Dagur - 09.12.2000, Blaðsíða 14

74
LAUGARDAGUR 9. DESEMBER 2000
Að kunna að mæta
kringumstæðum
Jólakvíða þekkja
margir. Til að takast
á við hann þarf fólk,
að mati prests,
þroska til að geta
mætt kringumstæð-
um og sniðið sér
stakk eftir vexti.
Ástvinamissir verð-
ur oft sár um jólin.
„Vissulega er jólakvíði al-
þekkt fyrirbæri. Skýring-
arnar geta verið margvísleg-
ar, en eru oft þess eðlis fólk
kiknar undan fyrirhöfninni
og umstanginu sem fylgir
jólahaldi í markaðsamfélag-
inu. Sumum kann að finnst
þeir ekki hafa ekki svigrúm
né fjárráð svo jólahaldið
verði í samræmi við eigin
vaentingar og ástvinanna,"
segir sr. Gunnlaugur Garð-
arsson, sóknarprestur í
Glerárkirkju á Akureyri.
Uppgjöri frestað
fram yfir jól
Að sögn sr. Gunnlaugs ber
jólakvíðann oft á góma í
samtölum fólks við presta
og annarra þeirra sem sál-
gæslu veita þegar jólin
nálgast. I þessu sambandi vill
hann gera greinarmun á jóla-
kvíða annars vegar og skamm-
degisþunglyndi hins vegar, þó
vissulega geti þarna stundum
verið tengsl á milli. „Sársauk-
inn hið hið innra verður oft
meiri fyrir jólin en í anna
tíma, því jólin eru í hugum
okkar flestra tíð sáttar og
gleði í fjölskyldunni. Sem
dæmi má nefna að þegar
„Sársaukinn hið innra verður oft meiri fyrirjólin en í annan tíma, þvijóiin eru i hugum
okkar flestra tíð sátta og gleði, “ segir sr. Gunnlaugur Garðarson hér í greinni þar sem
fjallað er um jólakvíða. mynd: brink.
ósætti kemur upp meðal ást-
vinna, sem ekki hefur tekist
að brúa, þá getur einvera orð-
ið hlutskipti einhvers á við-
kvæmum tíma. Einnig getur
það gerst að fólki fresti upp-
gjöri, til dæmis í sambúð,
fram yfir jólin, þannig að ekki
skyggi á gleði barnanna. En
síðan er reynt að gert út um
hlutina þegar kemur fram á
nýtt ár.“
Hver maður á að taka á móti
jólunum miðað við sínar kring-
umstæðum, segir sr. Gunn-
laugur Garðarsson, og bætir
við að í raun sé það þroska-
verkefni hvers og eins að geta
tekist á við aðstæður sínar
með þeim hætti sem þarf.
Kunna og geta sniðið sér
stakk efnir vexti. „Þetta á ef
til vill helst við um þá sem
eru einir á báti. Kringum-
stæður eru svo aðrar þegar
börnin eiga í hlut. Milli
þeirra er oft samanburður
og þar kynnast þau mis-
skiptingunni í þjóðfélag-
Þar duga
engar gervilausnir
Ef til vill má segja að ekk-
ert einhlítt ráð sé til við
því hvernig fólk eigi að
mæta jólakvíða sæki hann
að. Það er þó mat kunn-
ugra að heilbrigð skynsemi
og þroski til að mæta að-
stæðum einsog þær blasa
við á hverjum tfma sé
notadrýgstur. „Þar duga
engar gervilausnir, heldur
það að mæta raunveruleik-
anum einsog hann er, en
leitast við að líta það allt í
Ijósi boðskaparins sem jól-
in eiga að bera okkur; um
þá gæsku Guðs sem vill
vitja hverrar mannveru í
kristi að við megum eign-
ast hlutdeild í ljósi hans,
lífi og kærleika,'1 segir sr.
Gunnlaugur Garðarsson. -
Hann bætir því við að
sársauki vegna ástvina-
missis sé mörgum sárari
um jólin en í annan tíma,
þar sem jólahátíðin sé ein-
mitt sú tíð sem við eigum
hlýjar minningar um er við
nutum gleðinnar í faðmi
fjölskyldu.
„Þegar maður veit sig van-
búinn til að taka jólum með
þeim hætti sem maður er
vanur vegna einhvers þá er
gott ráð að taka væntingarnar
niður og mæta hverjum degi
eins og hann kemur með það
fyrir augum að gera gott úr
hlutunum," eru lokaorð sr.
Gunnlaugs.
-SBS.
--------------------V^ur
Heilsumolar
Jólaundirbúningur í algleymi og á mörg-
um heimilum er streitan aldrei meiri en
þá. I desembermánuði minnir Land-
læknisembættið fólkið í landinu á gildi
hvfldar og svefns fvrir vöxt og viðgang
líkama og sálar. Er fólk hvatt til að njóta
kyrrðar og hvíldar á aðventunni og jafn-
framt minnt á að að syfjaður bílstjóri
getur verið jafnhættulegur í umferðinni
og sá ölvaði.
X
Njóta kyrrðar í einrúmi
Nú í desember vill ýmislegt annað bren-
na við en smákökurnar til dæmis að fólk
unni sér ekki nægilegs svefns og enn
síður hvíldar. Gefum okkur tfma til að
njóta kyrrðar og hvíldar á aðventunni
annað hvort í einrúmi eða með fjöl-
skyldu og vinum, segir á heimasíðu
landlæknis og þar undirstrikuð sú vel-
þekkta staðreynd að akstur og áfengi
fari ekki saman. „Færri gera sér grein
fyrir að syfjaður bílstjóri getur verið
jafnhættulegur í umferðinni og sá ölv-
aði. Ef maður er illa eða lítið sofinn ætti
bíllinn að fá að hvíla sig líka,“ segir orð-
rétt.
