Vísir - 14.11.1968, Blaðsíða 8

8
VISIR . '•'immtudagur 14. nóvember 1968.
VISIR
Otgefandi Reykjaprent öd.
Framkvæmdastjóri Sveinn R. Byjólfsson
Ritstióri: Jónas Kristjánsson
Aðstoóarritstjóri: Axel Tborsteinson
Fréttastjóri lón Birgir Pétursson
Ritstjómarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Aðaistræti 8. Simar 156X0 11660 og 15099
Afgreiðsla: Aöalstræti 8. Slmi 11660
Ritstjórn: I augavegi 178. Slmi 11660 (5 linur)
Áskrittargjald kr. 125.00 ð mánuði innanlands
í lausasölu kr. 10.00 eintakið
Prentsmiðja Visis — Edda h.f.
Fjárlaga-prentvilla ?
„JJyort á að leggja grundvöllinn að framtíðarhag-
vexti landsins og nýta orkulindirnar, áður en þær
verða verðlausar, eða byggja þá vegi og auka þær
niðurgreiðslur, sem þarfir dagsins krefjast?" Þannig
spyr dr. Vilhjálmur Lúðvíksson efnaverkfræðingur í
grein í Morgunblaðinu fyrir skömmu.
Tilefni greinarinnar er, að í fjárlagafrumvarpinu,
sem nú er til umræðu á Alþingi, er ekki gert ráð fyrir
fjárveitingum til nauðsynlegra undirstöðurannsókna
vegna fyrirhugaðrar sjóefnavinnslu á Reykjanesi.
Segir Vilhjálmur, að horfur séu á; að jarðhitaboranir
á Reykjanesi stöðvist og gufubornum verði lagt, þótt
meiri upplýsingar um jarðhita og saltan jarðsjó séu
alger forsenda ákvörðunar um vinnslu.
Almenningur hefur til þessa talið, að fullur kraftur
væri í undirbúningi sjóefnavinnslunnar. Þjóðin í heild
veit, að þess háttar stóriðja hlýtur að verða ein af
meginstoðum hagkerfisins, ef unnt á að vera að halda
bærilegum lífskjörum hér á landi Tími styrjaldarinn-
ar um álbræðsluna er liðinn og stónðja er komin í
eitt efsta sæti óskalista þjóðarinnar. Þess vegna koma
á óvart þær upplýsingar, að f jármagnsskortur tef ji nú
nauðsynlegan framgang rannsókna á sjóefnavinnsl-
unni.
Þetta mál er alvarlegra fyrir þá sök, að tíminn vinn-
ur gegn okkur í stóriðjumálunum. Forskot okkar í
ódýrri vatnsorku og jarðhitaorku er smám saman að
minnka. Er nú jafnvel talið, að um 1980 verði kjarn-
orka orðin svo ódýr, að orkulindir okkar verði ekki
lengur samkeppnishæfar. Þess vegna ríður okkur á
að koma í framkvæmd hugmyndum okkar um stór-
iðju, áður en við missum af lestinni. Við þurfum líka
að byggja upp fleira en sjóefnavinnslu á þessum tíma,
svo setn olíuhreinsun og framleiðslu á klór, vítisssóta,
plasti, síli (silisium), þungavatni o. s. frv. Við verð-
um að hafa hraðan á,
Okkur nægir ekki heldur að gera virkjunarrann-
sóknir á Þjórsársvæðinu einu. Strax þarf að byrja á
ýtarlegum rannsóknum á öðrum vatnsaflssvæðum og
á jarðhitasvæðunum, svo að áætlanir um virkjanir
séu tilbúnar, þegar stóriðjuákvarðanir eru teknar, Svo
. irðist sem of mikið hafi verið slakað á þessum tíma-
freku rannsóknum eftir undirbúning Búrfellsvirkjun-
ar. Úr því verður að bæta.
Þessar rannsóknir á auðlindunum og undirbúning-
ur sjóefnavinnslunnar eru svo veigamikil atriði, að
margir liðir fjárlagafrumvarpsins eru beinlínis hlægi-
legir í samanburði við þau. Flest annað en þessar
rannsóknir má vanta í fjárlögin. Hér hljóta að vera
á ferðinni mistök, nánast prentvilla.
Þá villu getur fjárveitinganefnd Alþingis leiðrétt
með ýmsum hætti, t. d. með því að lækka styrki til
landbúnaðarins úr 521 milljón í 500 milljónir sléttar.
Minnzt byltingarafmælis á Rauða torginu 7. nóv. s.l. Sovézkir sjóliðar heilsa forsprökkunum.
Wj 1« 1 Vm, w i
' m %
Er viðhorf sovétleiðtoga
v, „ . n V' ^ .
