Vísir - 01.06.1965, Blaðsíða 9

V í S IR . Þriðjudagur 1. júní 1965.
9

VORNÓTT I FLATEY.
Víst er bróðir dauðans manns
bezti vinur. En hann er ásæl-
inn engu að síður, og á það til
að stinga á sig margri unaðs-
stund, nema hún sé hrifsuð úr
höndum hans.
Að þessu komst ég ungur,
þegar ég vakti yfir vellinum
heima og nam öll blæbrigði
vornæturinnar á meðan þreytt-
ir sváfu. Og þegar ég sat á
grasi grónum bæjarveggnum um
lágnættið og húmljós þögnin
tók sveitina í faðm sér, eða ég
özlaði glitrandi döggina við
sólarupprás, þegar fyrsta, fagn-
andi lóukvakið sagði öllu lífs
að mál væri að bregða blundi,
fann ég oft til með þeim, sem
hvíldu í viðjum svefns og lúa
undir lágri baðstofusúð og fóru
á mis við það, sem ég naut.
Enn vaknar hjá mér þessi til-
finning, þegar ég stend á
Klausturhólnum í Flatey heiða
maínótt, og veit félaga mína
hrjóta í svefnpokum sínum mni
í skólahúsi. Þá tvo daga, sem
við höfum dvalizt þar í eynni,
hefur verið bjart yfir og „sólfar
hlýtt um Breiðafjörð“, eins og
Stefán frá Hvítadal kemst að
orði í kvæði sínu, „Bjartar
nætur“, og mörg stundin í þess-
ari ferð verður mér ógleyman-
leg. En þegar ég horfi út yfir
lognværan fjörðinn af Klaust-
urhólnum, umgirtan húmbláum
fjallasveig á þrjá vegu, frá
Skor að Snæfellsjökli, en sam-
runninn fölrauðum bjarma af
sólarlagi í vestri; sé eyjar og
sker mara í ljósri víðáttu hafs
og heiðis eins og lóni þar floti
borðlágra álfafleyja í ládeyð-
unni og bíði byrjar í morgunsár-
ið, þá þykir mér sem mikils
hefði ég misst, ef ég lægi í
svefnpoka þessa stund.
Ég horfi enn út yfir fjörðinn
nokkra hríð; óska þess að ég
mætti Iauga malbiksrykið af
skarkalahrjáðri vitund minni í
heiði hans og þögn og stíga um
borð í álfafleyin, sem liggja þar
súð við súð. En þar sem ég á
fyrir höndum að stíga um borð
í annan farkost i morgunsárið,
vélbátinn „Kristján", sem flytur
okkur félaga upp í „Hólminn",
hlýt ég nauðugur, viljugur að
halda heim í skólahúsið og
ganga frá farangri minum, hvað
sem öllum svefni líður.
En ég get ekki fengið mig
til að velja stytztu leiðina, yfir
túnið. Þess i stað tek ég á mig
sem lengstan krók, vestur með
kirkjunni og niður á bryggju.
Þar liggur v.b. „Kristján" úr
Grundarfirði við festar, en
hann var gerður út frá Flatey
síðari hluta vetrar, eftir að öll
útgerð þaðan hafði legið niðri
i full tíu ár. Síðan til baka með-
fram fiskhúsinu, þar sem mest-
ur hlutinn af þeim 108 smálest-
um fiskjar, sem þeir á „Krist-
jáni“ drógu á Breiðafjarðarmið-
um á vertíðinni, frá 4. apríl til
10. maí, liggur í salti og bíður
þess að verða fluttur til
Reykjavíkur, og meðfram trön-
unum, þar sem nokkur hluti afl-
ans hangir til herzlu á skreið.
