Dagur - 17.11.2000, Blaðsíða 12

12- FÖSTVDAGUR 17. NÓVEMBER 2000
Tfc^ur
FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 2000 - 13
FRÉTTASKÝRING
L

Mikil átök urðu á þingi ASÍ í gær og ríkti um tíma hálfgert upplausnarástand.
GUD
MUNDUR
•f , w- RUNAR
K * HEIÐARSSON
SKRIFAR
Hatrömmu þiugi ASÍ
lokið. Upplausnará-
stand. Ásakanir um
svik og lygi. HaUdór
varaforseti. Stuðniug-
ur við kennara
Algjört upplausnarástand ríkti á
þingi ASl í gær og m.a. var kjör-
nefnd lömuð um nokkurn tíma
vegna ágreinings um uppstillingu
til miðstjórnar og varaforseta. Sá
ágreiningur var m.a. um hiut
landsbyggðar og höfuðborgar-
svæðisins í miðstjórn og einnig á
milli einstakra Iandssambanda.
Þarna átti einnig hlut að máli eft-
irmálar vegna forsetakjörsins þar
sem margir voru enn í sárum. I
þingsalnum mátti sjá hvernig
hóparnir voru að plotta hver í
sínu horni og m.a. var fram-
kvæmdastjórn Starfsgreinasam-
bandsins kölluð saman til fundar.
A meðan á þessu stóð vissu al-
mennir þingfulltrúar ekki sitt
rjúkandi ráð.
Þá gengu ásakanir um svik á
milli einstakra forystumanna úr
ræðustól þingsins. Guömundur
Gunnarsson formaður Rafiðnað-
arsambandsins gaf t.d. ekki kost á
sér til miðstjórnar eftir að hafa
ausið úr skálum reiði sinnar yfir
Sarniðn og VR. Viðbúið má telja
að útganga formanns RSI muni
hafa áhrif á frekari samskipti þess
við ASI og ekki útilokað að raf-
iðnaðarmenn segi sig hreinlega
úr sambandinu. Um nokkurt
skeið hefur sambandiö á milli
RSÍ og annarra innan ASÍ verið
mjög stirt og m.a. ákvað stjórn
RSI að taka ekki þátt í störfum
þess þegar deilurnar um skipulag
ASÍ stóðu sem hæst fyrir
nokkrum misserum.
Forseti hunsaður
Þrátt fyrir að Grétar Þorsteinsson
hefði verið endurkjörinn forseti
með tveimur þriðju hluta at-
kvæða í fyrradag mátti hann þola
það daginn eftir að meirihluti
þingfulltrúa hunsaði hann alveg.
Það gerðu þeir með því að sam-
þykkja tillögu um stuðning við
kjarabaráttu framhaldsskóla-
kennara sem hann hafði Iagst
gegn í þeirri mynd sem hún var
lögð fram. Þessi stuðningur við
kennara getur einnig haft einhver
áhrif á starf þeirra Ara Skúlason-
ar og Rannveigar Sigurðardóttur
hagfræðings ASI í sameiginglegri
nefnd með fulltrúum Samtaka at-
vinnulífsins vegna endurskoðun-
arákvæða kjarasamninga. Það
verður því væntanlega eitt af
fyrstu verkefnum forystu ASÍ að
fjalla um það mál.
Sködduð ímynd
Það er því hætt við að atgangur-
inn á þinginu hafi stórskaðað
ímynd ASI og vandséð hvernig úr
þeim skaða verður bætt. Það fór
heldur ekki á milli mála að marg-
ir þingfulltrúár voru afar óhressir
með þessi átök og töldu að endur-
kjörinn forseti ætti að láta reyna á
myndugheit sín og koma lagi á
hlutina. Hann hélt sig hins vegar
opinberlega til hlés’og svo virtist
sem þessi átök kæmu honum í
opna skjöldu.
