Dagur - 03.11.2000, Blaðsíða 7

Dagur - 03.11.2000, Blaðsíða 7
FÖ STUDA G-JJ-R 3 . NÓVEMBER 2000 - 7 Thyptr. Jólin í myndheimum röSTVDAGVt 27. OKTÓSÍK 2000 - Krlstileg Iguulng a smjörlílfl .1 Dcgi linist nýlqp frétt um ai BiskujKStofa, Samltik vcrslunat- innar, Samtfik islenskra auglýs- ingjstofa, flúsfclag Kringlunntir og t>róuiurfélag miðborgarimwr stardi S8m3n a5 Mmkeppni mci- al strslunareigcnda um .kristilcga kynningu á jóljvaniingi* og átaki scm miði iið |n( að Jjoðsitapur jól- anna verðl ábcnndi i kynningu og 3Uglysingum f)TÍr jiilin,'' eins og srgir i fréttinni. tg þurfti nð lcsa þcssa frótt ofl- at cn cinti sir.ni lil að ttúa mínum cigin augum og ekli síst niðurlag hcrair, jiar scm scgir aö bskup Islands hafi átt frumkvæði ao vcrkcfnimi, og cr jió varla farinn að trúu hcnni enn. ■Soijörlikl draiinia miium Smjörlfki cr ciu af |ní sem búast má vid uð notað sc liamrat iueira hrir jólin m li iiðruni tftnum. bmjórliki gclur mcð óörum ori- um talist vcnt .jólavamingur augifsínganiar eíga i i fjðlbreytilciLi citt s Þicr tilhcyra vcröki i I>a5 cr iílfct gáfukgt a5 efast um m áu Jr.iumunna og að draga krafi atómanna i cfa. Ncytamli nfitím- ans tckur dnmm { fóslur. Hann kaupir scr að visu viiru til að nuia hana, cn ekki síður ycj-m töfr- anna, scm varan þarað auki hefur upp á sð birfða. Nú ú rlögum tu mcnn úransri í markmWininjti mcð þvt' að hölða ti! hvots iveggja í st-nn til gagnscmi og ímyndun- urafls. Hion eiginlcga mátt liltck- innar vöru er að finna í því fmynd- iiða, ekki (því hagnýla cða mögu- loibmim á hagsueðum kaupum. AlmcnninRur kaupir sér ckki leng- ur lifsnauðsynjar, hcldur ákvcðimi bcim." (I) Vönidýrkun Kinmiti af þessum sökum wrða augKsingar nátímans sífcllt mcð triuirlcgrl Use. Smjórlikið í ilnum efnislcga virkikiko nægir ckki lcngur holdur þarf uð gefa því aðr- ar eigimlir. ungja það (jrauma- hcimi manavins, vonum nans og jwám. Smjtirllki cr jtvi láiið hafa trú.iricjyr vftldir og cr kynnt und- ir síbnatting. Þvrrttacfnið cr ú vama liátt auglýst racð því að sýna Av gtíw að blnjctQUí sem cí aá sjilfsðgðu *M skreyll englum cte engbhári. hekJur einkum og ser I bgi nf/ámum. sleifvrr. og ödtum smú- hlutum fri mslun fyrimkém, rtyndv l fttogsskap Betlehemssijóimjrm- ar. sem gnæfír yftr é/rðmni allri * segir gretnarhðfundur. mannsins í þcssari auglýsingu, scgjr l’ostman, cr fóljin i algjöru vilunjarleysi hans um hinn likn- andi kraft fianiþróunar i fmtn- k-iðslu jmjttacfna. NVt álnioadur S.i scm skoðar uuglýsingar cr ú vissan hitt að skoða sjálfan sig og ssmlíð wna. Okkar timar cru gjarnan ncfnJir upplýslir og j>vir ciga ckki að ciga iieinar goðsagnir, telja margir. F.kki þatf þft að ritskýra auglýsir.gat lengi (ii að koma auga á að goðsagnimar lifa þsr góðu LTi °S gcra siti gagn. ncfnilcga þ»ð uð hcfj.i vftrur oc jijónustu upp á vtall trúarlcgrar dyrkun.tr. Vcrslunarmiðstftðvar, mollin, ciga sér cnnfrcmur á margan húlt samsvaranir við kirkjur og mustcri. mcðal annars hvað hðnnun áhrscrir. Þannig sknðað cr auglýsíngamcnnska okkar tíma ctn birtingatmynd nýrrar hciðni. nýs útrúnaðar, sem á gngngt-ran hátt cr ðsamnrtnan- lcgur boðskap krisininnar, ckki si« jðlmm.i. Jatan. fjárhiísið og fattcktln hafa lil skamms tfma þfttt