Bókasafnið - 01.10.1982, Blaðsíða 7

bókin og framtíðin
Bókasafn Kópavogs
í nýjum húsakynnum
ar og fróðleik, sem síðan er ýmist hægt
að lána út til einstaklinga, hópa eða
skóla, eða kynna í safninu sjálfu.
Þess utan hentar myndbandið mjög vel
til safnkynningar, hvaða þjónustu veitir
bókasafnið og hvemig geta menn notað
sér hana.
Sjónvarp — sími — tölva
= bókasafnið heim í stofu.
Sú kemur tíð að hægt verður að gera
innkaup, skipta við bankann, senda
skilaboð og bréf, gera verðkannanir,
læra algebru, fá fjárhagsaðstoð, kaupa
sér reiðhjól, finna nafn á Nóbelsverð-
launahafa, allt án þess að fara út fyrir
dyr heimilisins.
Of langt mál yrði að lýsa hér tækninni,
sem liggur að baki þessum möguleikum.
Læt ég nægja að nefna heiti svo sem
Teletext, Videotext, Viewdata, Ceefax,
Oracle, Channel 2000, Vista, Viewtron,
Prestel, í þeirri von að bókaverðir geti
fundið sér lesningu um þessi fyrirbæri.
Eins og heitin bera með sér byggir
þessi þjónusta á símalínum tengdum við
sjónvarp, kapalsjónvarpi eða útvarps-
bylgjum. Bretar og Frakkar hafa unnið
brautryðjendastarf á þessu sviði, en nú
er verið að þróa þessa tækni í flestum
tækniþróuðum löndum og fleygir henni
fram með hverjum degi.
Bókasöfn og bókaverðir hafa sem
betur fer verið teknir inn í myndina,
bæði í Bretlandi og Bandaríkjunum. Þar
hafa verið gerðar tilraunir með viewdata
í bókasöfnum og almenningi kynntir
möguleikarnir. Þegar hefur verið hafist
handa í bandarískum almenningsbóka-
söfnum við að bjóða lánþegum, að
komast í síma/kapal/sjónvarpssam-
band við skrár safnanna, þannig að þeir
geti leitað að bókum í söfnunum heima
hjá sér, og pantað.
Auk einkafyrirtækja, sem framleiða
sjónvörp og tölvur hafa stofnanir, bæði
opinberar og hálf-opinberar, s.s. póstur
og sími, sjónvarpsstöðvar og ráðuneyti
tekið þátt í byggingu þessarar þjónustu
erlendis. Mjög þýðingarmikið er að
bókasöfn og bókaverðir verði með í
þessari þróun, bæði til þess að þær upp-
lýsingar, sem þar eru fyrir hendi nýtist
almenningi og ekki síður til þess að þau
dagi ekki uppi og fólk hætti að hafa
samskipti við aðra. Enda eru flestir sér-
fræðingar sammála um að bókasöfnin
muni áfrant gegna mikilvægu hlutverki,
þótt það eigi e.t.v. eftir að breytast
nokkuð með tilkomu nýrrar tækni.
Nema ef vera skyldi að George Orwell
hafi bókstaflega séð þessa þróun fyrir sér
er hann skrifaði þá frægu bók 1948?
Hvað gera bókaverðir þá?
Hrafn Harðarson
Bókasafn Kópavogs var stofnað 15.
mars 1953 að frumkvæði Framfarafé-
lags Kópavogs.
Fyrstu árin var Safnið til húsa í
Kópavogsskóla með heimlánum á
kvöldin. Síðar var stofnað útibú í
Kársnesskóla. Árið 1964 var aðalsafnið
flutt í félagsheimili Kópavogs, um 150
m- á annari hæð. Með tilkomu skóla-
safns í Kársnesskóla var útibúinu þar
lokað í janúar 1976.
Jón úr Vör var einn af aðalhvata-
mönnurn að stofnun Bókasafnsins og
hefur lengst af verið forstöðumaður
þess, eða þar til í ársbyrjun 1977, að
Hrafn Harðarson, bókasafnsfræðingur
tók við.
Bókakostur safnsins hefur vaxið ört
hin síðari ár og mun verða í lok þessa árs
um 50.000 bindi, þ.m.t. svonefnt Ólafs-
safn. sem Kópavogsbær keypti fyrir
safnið árið 1978 af Ólafi Ólafssyni
lækni.
í september 1981 flutti safnið loks í ný
og glæsileg húsakynni að Fannborg
3—5. Er það bráðabirgðahúsnæði uns
byggð verður endanleg menningarmið-
stöð í bænum, en henni er ætlaður stað-
urá miðbæjarsvæðinu.
Nýja safnið er um 580 m2, þar af 120
m2 í kjallara þar sem Ólafssafn er geymt,
og er þar líka lítill lessalur.
Hillubúnaður, borð og stólar o.fl. var
keypt frá Bibliotekscentralen í Kaup-
mannahöfn. Skipulagning safnsins var
unnin í samvinnu bæjarbókavarðar,
Hrafns Harðarsonar, bæjartæknifræð-
ings, Sigurðar Gíslasonar og innanhús-
arkitekts frá Bibliotekscentralen, Evu
Wurst. Sú síðastnefnda réði litavali og
niðurröðun hillustæða o.fl. Þykir hafa
tekist vel til með innréttingar í hvívetna.
Við flutning safnsins var notuð nokk-
uð nýstárleg hugmynd. Auglýst var í
fjölmiðlum nokkru fyrir flutning að allir
mættu fá allt að 10 bókum að láni í einu
(annars gildir regla um 4 bækur á mann í
senn), gegn að þeir skiluðu aftur eftir
opnun í nýja safninu. Þannig var lán-
þegum boðið að leggja hönd á plóginn
og mæltist þetta svo vel að hillur hálf-
tæmdust á skömmum tíma.
í júlí 1981 var tekið í notkun mynd-
lánakerfi, þ.e. útlánakerfi, sem notarör-
filmuvél til að taka myndir af tölvumið-
unt (OCR-miðum), bókarvasa og
skírteini lánþega. Var gamla Browne-
kerfið löngu gegnið sér til húðar og
munar mikið um nýja kerfið í afgreiðslu
útlána. Útlánum bókasafsins hefur
fjölgað mikið hin síðari ár. Árið
1974 voru lánaðar 34.323 bækur
1975 41.367 —
1976 49.106 —
1977 70.530 —
1978 87.632 —
1979 114.334 —
1980 122.275 —
1981 — 141.505 —
Starfsmenn Bókasafns Kópavogs eru
nú 9, þar af eru 3 bókasafnsfræðingar.
Bæjarbókavörður er Hrafn Harðarson,
Helga Einarsdóttir hefur nú umsjón með
barnadeild og upplýsingsþjónustu (frá 1.
júní 1982) og Ásgerður Kjartansdóttir
hefur umsjón með skráningu og að-
föngurn, tók við af Kristínu Björgvins-
dóttur 1. júní 1982.
Hrafn
7