Vísir - 01.06.1966, Qupperneq 8

ö
VISIR
Utgefandi: BlaOaOtgáfaD VISIR
Ritstjðri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjórar: Jónas Kristjánsson
Þorsteinn Ö Thorarensen
Auglysingastj.: Halldór lónsson
Auglýsingar: Þingholtsstræti 1
Afgreiðsla: Túngötu 7
Ritstjórn: Laugavegi 178 Stmi 11660 (5 Unur)
Askriftargjald: kr. 90.00 á mánuði innanlands
I lausasölu kr 7.00 eintakið
Prentsmiðja Visis - Edda h.f
Skýlaus játning
^uðséð er á Þjóðviljanum, að þeir sem þar marka
línuna, eru ekki í friðarhug, fremur en fyrri daginn.
Þá langar í deilur og verkföll. Þeir reyndu sem kunn-
ugt er að spilla fyrir júnísamkomulaginu, þótt þeim
ábyrgari og raunsærri menn innan verklýðssamtak-
anna yrðu í meirihluta. Það eru ekki hagsmunir verka-
fólksins sem ritstjórar Þjóðviljans og þeirra líkar
eru að hugsa um. Það er annað, sem fyrir þeim vakir.
í því sambandi er rétt að vitna hér í orð úr forustu-
grein Þjóðviljans s.l. laugardag. Þar segir svo:
„Hin voldugu alþýðusamtök mega aldrei sætta sig
við það hlutskipti að taka aðeins við árangri af út-
reikningum sem miðast við þær forsendur að þjóð-
félagsbyggingin megi ekki haggast; öllu heldur ber
verklýðsfélögunum að ganga svo langt í kröfum sín-
um að það sem úrelt er og rotið fái ekki haldizt við.
Þótt einhverjir langlærðir útreikningsmenn sanni til
dæmis með tölum að sumar atvinnugreinar rísi nú
ekki undir kjarabótum, er sú staðreynd ekki röksemd
gegn málstað verkafólks, LJdur krafa um bætt stjórn-
arfar“.
Svo mörg eru þau orð. Og þau eru auðskilin. Það
er þjóðskipulagið, „þjóðfélagsbyggingin“, sem komm-
únistar vilja breyta, og til þess að hún riði til falls
þarf að spenna bogann nógu hátt í öllum kröfum.
Það er bara betra, að dómi þessara manna, „að sum-
ar atvinnugreinar rísi nú ekki undir kjarabótum“.
Þeim mun fyrr er von á hruni og upplausn. „Lang-
lærða útreikningsmenn“ ber að varast. Þeim mega
verkamenn ekki taka mark á, jafnvel þótt sumir
þeirra séu úr hópi kommúnista og komist að sömu
niðurstöðum og hinir, ef reiknað er hlutlaust, án hlið-
sjónar af stjórnmálaskoðunum.
f sama tölublaði Þjóðviljans eru birt nokkur æsi-
viðtöl við hafnarverkamenn. í samræmi við forustu-
greinina er einn þeirra látinn segja, að verkamenn
„þurfi að vera á varðbergi fyrir þessum talnaspek-
ingum“, því hvarvetna sé Vterið að „plata hinn vinn-
andi mann“ Þetta er þungur dómur um þá forustu-
menn verklýðssamtakanna, sem undanfarin ár hafa
samið um kaup og kjör verkamanna, en þeir munu
heldur ekki vera mikils metnir hjá kommúnistunum
við Þjóðviljann.
Hin skýlausa játning Magnúsar Kjartanssonar, í
fyrrnefndri forustugrein um það, hvað fyrir honum
og félögum hans vakir og að hverju þeir stefna, er
jafnframt skýring á því, hvers vegna kommúnistar
snúast æfir gegn öllum raunhæfum aðgerðum til þess
að stöðva verðbólguna og dýrtíðarskrúfuna. Sífelldar
víxlhækkanir kaupgjalds og verðlags þjóna einkar
vel tilgangi þeirra.
V1SIR . Miðvlkudagur 1. júní 1968.
Myndin er af hinum róttæka og áhrifamikla Buddhistaleiðtoga Thich Tri Quang. Hann hefur á mynd-
Snni tekið sér stöðu gegnt bústað bandaríska ræðismannsins I Hue, er líkfylgd fer um götumar, en
hinn látni er suðurvietnamskur lautinant sem bandarísk hríðskotabyssu-skytta varð að bana, og var sá
I þyrlu, sem lautinantinn hafði skotið á.
Sj álfsmorðafaraldur
í Suður -Yietnam
Buddhistar mótmæla stjórn Ky's
Buddhistar í Suður-Vietnam
hafa nú á nýjan leik gripið til
þess örþrifaráðs í baráttu sinni
að fremja sjálfsmorð til þess
að mótmæla því að Ky hers-
höfðingi og stjóm hans sem er
hershöfðingjastjóm fari áfram
með völd. Þegar þetta er
skrifað hafa 5 Buddhistar fram
ið sjálfsmorð á fáum dögum með
því að hella benzini f föt sín
og kveikja í. Fimmti Buddh-
istinn, sem farið hefur þessa
mótmælaleið nú, var ung stúlka,
17 ára námsmær.
