinn bóginn eru Norðurlöndin því samþykk og ýmsar
aðrar þjóðir. Afstaðan á þessu sviði mun enn skýr-
ast í framhaldi Kennedy-viðræðnanna í Genf. Mikil-
vægt er það okkur íslendingum, að njóta samstöðu
Norðurlandanna á þessu sviði. Þar koma fram kostir
norrænnar samvinnu í verki og þessa dagana gefst
tækifæri til þess að ræða um frekara samstarf og
samstöðu íslendinga og Norðurlandanna í baráttunni
fyrir því að tollalækkanir GATT verði einnig látnar
ná til fiskafurða.
Orð Per Hækkerups
j viðtali hér í Vísi var utanríkisráðherra Danmerkur,
Per Hækkerup, að því spurður, hvort Danir bæru
ekki nokkurn ugg í brjósti um það að hættulegt væri
sjálfstæði landsins að ganga í Efnahagsbandalag
Evrópu. Slík aðild Danmerkur er að vísu ekki tíma-
bær eins og sakir standa, en ráðhgrrann hafði lýst því
yfir, að bæði Danmörk og önnur Norðurlönd hefðu
enn ótvíræðan áhuga á henni síðar. Spurningunni
svaraði Per Hækkerup neitandi. Ef England gerðist
aðili að Efnahagsbandalaginu, kvað hann ekki ástæðu
til þess að óttast að sjálfstæði Danmerkur væri hætta
búin vegna aðildarinnar. Þessi ummæli eru athyglis-
verð fyrir okkur íslendinga. Fyrir tæpum tveimur ár-
um var einmitt þetta atriði ýtarlega rætt hér á landi.
Skortur á greinargóðri þekkingu og upplýsingum
hindraði þá að umræðurnar yrðu jafn nytsamlegar og
skynsamlegar og ella hefði verið kostur. Reynt var
að mála aðild að bandalaginu sem glötun sjálfstæðis-
ins af fulltrúum tveggja stjórnmálaflokka. Sú yrði
auðvitað ekki raunin, eins og orð Hækkerups gefa til
kynna. Vonandi verða vandamálin síðar rædd af
meiri skynsemi en hið fyrra sinni.
— Afskipanir á soltsiid hafa tafizt vegna skorts á
vinnuafli fyrir austan
Söltun haust- og vetrarsíldar
á þessum vetri varð aðeins einn
þriðji af því magni, sem samið
hafði verið um fyrirfram. Alls
voru saltaðar rúmlega 50.000
tunnur af 160.000 tunnum, sem
samiö hafði verið um.
Söluhorfur á saltsíld af Suður
landsmiðum voru ekki góðar í
sumar, en samt tókst Síldarút-
vegsnefnd að semja um sölu á
þessu magni til Sovétríkjanna,
Póllands, Rúmeníu, Bandaríkj-
anna, Svíþjóðar, Tékkóslóvakíu,
ísrael og Danmerkur.
Að þessu sinni hófust síld-
veiðarnar fyrri hluta október,
en þátttaka var langtum minni
en undanfarin ár, bæði vegna
dræmrar veiði og vegna mjög
góðrar veiði á Austfjarðamið-
unum. Obbinn af síldinni veidd
ist úti af Snæfellsnesi fram
undir miðjan nóvember en þá
héldu svo til öll síldveiðiskipin
á Austfjarðam'ið.
Eins og undanfarin ár veiddist
dálítið af síld í Skeiðarárdýpi,
en ekki var neitt saltað af henni
að ráðj frekar en fyrri ár. Síld
þessi er bæði horuð og misstór,
en Rúmenar munu þó hafa
samþykkt að taka við hluta
hennar. Samt var hún Iítið nýtt
til söltunar, m. a. vegna mán-
aðar langs verkfalls á bátaflot-
anum á aðaltímanum og vegna
þess að í Vestmannaeyjum, þar
sem obb'inn af aflanum fór á
land, er lítil aðstaða til sölt-
unar.
Nokkuð bætti úr skák, að
margar söltunarstöðvar á Aust-
urlandi söltuðu lítilsháttar upp
í Suðurlandssamninga, eða
10.000 tunnur af þessum 50,-
000 tunnum, sem saltaðar voru.
Þar eru skilyrði þó erfið og
erfitt að koma við innanhúss-
söltun og geymslu f upphituð
um húsum, og því var magnið
ekkj meira en þetta.
Vetrarvertíðin á sild er nú
lokið, og séð að ekki verður
meira saltað upp í gerða samn-
inga. Síldarbátarnir eru komn-
ir á loðnuveiðar eða í þann
veginn að taka upp þorsknót-
ina. Er það um hálfum mánuði
fyrr en venjulega og stafar af
jn'í, að loðnan gekk fyrr en
hún hefur gert undanfarin ár.
jr
Aherzla lögð á síldarflutninga
og nýjar geymsluaðferðir á síld
Síldarflutningar eru ein helzta
leiðin til að nýta vel bunar
síldarverkunarstöðvar og síldar
verksmiðjur og staðbundinn
mannafla þessara stöðva, þann
ig að skynsamlegt sé. Þetta
álit Sveins Benediktssonar, for
manns Síldarverksmiðja ríkisins
og Erlendar Þorsteinssonar, for
manns Síldarútvegsnefndar kom
fram í yfirlitsgreinum í nýút-
komnum Ægi.
