Alþýðublaðið - 03.02.1966, Blaðsíða 7

KASTLJOS
Bandaríkjamenn fallast aldrei
á vopnaða valdatöku Vietcong
McNamara ásamt háttsettum yfirmönnum í Vietnam
það væri vafasamt. Bandaríkin
urðu að finna aðra leið út úr
ógöngunum, eða dragast ef til
vill einnig inn í stórfellt land-
stríð í allri Suðaustur-Asíu sem
margir töldu að verða mundi enda
laust kviksyndi og fela í sér
hættu á landstyrjöld við milljón.
ir Kinverja.
* VANDI USA.
eftir samningum. en hann mundi
einnig beita valdi. Og vandi for
setans hefur verið og er enn í
því fólginn að koma heiminum í
skilning um þetta og fá hann
tii að trúa þessu. Trúa því, að
Bandaríkjamenn óska eftir sann
gjarnri lausn, þar sem tekið
verði tniit til hagsmuna allra,
og skilja að valdi verði beitt ef
þetta er ekki hægt.
völdin í Suður-Vietnam í sín-
ar hendur með valdi, þá verði
hægt að komast að samkomulagi
um allan ágreining.
★ SAMNINGAR?
Bandarikjamenn vilja gera
hvað sem er til þess að binda
enda á stríðið i Vietnam nema
eitt: Leyfa kommúnistum nð kom
ast til valda í Saigon með tií-
styrk byssustingja, því að siíkt
væri hernaðarlegur ósigur, sem
Bandarikjamenn gætu ald’-ei sætt
sig við. Kommúnistar verða serti
sé að hverfa aftur til hins venjit
lega vettvangs stjórnmálanna:.
Vegna áhrifa þeirra, sem þen*
hafa i Þjóðfrelsisfylkingunr.i
(FNL), ættu þeir að hafa mjög
góða möguleika til að sigra einn
ig eftir þessari leið.
Spurningín er sú, hvort leið-
togar Norður-Vietnam og Vi-et-
cong vilji þetta. Hér er um að
ræða menn, sem stundað hafa
stjórnmál með vopnum í heilan
mannsaldur og haldnir eru
djúpri tortryggni á því, 'cm fá
má framgengt eftir venjulegunt,
pólitískum leiðum eða með sanrin
ingaviðræðum, af þeirri pinföldui
ástæðu, að venjuieg stiórnmál;
og samningaviðræður hai'a svijtt
þá því, sem þeir töldu sig hafa
unnið með vopnum.
Þannig var það eftir heimt-
styrjöldina síðari-, þegar Frahk
ar léku á þá. Og þannig liljóla
þeir einnig hafa litið á máltnri
eftir Genfarráðstefnuna 195rf,
þegar Bandaríkjamenn sföðvuðu
þá. <:c
Menn vona nú, að þeir ski^ji
að, að þessu sinni sé hinn kostijív,
inn eyðingarstjTrjöld, sem aðei«s ;
getur lyktað með þ*ú að þeív
Framhald á 10. síðu. ; "
Þannig horfðu málin við þeg-
ar jólin gengu í garð og .Tohn-
son forseti hóf friðarsókn sína
með því að stöðva loftárásir á
Norður-Vietnam. Sægur sendi-
manna hefur verið sendur um
allan heim til þess að reyna að
leita hófanna hjá Hanoi og Viet-
cong og skýra auk þess i ein-
stökum atriðum afstöðu Banda-
ríkjamanna fyrir heiminum Um
leið fóru Bandarikjamenn að
hugsa málin fyrir alvöru
Bandaríska þjóðin er óþolin-
móð og örugg með sig, og ástand
ið í Vietnam er algerlega ný
reynsla. Hvernig svo sem banda-
ríska þjóðin eða herforinejarn-
ir lita á hina hörðu styrjöld í
fjarlægu landi þá munu yfirráð
in yfir kjarnorkuvopnum alltaf
leiða til varkárni hjá manninum
í Hvíta húsinu. Hin eðlilegu við
brögð fó'.ks í Bandaríkjunum
eru að hefjast handa og ljúka
verkinu, en kjarnorkuveldi get-
ur ekki fylgt eðlilegum hvötum
sínum. Á hinn bóginn þolir það
ekki að láta niðurlægja sig-
Jobnson forseti orðaði þenn-
an vanda þannig: „Dyrum friðar-
ins verður að halda opnum fyi’-
ir okkur alla til þess að forðast
megi ógnir stríðsins,, en dyrum
ái ásar verður að loka og læsa
svq að mannkynið megi lifa.‘ ‘Með
öðrum orðum: Hánn mundi leita
★ TVÍRÆÐ SKULD-
BINDING.
