Vísir - 07.10.1967, Blaðsíða 9

V1 SIR . Laugardagur 7. október 1967.
9
• VIÐTAL
DAGSINS
ER VIÐ JÓHANNES
SIGUROSSON Á AKRANESI
Jjað er ekki á hverjum degi, sem ég legg leið mína með
Akraborg yfir Faxaflóa til Akraness, og sízt að ég á því
ferðalagi fái tækifæri til að komast í snertingu við sjóhetju
á áttræðisaldri, sem allt frá fyrstu bernsku hefur alið aldur
sinn á Skaganum og er þar ennþá. Ekki hefði ég þó, eftir
útliti, gera ráð fyrir að aldurinn væri svo hár, en það er eins
og þessir veðurbitnu sjósóknarar gleymi stundum að verða
gamlir, bæði í útliti og hugsunarhætti.
„Stýrir óringur starfsforingi — Og þér lánaðist að fá liö-
storms með kynngi hrönnin blés. tæka menn til að stíga um borð
Þróttarslyngur — Þveræingl — hjá þér?
um þorskabingi — Jóhannes". — Já, það skapaði engan
vanda, enda þótt ég segi sjálfur
— Hann heitir Jóhannes Sig-
urðsson. Faðir hans var Sigurð-
ur Jóhannesson, en móðir Guð-
rún Þófðardðttir.
— Hún var ættuð af
Akranesi. —' Móöir hennar
var dóttir Tómasar Zoega, sem
drukknaði á leið héðan til
Reykjavikur og var þá að flytja
einhvem útlending. Þessi for-
faðir minn bjó á Bræðraparti á
Akranesi.
— Þú ert með öðrum oröum
hreinræktaður Skagamaður og
þekkir þróunarsögu byggðarinn-
ar syo langt sem þú manst til?
— Já, það geri ég.
— Hvemig var umhorfs á
Akranesi þegar þú varst dreng-
ur að leika þér þar í fjömnni?
— Þ'ettá var ósköp lítilfjör-
legt pláss — og ekki gott að
gefa þar inn neina glögga eða
tæmandi lýsingu. Húsin stóðu
nokkuð dreift, vora flest bæir
með torfþökum. EitthvaÖ mun
þó hafa verið komið af betri
íbúðarhúsum. Götumar voru
mjög slæmar og kolamyrkur á
vetrarkvöldum og þó sérstak-
lega á haustin, þegar auð var
jörð og þungbúið skýjafar.
— Þaö hefur þá verið gott
að gera strákapör án þess að
vera staðinn að verki?
— Já, sjálfsagt hefur það ver-
ið og ýmsir notað sér, en ég
held að ég hafi aldrei verið
mjög aðgangsharður á þvf sviði.
— Þú sagðist hafa alizt upp
á Akranesi?
— Já, til 8 ára aldurs að
Bræðraparti, en þá fluttum við
að Sýruparti, það er dálítið of-
ar á Skaganum og þar var ég
fram til þess tíma að ég gifti
mig. Konan mín hét Guðmunda
Sigurðardóttir frá Innri Hólmi.
— Byrjaðir þú snemma að
stunda sjó?
—• Ætli ég hafi ekki verið
10—11 ára, þegar ég byrjaði í
grásleppunni á lítilli skektu með
öörum strák á svipuðu reki.
Faöir minn átti 6 manna for-
áraskip, sem hann hélt úti til
veiða. Með honum fór ég að
róa á lúðu 13 ára gamall —
það var kallað að fara í „legu“.
Svo fór ég á skútu 15 ára gam-
all og var þar tvö heil sumur
til hausts og eina vetrarvertíð.
Þá hætti ég því vegna þess að
faðir minn bilaöist á heilsu og
varð að hætta að róa á sex
raaraa farinu sínu. Tók ég þá
við formennskunni alveg óvan-
ur, en það lánaöist ágætlega.
Ég stundaði þessa róðra nokkur
haust. Þetta var síðasta ára-
skip, sem róiö var frá Akranesi.
— Þú hefur nú verið ungur
þegar þú réðist í þennan vanda?
— Já, ég var innan við tví-
tugt.

.. mmi
SJOMANNSÆVIN ER SU
SKEMMTILEGASTA SEM TIL ER
frá báru ekki aðrir meira úr
býtum.
— Eftir að ég hætti róörum
á árabátnum var ég um tíma há-
seti á mótorbát frá Sandgerði
— þó ekki lengi.
Veturinn 1921 var ég svo ráð-
inn formaður á bát, 11 tonn að
stærð, — Einar Þveræing. Sú
útgerð gekk fádæma vel — og
eftir þetta var ég vélbátafor-
maður í 30 ár. Hjá Ólafi heitn-
um Bjömssyni í 14 ár, en Þóröi
Ásmundssyni i 16 ár — eða rétt
ara sagt formaður á bátum sem
þeir gerðu út. Að vísu ekki allt-
ánægðir með mig. Eftir að ég
hætti formennsku var ég um
tíma vaktmaöur í togurum og
geröi svona eitt og annaö i
landi. Svo fyrir fáum áram
handleggsbrotnaði ég svo illa að
síðan hef ég ekki verið til mik-
illa stórræða. Dálítið hef ég
stundað grásleppuveiðar á trillu,
sem ég á, og verið þá einn.
— Hefur þú aldrei lent í svað-
ilferöum í þínum sjóferðum? Og
sýnst að sem skammt mundi
milli lífs og dauða?
— Nei, ekki meðan á sjóferð-
inni stóð, ég fann aldrei til ótta.