Erlendur segir m.a., að gerð-
ir hafi verið fyrirframsamning
ar um sölu á 588 þúsund tunn-
um saltsíldar á árinu, sem sam
svari um 1 milljón uppmældra
tunna. Þá hafi nefndin getað
gert meiri samninga, en hún
hafi kippt að sér hendinni, er
ljóst varð, að aflabrestur yrði.
Síldveiði brást með öllu fyrir
Norðuriandi og í Faxaflóa, en
á þessum svæðum eru margar
söltunarstöðvar vel búnar tækj
um og með þjálfaðan mannafla
til síldarsöltunar. Erlendur seg
ir, að það hljóti að vera aðalvið-
fangsefni síldarsaltenda að finna
úrræði til þess að nýta þessar
síldarverkunarstöðvar á þeim
stöðum, sem nú liggja svo fjarri
síldveiðisvæðunum, að síldin
verður ekki nýtt til söltunar á
venjulegan hátt. Verði vart kom
ið auga á aðra Ieið en flutn-
ing síldarinnar og geymslu
hennar um lengri tíma en áður
hefur verið tíðkað. Nokkrar til
raunir hafa verið gerðar f þeim
efnum og má m. a. nefna sjó-
kælingartilraunir, sem farið hafa
fram á vegum Fiskifélagsins.
Sveinn segir m.a. í sinni
grein, að aukning afkasta sild
arverksmiðjánna á Austfjörðum
og Raufarhöfn, aukið þróarrými
auknar afurðageymslur og aukn
ir síldarflutningar verði að
fylgjast að. Þá segir Sveinn, að
takist flutningarnir vel, mundi
heildarafli síldveiðiflotans stór
aukast og þörfin fyrir greiða af
greiðslu í höfnum, sem liggja
næst miðunum, ekki minnka að
neinu ráði frá því, sem verið hef
ur. Afköst verksmiðjanna fyrir
austan eru samtals 26.000 mál
á sólarhring en burðarmagn
síldveiðiflotans f einni veiðiferð
Nú er búið að skipa út nærri
allri saltsíld, sem veidd var í
sumar. og flutningaskipin eru
að byrja að flytja út haustsíld-
ina. í dag byrjaði hollenzka
skipið Linde að lesta á Aust-
fjörðum og tók fyrstu síldina
á Norðfirði. Linde tekur 6000
tunnur eða meira en helminginn
af haustsildinni eystra. Þá mun
Minnie Basse taka saltsild vest-
ur á Ólafsvík og von er á skip-
inu Jörgen Vesta, sem á að taka
síld á sömu slóðum. Bæði skip-
in flytja síldina til Póllands.
Síðar er von á skipum, sem taka
Rúmeníusildina.
Það er ekki vonurn fyrr, að
útflutningi á sumarsildinnj er
lokið. Það hefur valdið miklum
erfiðleikum í síldárhöfnunum
fyrir austan, að síldarsaltendur
hafa elcki haft nægilegt vinnu-
afl til að gera síldina tilbúna
um 300.000 mál, og er þar mik
ill munur á. Sveinn telur ekki
næga reynslu fengna um kostn
að né notagildi tankskipa til síld
arflutninga, en sjálfsagt sé ,að
halda áfram þessum flutningum
á komandi sumri. Hann segir,
að mjög hafi verið vanrækt að
reyna að kæla síldina nýháfaða
um borð í síldveiðiskipunum
með skelís, svo hún þoli flutn
ing í stórum stíl til fjarlægra
staða.
til útflutnings á tilskildum tíma.
Hefur Síldarútvegsnefnd því
orðið að fresta afskipunum og
einnig orðið að greiða flutninga
skipum biðtíma, þar sem söltun-
arstöðvar höfðu ekki tilbúna
þá síld, sem afskipa átti.
Útflutningur sumarsíldarinn-
ar skiptist þannig á einstök
lönd: Svíþjóð 192.300 tunnur,
Finnland 58.000 tunnur, Sovét-
ríkin 47,500, Bandaríkin 14.000,
Danmörk 13.900, V.-Þýzkaland
11.000, Noregur 8.500 og ísrael
500 tunnur. Mun meira var
saltað af sykur og kryddsild en
af eiginlegri saltsíld, — cutsííd.
Útflutningsverð var nokkru
hærra en árið áður og fram-
leiðslukostnaður var einnia
hærri. Er útflutningsverðmæti
sumarsíldarinnar árið 1964 um
393 milljónir króna.
Saltaður þriðjungur af
umsömdu síldarmagni