mik- ilvægir þæltir f sögunni „Svo sé ég að þetta frumkvæði hefur komið óþægilega við séra Svavar A. Jónsson á Akureyri, en orðið honum um leið tíiefni til þess að skrifa afar áhugaverða hugleiðingu í Dag föstudaginn 27. október sl." EINARKARL w HARLDSSON RITSTJÚRI OG r FORSTÖÐUMAÐUR ALMANNATENGSLA HJÁ MEKKANÚ SKRIFAR Það kom mér þægilegu á óvart jvegar ég Ias jrað í blöðum að Biskupsstofa, Samtök verslunar- innar, Samtök íslenskra auglýs- ingastofa og fleiri aðilar hefðu ákveðið að efna til samkeppni um skreytingar sem best væru í samhljómi við inntak jólanna. Þarna er hitt í mark, hugsaði cg. Svo sé ég að jretta frumkvæði hefur komið ójvægilega við séra Svavar A. Jónsson á Akureyri, en orðið honum um leið tilefni til jress að skrifa afar áhugaverða huglciðingu í Dag föstudaginn 27. október sl. Svavar hittir naglann á höfuðið jvegar hann segir í grein sinni: „Sá sem skoð- ar auglýsingar er á vissan hátt að skoða sjálfan sig og samtíð sína." Og þannig skil ég einmitt frum- kvæði Biskupsstofu. Ætlunin hlýtur að vera að fá okkur til að staldra við og skoða okkur sjálf og samtíðina í spegli auglýsinga og gluggaskreytinga fyrir jólin. Hjáguðadýrkim er útbreidd Svavar hendir okkur á þá Iræði- legu umræðu sem átt hefur sér stað um vörudýrkun á okkar tíð. Vörur og þjónusta eru hafin á stall trúarlegrar dýrkunar með meira og minna duldum fyrir- heitum um syndaaflausn og himnaríkisvist ef menn kaupa rétta tegund al’ smjörlíki. En auglýsingaiðnaðurinn leikur sér ekki aðeins að trúarlegum tilvís- unum. Hann vísar í sífellu til goðsagna af öllu tagi, t.d. eru til- vísanir í sjálfstæðisbaráttu þjóð- arinnar ennþá afar algengar og æsku- og hreystidýrkun er áber- andi. En það er ekki aðeins í auglýsingum sem vísað cr ( okkar Jaekktustu og djúpstæðustu til- finningar. I fréttamennsku og pólitík til að mynda eru oft á ferðinni hæpnar vísanir í marg- víslegan goðsagnaarf. I einu af mörgum fróðlegum erindum á ráðstefnunni „Faith in the fut- ure“ sem haldin var á íslandi sl. sumar sýndi 1 hierrv Gaudin, vís- indaráðgjafi frönsku stjórnarinn- ar, m.a. fram á að flestir frétta- tímar eru í raun uppfullir af hjá- guðadýrkun, þar sem frarn fer tilheiðsla á stríðsguðum og ör- laganornum úr eldfornum trúar- brögðum. Þriðja heimssstríðið 1 prédikun 29. október rifjaði séra Sigurður Pálsson það upp í Hallgrímskirkju að Jaað hefði geisað stríð jaegar Hallgrímssöfn- uður var stofnaður fyrir sextíu árum. Síðan sagðí hann orðrétt: „Það er nýtt stríð hafið í Evrópu og raunar um allan hinn vest- ræna heim. Framsækin guðlaus lífsviðhorf hertaka hugi manna og ýta til hliðar lífsviðhorfum sem hafa guð að forsendu og við- miði. ísland hefur ekki farið var- hluta af þeirri hersetu. Til önd- vegis er Ieiddur maðurinn, hinn tæknivæddi og fjársterki og vcllukkaði maður með trú á hina heilögu þrenningu, fjármagn, tækni og framfarir - og lögmál lífsins er hinn frjálsi markaður, „Það hlýtur því ad vera ómaksins vert að efna til samtals við auglýsinga- og mark- aðsfólk um kærleiks- boðskap jólanna, og reyna með þeim hætti að hafa áhrif á jóla- thLkunina í inyml heimum okkar tíma.