Dagur - 03.11.2000, Blaðsíða 19

LEIKHUS
KVIKMYNDIR
ísland öðrum augum litið
Á sýningunniís-
hind öðrum augum
litið, sem opnuð
verðuríHafnar-
húsinu íReykja-
vík á laugardag
kl. 16.00 erflétt-
að sarnan verkum
nokkurra íslenskra
og erlendra lista-
manna. Birgir
Andrésson ereinn
París, verk eftir Birgi Andrésson
langi eins og lind, þúfu,
hálsi, dragi, hamrabelti og
fleiri og hann leggur
áherslu á það í ljósmynd-
um sínum með þvf að gefa
því ákveðið form. Mynd-
irnar hækka alltaf í
myndrammanum eftir því
sem ofar dregur í lands-
laginu. Lindin er neðst og
einhverjir tindar efst.
Roni Horn sýnir tvær og
tvær myndir af heitum
uppsprettum, augum.
Hún hefur komið Islandi
víða á kortið. Við Islend-
ingar höldum alltaf að við
séum að sigra heiminn og
engin þjóð hefur gert það
eins oft cn svo eru til út-
lendingar sem gcra það
hara fyrir okkur. Roni
Horn er ein þeirra.
þeirraoghérlýsir
hann sýningunni
nánar:
„Hugmyndin var að stefna sam-
an fortíð og nútíð og skoða
hvaða sýn útlendingar og við
sjálf höfum á landið okkar. Eg
hef sjálfur verið að túlka í minni
myndlist það „mcnningarlands-
lag“ sem við búum við og hel’
kynnst verkum erlendra mynd-
listamanna sem hafa komið
hingað og unnið í líkum anda.
Það eru til dæmis hin banda-
ríska Roni Horn, Hollendingur-
inn Douwe Jan Bakker og Rom-
an Signer. Þetta eru þeir er-
lendu samtímamenn sem eiga
verk á sýningunni. En við völd-
um líka myndir úr Þjóðminja-
safninu eftir þá Collingwood,
Stanley og Banks. Þeir voru hér
á ferð á 18. og 19. öld og skoð-
uðu landið og máluðu það, aðai-
lega út frá sagnfræðilegum for-
sendum og áhuga þeirra á Is-
lendingasögum.
Hörður byggði með hugarafli
Síðan höfum við snillinginn
Hörð Agústsson og nokkrar
makalausar teikningar el'tir
hann til dæmis af Skáiholts-
kirkju. Þar þurfti hann að feta
sig áfram útfrá örfáum spýtum
sem hann hafði í höndunum og
hann byggir með hugaraflinu
heila dómkirkju, sem var stærsta
dómkirkja á Norðurlöndum.
Hörður er hönnuður, mvndlista-
maður og arkitekt og einna
helsti boðberi þess að Island eigi
miklu meiri sjóð frá fornri tíð en
sögumenninguna eina, þar sé
cinnig mikið af sjónrænum
minjum.
Ef við lýsum verld HoIIend-
ingsins Douwe þá eru það 72
litlar mvndir af hinum og þess-
um fyrirbærum i íslensku lands-
Spaugilegu hliðarnar
Roman Signer er með
myndband. Hann sér spaugilegu
bliðarnar á landinu og hcfur
gert mynd af ferðalagi við Snæ-
fellsnes á kajak.
Svo er ég sjálfur með part úr
seríu sem ég hef verið að vinna
lengi að um hús á íslandi sem
hafa fengið nöfn stórborga og
álfa. Berlín, Hamborg, París,
Amsterdam, Glasgow, Arabía,
Síbería, Rússland og jafnvel Al-
heimur. Það sýnir hvernig við
tengjum okkur við umheimin og
færum útlönd inn í okkar líf.
Þetta er nú svona ramminn í
kring um þessa sýningu."
CUN.
Heimskautslöndin unaðslegu
y^Arfleifð Vilhjálms
f; Stefánssonar um
heimskautslöndin
verður afhjúpuð í
Listasafninu áAkur-
eyri á sunnudags-
kvöldið í viðurvist eft-
irlifandi eiginkonu
hans.
Heimskautslöndin unaðslegu -
arfleifð Vilhjálms Stefánssonar
er hcitið á sýningunni sem Sif
Friðleifsdóttir umhverfisráð-
herra opnar í Listasafninu á Ak-
ureyri að kvöldi sunnudagsins 5.
nóvember kl. 20.00, en auk
hennar verður forseti íslands
herra Olafur Ragnar Grímsson
og Evelyn Stefansson Nef, ekkja
Vilhjálms Stefánssonar, viðstödd
opnunina. Sýningin lýsir með
myndrænum hætti lífi, starfi og
hugsjónum Vilhjálms Steíáns-
sonar en er um leið kynning á
umhverfi, menningarheimum og
málefnum norðurslóða.
Breytti ímynd norðurslóða
Vestur-íslendindingurinn Vil-
hjálmur Stefánsson (1879-
1962) er þekktastur fyrir að hafa
ferðast um heimskautasvæði
Kanada í fimm ár óslitið (1913-
1918) og stundað mannfræði-
rannsóknir og landkönnun, en
alls dvaldi hann um 12 ár á
þessum slóðum. Hann lærði
tungumál og kynntist menningu
Inúíta og tileinkaði sér lifnaðar-
hætti þcirra. Síðar varð hann
kunnur sem boðberi þess að
Evrópubúar gætu, líkt og lnúít-
ar, lifað á heimskautaslóðum og
nýtt sér gæði þeirra, að því til-
skildu að þeir lærðu að umgang-
ast náttúruöflin að hætti heima-
manna. Á sínum tíma gerði Vil-
hjálmur Stefánsson meira en
nokkur annar maður til þess að
breyta fmynd norðurslóða, frá
heljarslóðinni ömurlegu yfir í
heimsskautslöndin unaðslegu
með merkilegu mannlífi,
menningu og gnótt náttúru-
gæða.