Ef tiF vill táknar þessi útgerðar-
tilraun, þó í smáum stíl sé.
upphaf nýs tíma í Flatey, end-
urvakningar athafna og fram
Kvæmdaíifs eftir áratugs dvala
uppgjafar og úrræðaleysis. Þeir
félagar á „Kristjáni": formaður-
inn, Hafsteinn Guðmundsson úr
Skáleyjum, Hafliði Árnason og
Reynir Vigfússon, báðir fæddir
og uppaldir í Flatey, eru allir
ungir menn, dugmiklir og bjart-
sýnir og hafa stundað sjóinn
frá blautu barnsbeini. Og þeir
hafa drukkið í sig tryggð við
þetta fagra og sérkennilega
Svipmynd-
ir úr Flat-
eyjarferð
Fyrri grein
Dráttarvélin og vagninn, eina vélknúna farartækið á landi £ Flatey.
S01FAR HLYTT
UM BRCIDAFJÖRD
i . ili
■

Áhöfn v.b. „Kristjáns'
Hafliði, Hafsteinn og Reynir.
umhverfi með móðurmjólkinni
og traust á auðæfi þess og
gjafmildi.
En þó að héðan sé skammt
á auðug fiskimið og eyjarnar
hlunnindamiklar, þarf einungis
æsku og áræði, heldur og mikið
átak til að hefja þær fram-
kvæmdir sem með þarf til þess
að hér megi aftur þróast blóm-
legt athafnalíf. Mikið fjármagn
til þess að innleiða þá tækni,
er gerir erfiðið arðvænlegt og
búi nýjum landnemum mann-
sæmandi kjör samkvæmt kröf-
um nútímans. Það er víða þung-
ur straumur á Breiðafirði, en ef
til vill verður þó þarna þyngstui
róðurinn gegn þeim straumi
tímans, sem liggur úr kyrrð og
einangrun fámennisins í þys og
margmenni þéttbýlisins.
Þegar ég kem upp á hæðina
olasir við gamli kaupstaðurirm
vafinn ljósu húmi og sefui
tvennum svefni — léttum
blundi vornæturinnar og þune
um dvala langvarandi sátta við
orðinn hlut. En í austri bjarm-
ar af nýjum degi og hlýjum
roða slær á þak fiskhússins og
skreiðartrönurnar.
MEÐ „GUÐMUNDI GÓÐA“
ÚT í FLATEY.
Við félagar komum í Stykk-
ishólm síðla á föstudagskvöld
þar sem okkur var tekið af
mikilli gestrisni á heimili Árna
Helgasonar símstöðvarstjóra og
Ingibjargar konu hans, en Árni
hefur undirbúið þessa ferð okk-
ar út í Flatey, og kveðst ætla
að hún geti orðið okkur ánægju
leg. Það er norðangjóstur op
kalt í Hólminum þetta kvöld.
en Árni er hinn bjartsýnasti og
segir að við munum fá loan op
'lskin úti i evium um helv
ina. og þó að okkur bvki harlf
óliklegt að sú áætlun hans mum
standast. begar við höldum um
borfi 1 V b G'i^mnnrl rrrSlbfl''
að morgni og norðankulið er
enn stinnara og naprara en
kvöldið áður, eigum við eftir
að sanna, að spádómsgáfa Árna
Helgasonar og skipulagshæfni
lætur ekki að sér hæða. Hann
hafði séð okkur fyrir öllu —
líka logni og sólskini.
„Guðmundur góði“ er mynd-
arlegasti farkostur, á annað
hundrað smálestir og búinn öll-
um nýtízku siglingatækjum,
radar og fiskjá, enda tiltölulega
nýtt skip að sjá. Hann heldur
nú uppi ferðum út í Flatey og
út á Barðaströndina með farm
og fólk, en ekki er margt far-
þega með honum í þetta skiptið
Öldruð kona á leið út í Flatey
maður, sem kveðst vera kominn
á áttræðisaldur, en gæti verið
nlmlega sextugur eftir útliti að
lbm» oe æflar út á Barða-
r.rönd: við t’élagarnii þrír; ung
kona af Tálknafirði með lítinn
dreng á leið út í Hvallátur, þar
forpHrqr hennar búa oe
6 eða 7 telpur og drengir að
fara í sveitina til ættingja sinna,
flest til afa og ömmu, úti f eyj-
um eða á Barðaströndinni. Það
er sami norðvestankaldinn, en
gott í sjó; þokugrámi yfir og
sér lítt til fjalla.
