Dagur - 30.05.1998, Blaðsíða 17

LAUGARDAGVR 30.MAÍ 1998 - 33

LÍFIÐ í LANDINU
Páll Þórjónsson, aðaleigandi og hótel-
stjórí Hótels Húsavíkur, erstærsti
hótelstjórí íEvrópu, a.m.k.þartil
annað sannast. Hann hefur látið til sín
taka á ýmsum sviðumferðamála, var
upphafsmaður hvalaskoðunar á Húsa-
vík oggjaman nefndurHvala-Páll eða
Húsavíkur-Páll. Og hann hefurákveðn-
arskoðanirá þjóðmálum eins ogfram
kemurhérá eftir.
En hvaða gaspur er þetta með stærsta hótelstjóra í Evr-
ópu, sem m.a. var tekið upp í kosningabæklingi D-list-
ans fyrir skömmu, sem dæmi um að flest væri stærst og
mest á Elúsavík? Og hvað er maðurinn stór?
„Ég er reyndar 1,95. Ég hef komið mér upp ýmsum
frösum og „fyrirsagnavænum" athugasemdum sem ég
nota mikið í samskiptum við erlenda fréttamenn í
auglýsingaskyni, bendi t.d. á Dettifoss sem kraft-
mesta foss í Evrópu, Vatnajökul sem stærsta jökulinn
og svo að við séum án nokkurs vafa með stærsta hót-
elstjóra í Evrópu. Og þetta hefur komið fram í ijöl-
mörgum erlendum fjölmiðlum. Þetta er reyndar, hvað
mig varðar, ekki byggt á neinum vísindalegum útreikn-
ingum, en ég nota þá andstyggilegu aðferð að telja
þetta satt þar til aðrir afsanna það. „Let the bastards
deny it,“ eins og Nixon sagði. Ég nota reyndar orðið
„biggest" á ensku, en ekki „tallest", þannig að ég get ver-
ið stór í víðtækari skilningi en bara hvað hæð varðar."
Húsavíkur-Páll er sennilega fyrsta „persónan" á Húsa-
vík sem kennd er við bæinn sinn, síðan draugurinn
„Húsavíkur-Lalli“ var og hét. Og er náttúrlega mikill
heiður fyrir bæinn eða Pál nema hvorttveggja sé. Hvað
vill hann segja um þetta?
„Auðvitað er þetta heiður, en kannski dálítið tvíbent
líka þar sem ég feta þarna í fótspor draugs. En kannski
eru þarna einhver tengsl á milli, því ég get fúslega viður-
kennt það að Húsvíkingar hafa stundum séð mig ganga
ljósum logum um bæinn, þegar mikið stendur til hjá
mér, enda get ég verið mjög trylltur í mínum hugmynd-
Hvala-Páll
Nafnbótina Hvala-Páll ber hann með sóma, enda upp-
hafsmaður hvalaskoðunarævintýrisins í bænum. 1992
þurfti Páll að setja saman ferð um Þingeyjarsýslu fyrir
erlenda ferðaskrifstofu og eitt af því sem hann setti á
prógrammið var möguleiki á að sjá hval á Skjálfanda.
„Ég vissi reyndar lítið um þá möguleika, þetta var svona
sett inn til uppfyllingar. Við fórum svo á litlum plastbáti
út á Skjálfanda í skítaveðri og ég var ekki bjartsýnn.
Enda hafði ég t.d. aldrei farið sjálfur út á flóann og
aldrei séð hval nema í sjónvarpinu. En sem betur fór
sáum við svo glás af hvölum.“
Og framhaldið er flestum kunnugt. Páll gerði tilraun
haustið 1994 með Arnari Sigurðssyni sem hóf hvala-
skoðun héðan, síðan kom til Norðursigling með sína
glæsilegu uppgerðu gömlu báta. Nú eru 5 hvalaskoðun-
arbátar á Húsavík, Hvalasafn tekur til starfa í sumar,
veitingahús er risið við höfnina sem tengist hvalaskoðun
og strandmenningu, þúsundir ferðamanna koma hingað
gagngert í hvalaskoðun. Og hvergi í veröldinni eru meiri
líkur á að sjá hval en á Skjálfanda. Húsavík er orðinn
stærsti hvalaskoðunarstaður í Evrópu. Og þáttur Páls er
stór í þessu dæmi, því hann hefur unnið gríðarlegt kynn-
ingarstarf erlendis í þessum málum.
Þjóðarstolt er lélegur bisness
En hvað um hugmyndir um hvalveiðar og áhrif þeirra?
„Ég er eiginlega búinn að draga mig út úr þessum deil-
um, enda er umræðan um hvalveiðar liðin undir lok hjá
öllu Hti bornu fólki. Hvalveiðar snúast um þjóðarstolt,
að láta ekki erlend umhverfisverndarsamtök beygja okk-
ur. Ef þau hefðu látið okkur f friði, þá hefðum við fyrir
löngu afskrifað hvalveiðar af skynsemisástæðum.