Margir stóðu f þeirri trú að með
nýjum lögum um skipulag og
starfshætti ASI væri horð fyrir
báru og fyrri væringar væru að
baki. Annað hefur komið á dag-
inn. Hætt er við að innri deilur
innan verkalýðshreyfingarinnar
eigi eftir að verða í brennidepli
enn um hríð þar sem áhöld virð-
ast vera um félagslegan þroska
margra forystumanna hennar
þrátt fvrir félagsmálaskóla ASÍ.
Brothætt
Halldór Björnsson formaður
Starfsgreinasambandsins var í
gær kjörinn varaforseti ASÍ án
mótframsboðs. Signý Jóhannes-
dóttir formaður Vöku á Siglufirði
fékk áskorun f’rá 38 þingfulltrú-
um til að bjóða sig fram til emb-
ættis varaforseta en hætti við það
til að stofna ekki þeirri sátt sem
viröist hafa náðst um Halldór. 1
ræðu sinni gat hún þes einnig að
hún hefði ekki fengið stuðning
við framboði sínu innan Starfs-
greinasambandsins. Þótt menn
hal’i náð lendingu um kjör manna
f miðstjórn heyrðust þær raddir á
þinginu að einhverjir miðstjórn-
armanna mundu bregðast við
átökum þingsins með því að
mæta ekki sjálfir á miðstjórnar-
fundi heldur kalla inn varamenn
sína. Það má J>ví segja að friður-
inn innan ASÍ og jafnvel framtíð
þess geti verið afar brothætt.
I miðstjórn til ársins 2002 voru
kosin þau Björn Snæbjörnsson
formaður Einingar - Iðju, Ingi-
björg R. Guðmundsdóttir VR,
Finnbjörn A. Hermannsson for-
maður Samiðnar, Sigurður
Bessason formaður Eflingar, Ní-
els Olgeirsson formaður Matviss
og Pétur Mack varaformaður VR.
Sjálfkjörnir til ársins 2001, eða til
fyrsta ársfundar ASI sem verður í
nk. maí voru Gunnar Páll Páls-
son VR, Guðrún Erlingsdóttir
Verslunarmannafélagi Vest-
mannaeyja, Jón Ingi Kristjánsson
formaður Alþýðusambands Aust-
urlands, Kristján Gunnarsson
formaður Verkalýðs- og sjó-
mannafélags Keflavíkur og ná-
grennis, Pétur Sigurðsson for-
maður Alþýðusambands Vest-
fjarða, Sævar Gunnarsson for-
maður Sjómannasambands Is-
lands og Þórunn Sveinbjörnsdótt-
ir varaformaður Eflingar.
Uppgjör við launastefnu
Afar skipar skoðanir voru í kjara-,
atvinnu- og velferðarnefnd um
tillöguna við stuðning við kjara-
baráttu kennara fyrir bættum
kjörum. I nefndinni var tillagan
samþykkt með naumum meiri-
hluta en með 189 atkvæðum
gegn 110 á þinginu. Fyrir vikið
sendi Eiríkur Jónsson formaður
Kennarasambandsins Islands
þakkir til þingsins fyrir stuðning-
inn. Þá samþykkti þingið sam-
hljóða tillaga sömu nefndar þar
sem lýst er yfir fullum stuðningi
við Bifreiðastjórafélagið Sleipni í
þeirri vinnudeilu og málaferlum
sem það á í við atvinnurekendur.
Oskar Stefánsson formaður
Sleipnis sagðist vera innilega
þakklátur fyrir þennan ótvíræða
stuðning sem þingið hefði veitt
félaginu með þessari samþykkt
sinni.