Hershöfðingjar telja hlutföll-
in hafa raskazt, einkum á Mið-
jarðarhafi, en þðtt styrkleika-
munur Varsjárbandalagsins og
Norður-Atlantshafsbandalags-
]y|ikið er nú rætt um þaö hver
áhrif það kunni að hafa
á afstöðu Sovétríkjanna til
Bandaríkjanna, aö Richard
Nixon varð sigurvegari í for-
setakosningunum. Þess verður
vart i vaxandi mæli í ræðum
sovétleiðtoga, að þeir vilji draga
'íir kvíða og þenslu, og kemur
þar einnig til greina, að innrás-
in i Tékkóslóvakíu hefir að
•mörgu leyti haft óþægileg áhrif
fyrir Sovétríkin, að ekki sé
meira sagt.
Þessa þykir jafnvel hafa orö-
iö vart í ræðu Breshnevs á
iandsfundi pólska kommúnista-
flokksins, og þaö er ekki langt
síðan Kiril Mazurov flutti langa
ræðu í Kreml, og sagði m. a.,
að Sovétríkin hafi alltaf lagt á
það megináherzlu, að koma
sambúð Sovétríkjanna og Banda
ríkjanna i eðliiegt horf.
Hann kvað góða sambúð mik-
ilvæga, ekki aðeins fyrir Sovét-
ríkin og Bandaríkin, heldur
„fyrir allan heimsfriðinn", en svo
sem vænta mátti hafði hann þó
sitthvað að athuga við utanrík-
isstefnu Bandaríkjanna, og
kvað hann „andrúmsloftiö
á alþjóðavettvangi stööugt eitr-
að vegna áframhalds á íhlutun
Bandarikjanna í Suður-VIetnam
og nágrannalöndum þess“. En
vitanlega hét Mazurov áfram
stuðningi við hina „víetnömsku
þjóð“.
Meðal þess sem talið er sýna,
að afstaöa Rússa sé að breytast
og að þeir hafi allt aö vinna, við
aö fara nú gætilega og reyna
að bæta um fyrir mistökin í
Tékkóslóvakíu, er þetta:
1. Spvétleiötogar hafa nú
enn boöað, að hinn kommúnist-
iski toppfundur verði haldinn
og að starfað sé að undirbún-
ingi hans (sbr. Vísi í gær), en
klofningurinn í kommúnista-
flokkum Vestur-Evrópu er mik-
ill út af þessum málum, og því
enn óvíst að ráðstefnan verði
haldin. Óánægja er með innrás-
ina í Tékkóslóvakiu meðal alls
almennings í Vestur-Evrópu,
og það er mikið mál
, fyrir Rússa að lægja þar öldur
óánægjunnar, en raunar er ekki
annað sýnna, en að frelsisöflln
muni brjótast út aftur og er ekki
gott að vita hvað af því leiöir.
Tékkneskir leiðtogar verða æ
ofan i æ, að vara menn við af-
leiðingunum, en svo sterk kann
frelsisþráin að vera, að hún
brjótist út, með einhverjum
válegum afleiöingum. Ef til
hörkulegra mótaðgerða skyldi
koma af Rússa hálfu, kann það
að skaða álit ráðandi manna
hpima fyrir mjög mikið.
2. Sovétríkin hafa lagt og
leggja mikið kapp á, að auka
flugflota sinn og herskipaflota
á Miðjarðarhafi og áforma enda
að fá afnot hinnar miklu fyrr-
verandi flotastöðvar í Alsír,
sem Frakkar byggðu. Veldur
það Frakklandi miklum á-
hyggjum ef Sovétríkin teygðu
armana allt vestur þangað.
Nýlega var sagt, að Rússar
hefðu yfir 40 herskip, þeirra
á meðal flugvélaskip, á Mið-
jarðarhafi o.s.frv.
3, Þessi íhlutun og innrásin
í Tékkóslóvakíu mun að líkind-
um Ieiða til þeirra viðbragða
vestrænna þjóða að þær efli enn
vamir sínar, að Norður-Atlants-
hafsbandalagið verður eflt á
landi, lofti og sjó OÆ.ffv.
HBl . __
ins hafi ekki raskazt verulega,
hafa Rússar aðstöðu til að senda
ógrynni liðs á vettvang á ein-
um eða tveimur dögum.
Allt þetta, segja vestrænir
fréttamenn, er til nokkurrar ••
skýringar á breyttri afstöðu,
Rússa. Eða eróskhyggjaaö verki,
hjá fréttaritunum, er þeir ræða
um hina sovézku leiðtoga og •
velta fyrir sér hvort þeir hafi
breytt um stefnu?
Andrej Gretsjko
Auk þess, sem ofan getur má
nefna, að 7. nóvember, á 51. af-
mæli nóvemberbyltingarinnar
forðaöist Andrej Gretsjko land-
varnaráðherra, sem flutti aðal-
ræðuna, að segja neitt sem tal-
izt gæti árás á Bandaríkin, né
heldur fylgdi hann þeirri „hefð-
bundnu venju“, eins og það er
orðað í frétt norræns fréttarit-
ara, að ráðast á Vestur-Þýzka-
land, og kenna stefnu Bonn-
stjómarinnar um að ekki sé
hægt að koma á öryggi f álf-
Sfetí.
iii»iiiii_ippjMimMi—nm—_ ;