Þjóðarstolt er lélegur bisness og hefur aldrei leitt til
annars en útgjalda og missi mannslífa. Ef við viljum fara
í hvalastríð við heiminn, þá
er það stríð fyrirfram tap-
að, á sama hátt og land-
helgisstríðin voru fyrir-
fram unnin á sínum
tíma. Vegna þess að
þá vorum við í strfði
við heiminn í nafni
umhverfisverndar og
umhverfisverndin hef-
ur alltaf vinninginn
og mun
hafa í
fyrirsjáanlegri framtíð. Þessvegna er málstaður hvalveiði-
sinna fyrirfram tapaður.
Við erum fámenn þjóð í litlu landi og við erum vel
kynnt erlendis. Utlendingar líta okkur ofboðslega já-
kvæðum augum, en það er auðvelt að spilla því áliti. Allt
sem við gerum sem skaðar okkar umhverfisvænu ímynd
virkar sem ónotaleg þversögn í augum umheimsins, rétt
eins og menn væru að horfa á litla sæta Mikka mús í
hlutverki Ijöldamorðingja.
Sessiix á brautarteiniun
Það eru ákveðin aldahvörf á Islandi, gamalt kerfi er að
hrynja og nýtt að taka við. Ungt fólk er að koma heim frá
námi og starfí og það Iítur ekki á Island sem sérstakt fyr-
irbæri heldur sem hluta af heild sem er heimurinn allur.
Við erum að horfa upp á kynslóðaskipti og kerfísbreyt-
ingu. Spilling og sértækar sukkaðgerðir eru að víkja fyrir
faglegum sjónarmiðum á öllum sviðum.
Auðvitað verðum við að virða eldri kynslóðinni
það til vorkunnar að hún bjó við furðulegt kerfí.
Það þurfti tengsl til að fá bankalán, tengsl til að
fá púströr undir bílinn og tengsl til að fá gjald-
eyri ef menn voru svo heppnir að sleppa til út-
landa. Menn þurftu að vera á kafi í klíkuskap
frá því þeir vöknuðu á morgnana þar til þeir
fóru að sofa á kvöldin ef þeir ætluðu að ná ár-
angri á einhverjum sviðum.
Auðvitað er það sársaukafullt þegar þess-
um tveimur kerfum lýstur saman, gamla
klíkukerfinu og því nýja sem byggir á fag-
legum sjónarmiðum eingöngu. Og sumir
átta sig ekki á þessum árekstri. Þing-
mennirnir okkar eru t.d. óafvitandi að af-
tengja sjálfa sig smátt og smátt. Ráða-
menn á Islandi hafa lengi setið á pullu-
sessum á lestarteinunum og lest þróun-
arinnar hefur ekld hreyfst úr stað nema
þeim sjálfum hafí dottið í hug að rísa á
fætur og þoka sér áfram. Jón Baldvin
afrekaði það að plata Islendinga inn í
Evrópusambandið. Við viðurkennum
að vísu ekki að vera þar inni, en erum
búin að skrifa upp á 80% af reglu-
gerðafarganinu. Og þar er lykilinn að
fínna, því samkvæmt Evrópulögunum
er bannað að sitja á lestarteinunum.
Og nú eru gömlu ráðamennirnir að
taka púðana sína og rölta af teinunum
með hundshaus. Og lestin er orðin full af fólki með
ferskar hugmyndir sem kyndir og kyndir og lestin er
komin á bullandi skrið. Og meðfram lestarteinunum
situr fólk sem hefur misst af lestinni af því að það hafði
ekki vit á því að stökkva um borð.
Handauppréttmgasamkunda
Við erum að horfa upp á Alþingi Islendinga, sem hing-
að til hefur litið niður á sveitarstjórnarstigið eins og
hverja aðra kúadellu, breytast í hreinræktaða handa-
uppréttingasamkundu. 80% af handauppréttingum eru
samkvæmt skipunum frá Brussel og embættismenn
ráðuneytanna stjórna rest. Það eina sem íslenskir þing-
menn geta gert er að leggja fram stöku fyrirspurn eða
koma með eina og eina létta þingsályktunartillögu.
Þeir ráða sem sé engu sem máli skiptir. Þeir hafa gefist
upp á fjármálum og eru að losa sig \áð þau til sveitar-
stjórnanna. Sem er hið besta mál. Þingmenn hafa nefni-
lega miklu meira vit á pólitík en efnahags- og fjármálum.
Sveitarstjórnir eru lítið að pæla í pólitík en standa þess í
stað í bullandi framkvæmdum. Tengsl sveitarstjórnanna
við fólkið og vilja þess eru svo náin að þær komast ekki
upp með að standa í einhverri flokkspólitískri vitleysu
eins og Alþingi Islendinga. Ég vil endilega að sveitar-
stjómir taki við eins miklu af verkefnum frá ríkinu og
mögulegt er. Það er nauðsynlegt til að tryggja fagleg
sjónarmið á öllum sviðum atvinnulífsins, nú þegar við
erum að kveðja gamla klíkusamfélagið."
Sagði Páll Þór Jónsson, stærsti hótelstjóri í E\TÓpu,
(þar til annað sannast). ]S
Páll Þór Jónsson, einnig nefndur Hvala-Páll eða Húsavíkur-Palli.