Ráðist á Flóann
í umræðum margra þingfulltrúa
um kennaratillöguna kom glöggt
fram mikil andstaða við það að
verkalýðshreyfingin ætti að vera
einhver „launalögga" gagnvart
samningum annarra félaga fyrir
bættum kjörum. Áréttað var að
kjarabarátta annarra fyrir betri
kjörum sé jafnframt barátta að-
ildarfélaga ASI. Þessi stuðningur
við kennara var líka túlkaður af
mörgum sem andstaða við þá
launastefnu sem Flóabandaiagið
markaði með samningum sínum
sl. vor við atvinnurekendur. Fyrir
vikið urðu aðrir hópar að kyngja
sömu launahækkunum. Tilraunir
Þessi stuðniiigur við
kenuara getur einnig
haft einhver áhrif á
starf þeirra Ara Skúla-
sonar og Rannveigar
Sigurðardóttur hag-
fræðings ASÍ í sameig-
inglegri nefnd með
fuUtrúum Samtaka at-
viimulífsins vegna
endurskoðunarákvæða
kjarasamninga.
annarra til að sprengja þann
Iaunaramma og semja á eigin for-
sendum hafa hingað til ekki náð
fram að ganga.
I því sambandi er nærtækast að
benda á kjaradeilu Sleipnis við at-
vinnurekendur og kennara við
ríkið. Þá mátti glöggt heyra að
fólk er mjög óánægt með kjör sín
og bindur vonir við að samningar
verði lausir á næsta ári svo hægt
verði að hækka launin.
Bíta í skottið á sár
Sigurður Bessason formaður Efl-
ingar segir að eftir á sé það oft
mjög freistandi að halda því fram
að hlutirnar hefðu átt að gerast á
annan máta en gert var í samn-
ingnum sl. vor. Hann segir að
stuðningur þingsins við kjarabar-
áttu kennara hafi ekki komið sér á
óvart. Með því séu menn engu að
síður að bíta í skottiö á sjálfum sér.
Annars vegar með yfirlýsingu
um stuðning við kennara og hins
vegar væntanlega ineð kröfunni
um að fá launaleiðréttingar þegar
kennarar séu búnir að fá meiri
Iaunahækkanir. Hann óttast að
forsendur samninganna frá því sl.
vor muni bresta í febrúar- mars á
næsta ári að öllu óbreyttu. Til að
koma í veg fyrir það þarf mikið að
breytast til batnaðar í efnahags-
umhverfinu. Hins vegar virðast fá
teikn vera á lofti um það miðað
við þá þenslu sem fyrirsjáanleg sé
á næstu misseruin.
í ályktun um efna-
hags-, kjara- og at-
viiinuiiiál sem sam-
þykkt var samhljóða
vekur athygli að
flutniugur á kvóta úr
byggðarlögum er tal-
inu meðal þeirra
atriða sem eiga sök á
breytingum á húsetu-
þróun í landinu.
Kvótinn
I ályktun um efnahags-, kjara- og
atvinnumál sem samþykkt var
samhljóða vekur athygli að flutn-
ingur á kvóta úr byggðarlögum er
talinn meðal þeirra atriða sem
eiga sök á breytingum á búsetu-
þróun í landinu. Hingað til hefur
ASI ekki blandað sér mikið í um-
ræðuna um kvótamál og því kveð-
ur þarna við nýjan tón. í ályktun-
inni er einnig kveðið á um mikil-
vægi þess að ASI hafi frumkvæði
að umræðu um atvinnu- og
byggðamál.
ESB á dagskrá
Af öðrum nýmælum í álykunum
þingsins má nefna að þingið sam-
þykkti samhljóða tillögu alþjóða-
nefndar að taka umræðuna um
aðild að ESB á dagskrá. í álykt-
uninn er m.a. kveðið á um að ASI
taki frumkvæðið í Evrópuumræð-
unni og stuöli að því að skilgreina
samningsmarkmið í viðræðum
við ESB.
I umræðum um tillöguna vildu
einstakir þingfulltrúar ekki ganga
svo langt heldur ætti að reyna tví-
hliða viðræður við ESB á grund-
velli EES-samningsins. Þeir létu
hins vegar ekki í ljós andstöðu
sína við tillögu alþjóðanefndar-
innar þegar hún kom til af-
greiðslu þingsins.
Ásakanir um svik
Eftirmálar forsetakjörsins í fyrra-
dag komu glöggt í ljós í ræðu
Af viðbrögðum starfs-
mauna ASÍ við gagn-
rýni Magnúsar á fé-
lagsaðUd Ara í RSÍ að
dæma mun miðstjóm-
in hafa samþykkt á
síiiuin tíma að starfs-
menn ASÍ hefðu sjálf-
dæmi um hvaða aðHd-
arfélögum þeir vUja
tiUieyra.