“ þar sem þeim vegnar best sem tekist hefur að ydda olnhoga sína svo að hægt sé að halda öðrum í hæfilegri fjarlægð. „Ég á allt sem ég vil, — en þó langar mig í svo miklu miklu meira, - eru skila- hoð auglýsinganna." Það er star- að af einbeitni á hvers konar skjái og rey'nt að rýna í framtíð- ina og skrapa saman þekkingu - og samskipti manna fara t’ram á skjám, farsímaskjám, tölvu- skjám. Menn verða óðum ólæsir á auglit náunga síns og börnin þekkja betur skjámyndir hinna ýmsu forrita en andlitsdrætti for- eldra sinna. Sýndarverulcikinn er að taka við af raunveruleikan- um. Ég trúi á manninn, hinn al- máttuga skapara framfara og fjárntagns." Eriadi kirkjiuuiar Eftir þessa lý'singu snýr séra Sig- urður sér að því að skilgreina af- stöðu kirkjunnar til hins „nýja stríðs": „Það lá að. Klerkdómurinn cr santur við sig. Sífellt svartagalls- raus og harátta gegn framförum í tækni og vísindum. Eru jrað ekki kirkjunnar ær og kýr að vilja hamla gegn framförum og frelsi og róa þcss í stað fram í gráðið við kertaljós og kyrja citthvað sem enginn skilur og enginn kærir sig um. - Er það ekki spá- mannlegur sannleikur sem for- ystumaður einnar stærstu póli- tísku ungliðahreyfingarinnar komst að í útvarpsviðtali í haust. Kirkjan er úrelt stofnun! Það kæmi mér ekki á óvart að hann ætti eftir að ná langt í pólitík, sá ungi maður. - Erindi kirkjunnar er ekki að berjast gegn framförum - en er- indi hennar er að vara við hjá- guðadýrkun. Erindi kirkjunnar er ekki að hefta frelsi einstaklingsins - en erindi kirkjunnar er að vara við siöferðilegri upplausn. Erindi kirkjunnar er ekki að berjast gegn lögmálum markað- arins, - en erindi hennar er að berjast gegn því að þau snúist upp í lögntál frumskógarins." Margt fóLk og gott Þarna eru séra Sigurður og séra Svavar held ég á sama máli. Þegar verslunarhallir ganga í hlutverk kirkjunnar og auglýs- inga- og fréttamennska fá á sig mynd hjáguðadýrkunar, þá er kominn tími til þess að snúast til varnar. I sjálfu sér er ekki ástæða til þess að amast við auglýsing- um og samkeppni á rnarkaði, en mikilvægt er að gera sér grein fyrir því að í auglýsingamennsku og markaðsstarfi er á ferðinni ýmislegt sem telja má til hins besta og hins versta í okkar sam- félagi. Þar er ekki hægt að draga allt yfir einn kamh. Og ekki má glevma því að á þessum vettvangi starfar mikill fjöldi fólks. Ég hef um margra ára skeið starfað náið með fólki úr þessum greinum og ég veit af eigin raun að við aug- lýsingar tam vinnur Ijöldi vel menntaðra og hugmyndaríkra einstaklinga sem þekkja vel það táknmál og þann menningararf sem þeir nýta og vísa til í sköp- unarverki sínu. Mörg dæmi má einnig rekja um það hvernig þessari þekkingu og hugmynda- auðgi hefur verið heitt til góðra verka og í þágu góðra málefna. Frjótt og skapandi samtal Það hlýtur |ni að vera ómaksins vert að efna til samtals við aug- lýsinga- og markaösfólk um kær- leikshoðskap jólanria, og reyna með þeim hætti að hafa áhrif á jólatúlkunina í myndheimum okkar tíma. Listasafn Hallgríms- kirkju hefur um árabil staðið fyr- ir myndlistarsýningum í anddyri kirkjunnar þar sem listamenn hafa sýnt verk með trúarlegu inntaki og táknum. Það samtal hefur að mínurn dómi hæði haft holl áhrif á listamenn og söfnuð. Skyldi ekki hið sama geta orðið upp á teningnum hjá jólamark- aðsfóki og