............... * ---............ » W »»»>>»»»<
Jóhannes Sigurðsson.
af með sömu bátana, það fór
eftir ýmsum atvikum og þeirra
ákvöröun, þó ætíð í samráði við
mig, hvar mér skyldi i rúm skip-
að, og þá oftast betri báta en
ég áður hafði verið með.
— Það segir nú nokkuð um
þína verkhæfni sem skipstjóri,
að þú skyldir svo lengi vera á
sama útvegi?
— Ég veit það ekki, en ég
held þeir hafi verið sæmilega
Hvort ég hef verið svoná hraust
ur á þessu sviði frá náttúrunnar
hendi skal ég ekki segja. En ég
hef oft fundið til þess síðan.
hvað litlu mun stundum hafa
munað að ég legöi ekki aftur
land undir fót. Það er kannski
vegna þess', að þegar maður er
kominn til aldurs sér maður
ýmislegt i öðru Ijósi og er ef
til vill raunsærri.
— Ég get sagt þér frá einu
atviki, þá reri ég frá Sandgerði
og þá gerði ofsaveður á suö-
vestan. Brimið var geigvænlegt
og þeir. sem í landi vora töldu
þess li’tla von að neinn þeirra
báta er á sjó voru mundu kom-
ast að landi og skipshöfnin lífi
halda, enda fórust tveir Sand-
gerðisbátar þennan dag.
— Segja má, að hjá okkur
gæti ástandiö illa verra verið.
Vélin var í megnasta ólagi, þann
ig að hún var alltaf að skipta
sér fullt aftur á, — og vélamaö-
urinn varð að liggja á hnjánum
og hafa hönd á skiptingunni því
nær alla landleiðina. — Þetta
tel ég vera versta veður, sem
ég hefi mætt á mjó. Að síöustu
komumst við þó inn á Keflavík
og þá var okkur borgið.
Daginn eftir var komið mjög
gott veöur og fórum við þá út
til að huga að línunni, en við
áttum 8 bjóð í sjó. En þegar
kom út á móts við Gerðhólma
var dálítil undiralda, en ennþá
logn — og þá byrjuðu sömu
vandræðin með vélina. Ég sá nú
aö tilgangslaust var að hugsa
um línuna og þar sem enginn
möguleiki var að fá gert við í
Sandgerði ákvað ég að fara til
heimahafnar, Akraness. En þeg-
ar við voram komnir því nær
miöju vega fór skiptiteinninn
sundur og skrúfan snerist hlut-
laus. Svo þarna voram við alveg
stopp. Tók þá vélamaðurinn
það ráð að taka spýtur og setja
öxulinn fastan í samband við
vélina. Svo var sett í gang og
þá vann vélin aftur á. — Hann
stoppar aftur og breytir öxlin-
um og þá hafði vélin áfram, og
eftir það gekk ferðin vel heim
á Akranes. Þar var á bryggju
margt manna, er bjuggust við að
þar væri á ferö „Hera“, bátur
í eigu Þórðar Ásmundssonar, en
því miður varð ég að segja þá
sorgarsögu, að ekki mundi þurfa
að vænta þess farkosts að landi
framar — því við vorum þar
skammt frá, þegar báturinn
fórst. — Ég hygg, aö þessi sjó-
ferð hafi sýnt öðrum fremur
nærvera dauðans en nokkur önn
ur, sem ég hef farið um ævina.
En eins og þú getur skilið, þá
voru 11 tonna bátar engin haf-
skip — og þurfti mikla aðgæzlu
til þess að forða áföilum, væri
vont í sjóinn — og ‘ég mundi
segja, aö hefði maður borið sí-
felldan ótta i brjósti til þess
sem hent gæti hefði verið, sæmst
aö sitja í landi, a. m. k. taka
ekki á sig þá ábyrgð sem for-
mennsku hlýtur jafnan að
fylgja. — Mín ævi hefur verið
sjómannsævi og ég held að hún
sé sú skemmtilegasta ævi, sem
til er. Lífið er tilbreytingaríkt —
gleðin ag koma heim til konu
og barna óblandin — snauður
hversdagsleiki lífsins er sjó-
manni því nær óþekkt fyrirbæri.
— Áttuð þið hjónin mörg
böm?
— Við áttum 5, fjórar dætui
og einn son, sem gekk meö ó-
læknandi hjartasjúkdóm og dó
ungur. — Konu mína missti ég
svo fyrir þremur árum og síðan
hef ég verið einbúi, þ. e. a. s. ég
bý í eigin húsi og leigi tveim
einhleypum mönnum. Þetta er
ekki vegna þess að ég geti ekki
fengið aö vera hjá dætrum mín-
um, þær eru mér mjög góðar,
og þeirra fólk, enda ég þar oft
heimagangur, en mér þyku
betra að hafa þetta svona með-
an ég er ekki aumari en ég er.
— Þegar þú svo berð saman
sjómannsævina á sexmanna far-
inu hans föður þíns — Einari
Þveræing — og til dæmis nú á
skipi eins og Reykjaborg eða
öðrum þessum nýju skipum
veiðiflotans?
— Þaö' liggur svo langt bi)
þar á milli, góði minn, aö það
verður ekki brúað í stuttu blaða
viðtali. Ef til vill getum við
rabbaö um þann samanburö síð-
ar.
— Haföir þú engin kynni al
Haraldi Böðvarssyni útgm.?
— Jú, og þau góð. Fyrsta ár-
ið, sem ég var í Sandgerði, þá
bauð hann mér, ef ég vildi koma
til sín eftir mfna fyrstu vertfð
þar. Þrjá hluti, sem var einum
hlut meira en þá, tíðkaðist að
greiða skipstjórum. En ég kunni
Framn .á bls. 10