Guðmundar Gunnarssonar for-
manns RSI á þinginu í gærmorg-
un. Sem kunnugt er þá hafa ein-
staka stuðningsmenn Ara sakað
Samiðn fyrir að hafa unnið að
kjöri Grétars með „rógi og óþver-
ra“ án þess að skilgreina það nán-
ar. Auk þess hafa þeir átalið for-
ystu VR fyrir að halda fram hlut-
leysi í forsetakjörinu á sama tíma
og hún vann baki brotnu að því
að fella Ara sem m.a. er félagi í
RSI en ekki í VR eins og aðrir
skrifstofumenn.
I ræðu sinni sakaði formaöur
RSl, Finnbjörn .A. Hermansson
formann Samiðnar um að hafa
kallað sig „svikara" eftir að hann
hafði lýst yfir stuðningi við Ara
Skúlason til embættis forseta.
Það hefði einnig komið sér veru-
lega óvart að Magnús L. Sveins-
son formaður VR hefði tekið við-
tal við sjálfan sig á einum fjöl-
miðli þar sem hann veittist ítrek-
að að RSÍ með ýmsum „ónotum
og „dylgjum" auk þess sem hann
hafði lýst því yfir að hann væri
hlutlaus í forsetakjörinu.
Guðmundur sagði að vinnu-
brögð þessara tveggja forystu-
manna í forsetakjörinu hefðu
borið þann árangur að þeirra
maður hefði sigrað. Hann sagðist
ekki getað starfað undir þeim
kringumstæðum né þar sem
flokkspólitískir hagsmunir réðu
vali manna í miðstjórn. I fram-
haldi af því lýsti hann því yfir að
hann gæfi ekki kost á sér til mið-
stjórnar eða til annarra starfa
innan ASI. Að því mælti sagðist
hann þurfa að yfirgefa þingið því
hann væri á leið til Finnlands til
að halda ræðu um menntamál
rafiðnaðarmanna.
Fonnanna-plott
Eftir ræðu Guðmundar sá Finn-
björn A. Hermansson sig knúinn
til að fara í ræðustól og gera grein
fyrir persónulegu samtali sem
hann hafði átt við formann RSI í
upphafi þingsins. Finnbjörn sagði
að fyrir þingið hefðu menn verið
að ræða það sín í milli hvernig
standa skvldi að hinum ýmsu
málum. Það hefði endað þannig
að rétt fvrir þingið hefðu for-
menn landssambanda fundað sín
í milli. Á þeim fundi hefði for-
maður RSl tilkjnnt að miðstjórn
RSl hefði samþykkt að ef næðist
samstaða um 15 manna mið-
stjórn ASI, þá mundi hann lýsa
yfir stuðningi við Ara, öndvert við
Finnbjörn sem studdi Grétar.
Finnbjörn sagði að þegar þing-
ið var sett Iá ekki fyrir samstaða
um nýja miðstjórn né heldur um
forseta. Þá hefði hann séð það í
fjölmiðlum að formaður RSl Iýsti
yfir stuðningi við Ara. I upphafi
þingsins hefði Finnbjörn hitt
Guðmund á göngum og spurt
hann hvort stuðningur hans við
Ara hefði ekki verið skilyrtur því
að samstaða væri um miðstjórn-
ina. Því hefði Guðmundur jánkað
en sagt að það sem eftir honum
var haft í fjölmiðlum hefði verið
slitið úr samhengi. „Þetta eru öll
svikin,“sagði Finnbjörn. Hann
sagði það miður og slæmt að for-
maður RSÍ þurfi að nota þetta
sem ástæðu fyrir því að hann sé
að fara til Finnlands og ganga af
þingi.