Rétt áöur en fréttin barst um
þetta hafði Lyndon B. Johns-
son forseti Bandaríkjanna lýst
skoðun sinni varðandi sjálfs-
morðin, kvað þau ekki mundu
ná tilgangi sínum og verða til
þess jafnvel að seinka því, að
borgaraleg stjóm taki viö af
hemaðariegu stjóminni. Og um
Bandarfkin, stefnu þeirra og af
stöðu, tók hann fram, að „ekki
yrði aftur snúið“—.
í erlendum blöðum er margt
um áform Buddhista rætt og
m.a. spurt um hvað fyrir þeim
vaki. í einni grein segir á þessa
leið: Hafa Buddhistaleiðtogam-
ir gert sér glögga grein fyrir
stjómmálahorfum framtíðarinn-
ar? Og hvemig búast þeir við
að geta framkvæmt áform sín?
Þar segir ennfremur: Það er
í rauninni furðulegt, að Buddh-
istar skyldu verða þátttakendur
í stjómmálum, en þátttakan
hófst opinberlega, með mót-
spymu þeirra gegn einræðis-
stjóm Diems, sem var róm-
versk-kaþólskur. Viðhorf Buddh
ista, sem þá kom fram, hvíldi
bæði á þjóðemislegum og trú-
arlegum stoöum. Það er vart
vafa bundið, að hótanir um að
rýra veldi og stöðu Buddhista,
í þjóðfélagi Suður-Vietnam,
leiddu til þess að Buddhistar
fóru að láta meira til sín taka
En einnig er þess að geta„ aö
viðbrögð þeirra áttu líka rætur
aö rekja til hótana kommúnista,
og afstaöa kommúnista í Kína
og Norður-Vietnam er andstæð
Buddhatrúnni, og sú skoðun
er túlkuö í Suður-Vietnam af
Vietcong.
Af öllum þessum ástæðum
hafa Buddhistar verið knúðir
til þess að þjappa sér saman í
eins konar miðfylkingu og beint
út á vettvang stjórnmálanna og
þetta hefur aldrei gerzt fyrr.
Og frá 1963 hefir þróunin
verið í áttina til mótunar buddh
istiskrar stjómmálastefnu og ef
til vill beinnar þátttöku f stjóm
landsins.
SKIPULAG.
Og með þessari breytingu er
tekið upp nýtt skipulag. Árið
1964 er stofnuð Hin sameinaða
Buddhistakirkja í Vietnam. Inn
an vébanda hennar er ráð, kall-
að Ráð andlegra mála — sem
er eins konar framkvæmda-
ráð, og Tri Quang — hinn at-
hafnasami leiðtogi — fram-
kvæmdastjóri þess og annars
ráðs ber að geta Dharma-ráðið
eöa Buddhlstastofnunin (stofn-
unin til meðferöar á veraldleg-
um málum), og er í henni helzt
ur leiötogi hægfara Buddhista
í Saigon Tam Chau. Nú er svo
komið, að flestir Búddhistar i
landinu, hlýða fyrirmælum þess
arar stofnunar, en hún hefir
eflzt mjög. Ráðið hefir iðulega
gripiö inn í gang mála — og
þá stundum notið stuðnings ann
arra trúflokka — þeirra á meðal
höfuðandstæðinga sinna, róm-
versk-kaþólskra.
LENGI VEL MÓTI
VALDBEITIN GU.
Lengi töldu þeir sitt bezta
vopn að beita ekki valdi. Það
var grundvallaratriði, sem fylgt
var til hins ýtrasta (sbr. að
grípa til þeirrar baráttuaðferð-
ar, að kveikja í sér og tortím-
ast í benzínlogum). Enginn þarf
aö ætla, að með þessu hafi ekki
miklum árangri verið náð. „Eng
inn getur veriö í vafa um“, seg
ir orðrétt í grein, sem hér er
stuðzt við, að miklum árangri
var með þessu náð og með því
leikið illa á vel vopnum búna
andstæðinga".
KLOFNINGUR.
En nú er um þetta atriði
kominn klofningur til sögunnar
— þar sem vitað er, að meðal
Buddhista eru áhrifamiklir hóp
ar — sem einkum fylkja sér
um Tri Quang — er halda því
fram, að Buddhistar verði aö
vera við því búnir að beita
valdi.
Og þaö er þannig ákaflega
mikilvægt fyrir leiðtogana, að
fá hemaðarlegan stuðning frá
yfirmönnum setuliða á ýmsum
stöðum og annarra áhrifamanna
í stjómarhemum.
Og það er slíkt samstarf, sem
Ky marskálkur virðist hafa brot
ið á bak aftur í Danang og er
að reyna að brjóta á bak aft-
ur í Hue.
ANDVÍGIR STYRJÖLD.
Buddhistaleiðtogamir hafa
ekki farið dult með það, að þeir
væru andvígir þátttöku Banda-
ríkjanna í styrjöldinni í Viet-
nam. Og að því er viröist eru
hægfara og róttækir Búddhista
leiðtogar sammála um þessa af-
stöðu. Af því hefir leitt, að
bandarískir herforingjar og aðr
ir, sem þá styðja, hafa orðiö
mjög andsnúnir Buddhistum,
sem þeir hafa hvað eftir annað
reynt að brennimerkja sem
„einfaldar sálir", „fimmtu her-
deild“, sem reyni að „opna dyrn
ar fyrir Vietcong“ til þess að
taka völdin í landinu.
Buddhistar halda því fram,
að Bandaríkin heyi styrjöld
gegn kommúnistum á skökkum
grundvelli og beiti skökkum
Framh. á bls. 11