Dagur - 09.12.2000, Blaðsíða 12

LÍF OG STÍLL
12 - LAUGARDAGUR . DESEMBER 2000

Jólasveinarnir koma í heimsókn kl. 13:00.
Nýtt kortatímabil.
Opið á morgun, fró 13:00-17:00.
Veitingastaðir og Kringlubíó eru með opið lengur á kvöldin og um helgor.
Opið til
kl. 22:00 í kvöld

Skartgripir og eðalsteinar hafa
löngum heillað fólk, og margir
hafa fundið hjá sér ómótstæði-
lega þörffýrir að
eignast slíka
gripi, ýmist til
þess að skreyta
sig með eða til
þess að safna.
Mjög lítið er þó um
það hér á íslandi að
steinasafnarar safni
skrautsteinum sem slík
um. „Flestir steina-
safnarar á Islandi eru
að safna fallegum
steinum sem eru yfir-
leitt íslenskir, en
þeir eru ekki slíp-
aðir,“ segir Ari
Trausti Guð-
mundsson jarð-
eðlisfræðingur,
rithöfundur og
sjónvarpsmaður. „Eg
held að hér á landi séu
ekki til stórir demantar, mjög dýrmætir safírar og svo
framvegis. Islendingar hafa alla jafna ekki haft efni á
því að kaupa virkilega dýra gripi af þessu tagi.
Þokkalegur hringur eða armband getur kostað millj-
ónir króna.“
Ari Trausti hefur þýtt og staðfært hók um skraut-
steina, og það mun vera í íýTsta sinn sem bók af því
tagi kemur út á íslensku. Þetta er vönduð handbók
nteð yfír 800 litmyndum, og þar getur fólk leitað sér
upplýsinga um 130 tegundir af skrautsteinum og
meðal annars fengið fræðslu um helstu aðferðir við
að greina þær í sundur. Myndirnar og flestir mynda-
textarnir hér á síðunni eru fengnir úr þessari bók,
sem heitir Skrautsteinar.
- Hvað er það sem gefur þessttm steinum verðgildi?
„Þeir verða náttúrlega verðmætir af því að fólk
notar skart af ýmsu tagi. Fólk hcfur alltaf haft þessa
skreytiþörf og leitar f náttúruna eftir fögrum stein-
um," segir Ari Trausti. „Og smám saman öðlast þess-
ir steinar verðmæti. Fyrst raunar sent gjaldmiðill, og
seinna meir seni skrautgripir. Það eru þá þessir
hörðu steinar lýrst og fremst. Þeir eru bæði mis-
munandi eftirsóttir og mismunandi algengir. Svo
eru til steinar sem eru verðmætari en ella
vegna þess að þeir hafa ákveðna sögu
og eru greyptir í ákveðinn skartgrip.
Þetta hefur verið partur af mann-
kynsögunni í þrjú þúsund ár eða
jafnvel lengur."
- Svo er ýtnis kotuir hjátrú setn leng-
isl þessu núorðið, fólk er mikið að tala
um einhvern kraft frá steinum.
„Já, við gerum aðeins grein fyrir því
í bókinni, en bæði hinir erlendu höf-
undar hennar og ég erum alveg
með það á hreinu að þetta er bull.
Eg virði þetta sem part af menn-
ingarsögunni, því þetta teng-
ist náttúrulega gömlum
töfralæknum þúsundir
ára aftur í tímann, og
Marbendill. Þetta men er dæmigert
fyrir skart frá 16 öld. Líkami mar-
bendilsins er perla en auk hennar
dem-
Mikilvægir skrautsteinar. Þessir fimm
steinar eru allir í hávegum haföir sem
skrautsteinar. Að perlunni frátalinni eru
þeir allir slípaðir á sérstakan hátt svo
að fegurð steinsins komi sem
best fram. Sá gyllti er dem-
antur (brillíantslípun), sá
blái er stjörnusafír (hvolf-
slípun), perlan er auð-
þekkt (óslípuð), sá rauði
er rúbín (þrepaslípun) og
sá græni smaragður (átt-
hyrnd hvolfslípun).