Og málin hafa að sumu leyti
skvrzt vegna friðarsóknarinnar.
Hvað felur t. d. skuldbinding sú
sem Bandaríkjamenn hafa tekið
að sér gagnvart stjórninni í Sai
gon, í sér? Hin opinbera afstaða
Bandaríkjastjórnar hefur verið
sú, að ábyrgzt hafi verið að
kommúnistar tækju ekki völdin
í landinu með valdi. Þetta hef-
ur verið orðað á svo tvíræðan
hátt, að túlka hefur mátt af-
stöðuna á tvo vegu. Annað hvort,
að á það yrði aldrei fallizt að
mynduð yxði stjóm, sem komm-
únistar hefðu tögl og hagldir í,
eða að á þetta yrði fallizt ef
kommúnistar kæmust til valda eft
ir venjulegum stjórnmálalegutn
leiðum, t. d. í kosningum Ein
af ástæðunum til hins tvíræða
oi’ðalags liefur sennilega verið
sú, að bvorki Hanoistjórnin né
Vietcong hafa haft áhuga á því,
að málin yrðu skýrð.
Meðan á friðarsókninni stóð
tók Bandaríkjastjórn það hins
vegar skýrt fram, að síðarnefndi
möguleikinn væri það sem fælist
í afstöðu hennar. Og bæði for-
setinn og Dean Rusk Utanríkis-
ráðherra hafa ópinberlega Jágt á
það áherzlu, að ef Hanoi gefi á
bátinn áform sín um að taka
FRIÐARSÓKNIN sem .Tohnson
forseti 'hóf um jólin hefur ekki
tflutt Vietnamdeiluna frá víg-
vellinum að samningaborðinu.
En hinum möx-gu sendimönnum,
sem Joihnson sendi út af örkinni,
Ihefur að minnsta kosti tekizt
að gefa stjórnmálaleiðtogum um
lieim allan skýrari mynd af af-
stöðu Bandai-íkjanna. Langflest-
ir skilja nú, að einlægni býr á
hak við, þegar , Johnson segist
vilja samningaviðræður. En flest
ir skilja einnig, að Bandaríkja-
menn eru í gildru og að mikinn
dugnað og mikla harðneskju þarf
til þess að losna úr henni.
Ástandið er undarlegt. Fyrir
rúmum tiíu árum tókust Banda-
ríkjamenn á herðar þá skuldbind
ingu gagnvart stjórninni í Sai-
gon, að tryggja Suður-Vietnam
gegn kommúnistísku valdaráni.
En Norður-Vietnam og kommún-
istar í Suður-Vietnam voru eins
ákveðnir að leggja landið undir
sig. Þegar það tókst ekki sam-
kvæmt áætlun þeii’ri, sem Genfar
samningarnir frá 1954 kváðu á
um, gerðu kommúnistar i Suður-
Vietnam vopnaða uppreisn 1957.
Fjói-um árum síðar geisaði borg
arastyrjöld í landinu og upp frá
því fengu kommúnistar stuðning
frá Hanoi.
Bandaríkjamenn héldu fast við
skuldbindingar sínar af mikilli
þrákelkni. Og eftir því sem borg
arastyrjöldin færðist í aukana
drógust Bandaríkin meir og meir
inn í átökin. Hvort sem skuld-
bindingar þær, sem Bandaríkja-
menn tóku að sér fyrir tíu ár-
um, voru réttar eða rangar, hafði
voldugasta þjóð heimsins tekizt
þær á herðar og taldi ómögulegt
að bregðast þeim án þess að
fyrirgera trausti því sem hún
befúr hvarvetna í heiminum.
Fyrir einu ári ákvað Johnson
forseti síðan vegna hax’ðnandi
skæruhernaðar að senda fjöl-
mennt herlið á vettvang til þess
að knýja bæði Vietcong og stjórn
ina í Hanoi að samningaborðinu.
Jafnfi-amt bauð hann pólitíska
lausn, sem gera mundi allt Viet
nam að ihlutlausu landi og í raun
inni veita kommúnistum tæki-
færi til að leggja allt landið
undir sig með friðsamlegum ráð
um þegar fram líða stundir. Eft-
ir hræðilegar eyðileggíngar i
suðri og loftái’ásir á Norður-Viet
nam voru sættir hins vegar eins
langt undan þegar árinu 1965
lauk. x
Kommúnistar höfðu svarað
sendingu bandariska liðsaukans
með því að senda álíka mikinn
liðsauka til Suður-Vietnam. Ein
ungis tröllaukinn her allt að 500.
000 manna hcfði möguleika til
að stöðva þróunina og jafnvel
Ho Chi Minh og Cameröil.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 3. febrúar 1966 J'