Langt £rá sainileikaiiuiii
Magnús L. Sveinsson formaður
VR gat ekki heldur setið undir
ræðu formanns RSl. Hann sagði
að ræða hans hefði borið þess
merki að hann hefði ekki miklar
áhyggjur af því að þinghaldið færi
á nokkuð Iágt plan. Magnús sagði
að ræða Guðmundar hefði fyrst
og fremst lýst honum sjálfum þar
sem honum sé mjög tamt að
halda sig langt frá sannleikanum.
Formaður VR sagði að þegar
hann hefði verið spurður af því í
fjölmiðlaviðtali hvort hann styddi
Ara Skúlason til forseta ASI hefði
hann gefið lítið út á það. Hann
hefði hins vegar vakið athygli á
því að Ari ætti að vera félagsmað-
ur í VR sem skrifstofumaður og
framkvæmdastjóri ASI. Þess í
stað hefði hann kosið að vera í
RSI. Magnús sagðist hafa látið í
Ijós þá skoðun sína að sér þætti
það mjög einkennilegt að sá sem
ætlaði að bjóða sig fram til for-
seta ASI virti ekki lög sambands-
ins með því að vera ekki í VR eins
og aðrir skrifstofumenn.
„Ef Guðmundur Gunnarsson
telur að þetta sé eitthvert níð um
Rafiðnaðarsambandið, þá held ég
að hann ætti að hugsa sitt mál í
Finnlandi áður en hann kemur
heim,“ sagði formaður VR. Þessi
ummæli Magnúsar vöktu hlátur
meðal sumra þingfulltrúa.
Samþykkt mlðstjómar
Af viðbrögðum starfsmanna ASÍ
við gagnrýni Magnúsar á félags-
aðild Ara í RSI að dæma mun
miðstjórnin hafa samþykkt á sín-
um tíma að starfsmenn ASI
hefðu sjálfdæmi um hvaða aðild-
arfélögum þeir vilja tilheyra.
Samkvæmt því hefur Ari ekki
brotið gegn lögum ASI með því
að vera ekki í VR.
Formaður VR lýsti einnig
áhyggjum sínum yfir því hvað
menn séu mikið í því að ráðast
hver á annan í verkalýðshreyfing-
unni og m.a. á kennara. Hann
gagmýndi það harðlega að verið
sé að ráðast á kennara vegna
kjarabaráttu þeirra og launa-
krafna þótt þeir tilheyri annarri
stétt en félagsmenn innan ASÍ.
Þessi untmæli Magnúsar fengu
töluvert klapp úr sal.
Styrjöld og lágkúra
Hann átaldi einnig þá „sýTjöld"
sem ríkt hefur innan verkalýðs-
hreyfingarinnar á undanförnum
misserum. I því sambandi benti
hann á að menn hafa verið að
senda hvor öðrum tóninn af því
að einstök félög haga sínurn
kröfugerðum ekki nákvæmlega
eins og einhverjir ákveðnir menn
vilja. Hann sagði að þetta væri
mesti veikleiki verkalýðshreyfing-
arinnar og hvað ætti hinn al-
menni félagsmaður að halda þeg-
ar eilífur slagur sé innan hreyf-
ingarinnar um kaup og kjör. Enda
ættu menn ekki að halda það að
ASI geti komið í veg fyrir að laun
séu eitthvað hærri en aðildarfélög
þess semja um.
Þess í stað ættu menn að fagna
því þegar aðrir geta borgað hærri
laun en kveðið sé á um í þeirra
samningum. Fyrir vikið gæfi það
öðrum tækifæri í næstu samning-
um til að ná þeim sem höfðu
sarnið betur en þeir í samningum
þar á undan. Það sé mun farsælla
en að bregðast við á þann hátt að
„enginn megi semja betur en ég.“
Það endar aðeins með kröfunni
um að ailir séu á lágum launum.
Formaður VR sagði að það væri
auðvitað ekki krafan. Hann bað
menn því að hefja sig upp úr
þessari lágkúru. „Það þyrftu
kannski fleiri að fara til Finn-
lands og hugsa sinn gang," sagði
formaður VR og fékk mikið klapp
fý'rir.