Það verður varla mikið úr
sólskinsloforðunum hans Árna,
hugsa ég með mér, þegar ég
svipast um út um glugga stýris-
hússins. Ég spyr skipstjórann,
Jón Dalbúa Ágústsson þann
stórvaxna og herðibreiða garp,
hvað hann haldi um veðrið yfir
helgina. Ómögulegt að segja,
svarar hann og ekki meira um
það. Ég leggst fyrir á bálki í
kortakJefanum, sofna samstund-
is og veit ekki af mér fyrr en
skipstjóri ræsir mig og til-
kynnir að Ýið séum í þann veg-
inn að leggjast að bryggju í
Flatey.
Þar á bryggjunni bíður drátt-
arvél með viðtengdum stórum
og lágum vagni. Hjá henni
standa tveir fullorðnir menn og
tvær unglingstelpur. Við félagar
stígum í land og bíðum þess
að upp sé skipað flutningi þeim,
sem „Guðmundur góði“ hefur
innanborðs til Flateyjar og ann-
arra eyja þar í kring, sem enn
eru í byggð, settur upp á vagn-
inn og áteginn inn i vöru-
geymslu. Það tekur ekki langan
tíma, og að því búnu er far-
angri okkar og annarra farþega,
sem í land fara í Flatey, komið
fyrir á vagninum og ekið af
stað, en yngstu farþegarnir og
telpurnar tvær setjast aftan á.
Við félagamir þrír förum fót
gangandi á eftir. Teljum
það víst hvorki samboðið aldri
okkar né virðingu sem fulltrúa
lúxusbílamenningar stórborgar-
innar suður við Faxaflóa að nota
slíkt farartæki, þó aldrei nema
það eigi að kallast vélknúið.
Við komum við í verzluninni
hjá Jónfnu Hermanns, þar sem
okkur eru afhentir lyklarnir að
skólahúsinu og höldum þangað,
en dráttarvélarstjórinn þarf
víða við að koma að skila af
sér flutningi svo að við verðum
á undan honum að skólahúsinu,
sem stendur eitt sér á túni fyr-
ir austan gamla kaupstaðinn.
Leið okkar liggur fram hjá all-
mörgum húsum sem bersýnilega
hafa staðið auð í lengri tíma,
og það vekur athygli mína, að
hvergi sést brotin rúða í
glugga, enda þótt sum þeirra
standi nokkuð afskekkt. Mér
dettur í hug að ungdómurinn í
Flatey sé öllu hæverskari gagn-
vart húsum, sem standa auð,
en æskan £ höfustaðnum, en
átta mig svo á þvi, að hér er
ekki um neinn ungdóm að ræða
lengur, nema telpurnar tvær.
Skólahúsið er allmyndarleg
bygging. Þar hafa verið tvær
rúmgóðar kennslustofur f eina
tíð, en önnur síðan verið af-
lögð, þegar nemendum fækkaði,
og komið þar fyrir olíukynding-
artækjum. í hinni stofunni hef-
ur verið kennt þangað til í
vetur leið. Þarna standa náms-
bækur £ skáphillum f röð og
reglu og kvikmyndasýningarvél
á kennaraborðinu.
Þegar við höfum tekið upp
farangur okkar, leggjum við af
stað í könnunarleiðangur um
eyna. Það liggur við að þögnin
og kyrrðin sé manni óþægileg
fyrst í stað. Einkennilegt finnst
manni hve öll skepna er spök
í eynni. Lömbin hreyfa sig ekki
þó að komið sé alveg að þeim,
ærnar koma og hnusa af manni
og æðurinn er ekkert að hafa
fyrir því að vfkja úr vegi fyrir
aðkomufólki. Það er hann, sem
á réttinn þarna ...
L. G.