Vilhjálmur fæddist í Mani-
tóba, sonur íslenskra foreldra
sem fluttust til Kanada. Fjöl-
skyldan settist síðar að í
Bandaríkjunum þar sem Vil-
hjálmur bjó til æviloka og
Vestur-íslendindingurinn Vilhjálmur
Stefánsson breytti ímynd norður-
slóða frá heljarslóðinni ömurlegu yfir
í heimsskautslöndin unaðslegu með
merkilegu mannlífi, menningu og
gnótt náttúrugæða.
stundaði hann nám við Háskól-
ann í Norður Dakóta, Ríkishá-
skólann í lowa og Flarvard há-
skólann en þaðan lauk hann
meistaraprófi í mannfræði.
Áður óbirt efni
Sýningin sem unnin er í sam-
vinnu við Stofnun Vilhjálms
Stefánssonar, Dartmouth Col-
lege og Reykjavík menningar-
borg Evrópu árið 2000 er í öll-
um sölum Listasafnsins og er
stuðst við ritaðar heimildir,
ljósmyndir, hljóðupptökur og
kvikmyndir sem varðveittar
hafa verið í Stefansson CoIIect-
ion í Dartmouth College og
víðar. Þá má nefna útgefin verk
Vilhjálms, áður óbirt efni úr
dagbókum hans og fyrirlestra
sem eftir hann liggja. Samhliða
sýningunni verður efnt til ráð-
stefnu nýrra alþjóðlegra sam-
taka, Rannsóknarþings norð-
ursins, en sýningunni lýkur 17.
desember næstkomandi
Snemma árs 2001 verður
sýningin svo sett upp í Lista-
safni Reykjavíkur en þaðan
mun hún fara áfram til Finn-
Iands, Kanada og Bandaríkj-
anna. Þegar farandsýningunni
lýkur er ætlunin að nota efni
hennar sem grunn að sérstöku
Vilhjálmssafni, sem áformað er
að staðsett verði á Akureyri í
tengslum við Stofnun Vilhjálms
Stefánssonar.
-w
■umhelgina)
Einar Már Guðmundsson, Silja
Aðalsteinsdóttir og Bjarni
Þorsteinsson
Einar Már situr
fyrir svörum
Einar Már Guðmundsson rit-
höfundur verður spurður
spjörunum úr um líf sitt og
starf á ritþingi í Menningar-
miðstöðinni Gerðubergi á
morgun, laugardaginn 4. nóv-
ember ld. 13.30 - 16.00. Rit-
verk Einars Más verða að sjálf-
sögðu krufin og hann mun
lesa brot úr þeim, meðal ann-
ars kafla úr nýrri bók sem er
rétt ókomin út. Silja Aðal-
steinsdóttir bókmenntafræð-
ingur stjórnar ritþinginu og
spyrlar verða bókmenntafræð-
ingarnir Guðni Elísson og
Bjarni Þorsteinsson.
Einar Már að að baki Iangan
feril sem rithöfundur og hefur
fvrir löngu skipað sér sess sem
einn af ástsælustu rithöfund-
um þjóðarinnar. Hans fræg-
asta verk, Engla Alheimsins
hefur nánast hvert mannsbarn
á íslandi Iesið eða séð. Einar
Már er einlægur, hreinskilinn
og frjór í hugsun og frásagnar-
Iist hans mun eflaust njóta sín
á ritþinginu.
Til mtnningar
tinijakob
Sunnudaginn 5.
nóvember verða
haldnir tónleikar
í Akureyrarkirkju
til minningar um
Jakob Trýggva-
son (ýrrverandi
organista. Jakob
Jakob
Tryggvason.
var fæddur að Ytra-Hvarfi í
Svarfaðardal 31. janúar 1907
og lést á Akureyri 13. mars
1999. Jakob starfaði aö tónlist-
armálum á Akureyri um 45 ára
skeið. Organisti og kórstjóri í
Akureyrarkirkju var hann frá
árinu 1941-1986 og skólastjóri
Tónlistarskólans á Akureyri frá
1950-1974. Auk þessara
starfa sinnti hann margvísleg-
um tónlistarmálum í bænum,
m.a. stjórnaði hann Lúðrasveit
Akureyrar, Söngfélaginu
Gígjunni og var þjálfari og
undirleikari Geysiskvartettsins.
Efnisskrá tónleikanna verð-
ur fjöibreytt og verður m.a.
ífumflutt verk eftir Hafliða
Hallgrímsson sem hann samdi
til minningar um Jakob
Tryggvason. Á tónleikunum
koma fram Kór Akureyrar-
kirkju, einsöngvari Björg Þór-
hallsdóttir, stjórnandi Björn
Steinar Sólbergsson, Lúðra-
sveit Akureyrar stjórnandi
Helgi Þ. Svavarsson, kennarar
við Tónlistarskólann á Akur-
eyri og Geysiskvartettinn. Tón-
leikarnir hefjast kl. 17.00 og er
aðgangur ókeypis.
\________________________________/