kirkj ufólki; að við gæt- um öll lært af ærlegu samtali uni |rað hvort táknmál kristinnar trú- ar eða hjáguðadýrkun eigi að vera ráðandi í jólauglýsingunum í ár? Kirkjunni veitir ekki af óvæntum sjónarhornum og nýrri túlkun og auglýsingafólki veitti ekki al símenntun í kristnum fræðum. Opið hréf til þriggja presta „Það hryggir mig, að móttaka bréf kirkjuþingsmanna með þessum hætti, þar sem umræðu um veigamikið mál er fram haldið með fullyrðingum sem standast ekki, “ segir greinarhöfundur. SR. 1 HALLDÓR GUNNARS- W SON || v . SKRIFAR Sr. Halldór Giumars- son, Holti skrifar opið hréf tH sr. Magnúsar Erlingssonar, sr. Jak- ohs Ágústs Hjálmars- sonar og sr. Péturs Þórarinssonar. Að gefnu tilefni sendi ég ykkur starfsbræður mínir opið svarbréf við hréfi sem birtist í Degi 1. nóv- ember sl. og þið senduð jafn- framt öllum starfandi prestum, en var dagsett á ísafirði og mót- tekið í faxi til mín frá Isaíjarðar- kirkju, óundirritað. Það hry'ggir mig, að móttaka bréf kirkjuþingsmanna með þess- um hætti, |iar sem umræðu um veigamikið mál er fram haldið með fullyrðingum sem standast ekki, og hefði þá fremur átt að halda umræðu áfram á kirkju- þingi, með yfirvegun, þar sem hefði átt að ræða um embætti sóknarprests og hvernig með ætti að fara, þegar ágreiningsmál kæmu upp. Aðkoma presta á Vestfjörðum að máli sr. Gunnars Björnssonar gcfur ekki tilefni til að ætla að sr. Magnús Erlingsson skrifi bréf til allra starfandi presta aftur og aft- ur með tilliti til j)ess, að hægt sé að fjalla um málið nteð yfirveg- un. Engin hliöstæða Fully'rðingar í bréfi ykkar er að mínu mati ekki ykkar að setja fram: „Oviðunandi ástand var í Holtsprestakalli....Öll prests- jajónusta var í uppnámi.."Það er sitt hvað að vísa til heimilda í lög- u m og starfsreglna eða greina frá niðurstöðu, sem gefi heimild til brottvikningar. Sú niðurstaða lá ekki fyrir, þegar sr. Gunnari Björnssyni var vikið úr sóknar- prestsstarfi í sérþjónustuprests- starf, að ekki sé vikið að kröfu unt afsökunarbréf síðar, sem á sér ekki hliðstæðu í íslenskri kirkjusögu og þarfnast sky'ringa, sem ekki hafa komið fram. Fullyrðing unt hærri laun, kem- ur þessu máli ekki við og er auk þess röng, með tilliti til sumar- afleysinga sóknarpresta, að ekki sé vikið að tilfærslu úr embætti ævi- ráðningar í embætti, sem var ekki og er ekki lil og ef það hefði verið til, |rá hefði verið um að ræða fimm ára ráðningu í |iað embætti. Hvad hafid þió gert? Þegar rætt var af tilfinningahita um málefni starfsbróður, sem sr. Geir Waage taldi að hcfði verið beittur rangindum, er lurðulcgt að lesa í bréfi ykkar setningu eins og jiessa: „Það er með öllu ólíð- andi að prestar noti mállrelsi sitt til að níða skóinn af meðbræðr- um sínum og - systrum..." Hvað hafið þið gert með hréfi ykkar? Að fengnu bréfi ykkar, þar sem umræðu er fram haldið frá kirkjuþingi, sé ég eftir að hafa samþykkt tillögu unt að Ijúka umræðunni á kirkjuþingi, þar sem svo augljóslega margt er órætt, t.d. hvaða prestur eða prestar dreifðu persónulegu bréfi sr. Gunnars Björnssonar til tjöl- miðla? (Fyrirsögn og millifyrirsagnir eru blaðsins)

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/251

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.