Áhyggjur, verkir og sjúkdómar
„Ástæður svefntruflana geta verið
áhyggjur, verkir, sjúkdómar, vfmuefna-
neysla eða aukaverkanir lyfja. Oreglu-
legur svefntími vegna vaktavinnu eða
breytinga á lífsmunstri svo sem barn-
eigna getur líka truflað svefn,“ segir á
heimasíðu landlæknis, og ennfremur að
svefnleysi og of lítill eða óreglulegur
svefn hafa slæm áhrif á andlega og lík-
amlega heilsu. Einstaklingur sem hefur
ekki fengið fullnægjandi svefn hugsar
ekki skýrt.
Styrkir líkamsklukkuna
Reglulegur fótaferðatími styrkir Iíkams-
klukkuna og leiðir að lokum til reglu-
legs svefntíma, segir landlæknir þar
sem tíunduð eru helstu húsráð um
svefn. Þau eru einnig að dagleg reglu-
bundin hreyfing leiði til dýpri og betri
svefns en óregluleg líkamsrækt rétt fyr-
ir svefn geti gert ógagn. Hungur truflar
svefn og sama gildir um að vera of sadd-
ur. Áfengi getur hjálpað spenntum
manni að sofna en það truflar svefninn.
Sama gildir um tóbak. Tryggja þarf ró í
umhverfi og huga áður en lagst er til
svefns. Forðast að taka áhyggjurnar
með í rúmið.
Munngæluleysi
Það er afskaplega
algengt að pör
finni fy'rír mis-
ræmi í kynlífinu
sem erfitt er að
lifa með, stund-
um er það mís-
ræmi í kynlöngun
og stundum í
áhuga á ákveðn-
um kynlífsathöfn-
um. Þess vegna
má enn og aftur
til sanns vegar færa að hið ævi-
langa kynlífssamband sem við eig-
um við oklvur sjálf sé í alla staði
Iangfarsælast. Þegar fólk er saman
í lengri tíma í sambandi eða hjóna-
bandi sem inniheldur í flestum til-
fellum kynlíf, er algengt að með
tímanum komi upp ákveðinn vani
í kynlífinu. Þetta er kannski eins
og að ganga alltaf sömu leiðina í
vinnuna eða versla alltaf í Péturs-
búð, eitthvað kunnuglcgt og nota-
legt en kannski ekkert voðalega
spennandi. Stundum verða vanda-
málin það alvarleg að annar aðili
sambandsins fer að íhuga skilnað.
Þannig var málum einmitt háttað
hjá vini mínum sem hringdi í mig
fyrir nokkrum dögum aðframkom-
inn vegna þess að konan hans vill
ekki veita honum munngælur.
Fyrir einhvern annan væri þetta
kannski allt í lagi - en í tilfelli vin-
ar míns eru munngælur eitthvaö
sem er afskaplega mikilvægt fyrir
hann í kynlífinu og því er vanda-
málið mjög raunverulegt fyrir
hann.
Talasaman
Varðandi vandamál af þessum
toga eru einlægar samræður það
mikilvægasta og kannski erfiðasta
sem nauðsynlegt er að gera. Það
geta verið margar ástæður lýrir því
að konu vinar míns er illa við að
veita honum munngælur. Kannski
veit hún ekki alveg hversu mikil-
vægt það er fyrir hann og hversu
heitt hann þráir það. Eina leiðin
til að breyta þessu er að segja
henni það rcljalaust, ekki bara
með látbragðí eða undir rós. Eg
ráðagði vini mínum þó að gæta
þess að segja það ekkj með nei-
kvæðuni formerkjum t.d. ,Af hver-
ju geturðu ekki tottað manninn
þinn eins og allar aðrar eiginkon-
ur, mér finnst það svo ferlega
gott“, að vera heldur á jákvæðu
nótunum og nota til dæmis tæki-
færið þcgar hún bragðar lítillega á
honum og segja henni hvað það er
gott: „oh, ástin mín það er svo
yndislegt þegar þú tekur hann upp
í þig“. Ánnar möguleiki er að kon-
unni finnist hún ekki kunna nógu
vcl að veita munngælur. Það er
ótrúlega algengt að fólk fyllist
frammistöðukvíða, meira að segja
eftir margra ára hjónaband.
Kannski finnst henni munngælur
einfaldlega ógeðslegar eða rangar,
skilaboð úr uppeldinu um að kyn-
færi séu óhrein og að nálægt þeim
eigi maður nú ekki að setja andlit-
ið. Þessu er ekki hægt að komast
að nema með innilegum samræð-
um parsins á milli.
Ráðin frá Röggu
Að vanda átti eg í handraðanum
nokkur ráð fyrir vin minn sem
hann lofaði að íhuga áður en hann
imprar næst á málinu:
l. Finndu hlutlausan tíma til
að ræða málin. Ekki gera það í
miðjum ástarleik. Ekki gera það
þegar aðrir eru viðstaddir. Notaðu
heldur tækifærið þegar þið eigið
.ÍJJJJ J'.JkJ Át Ají'.J. Jjí.jI.éLjJ. jí.
notalega kvöldstund heima eða
t.d. í löngum bíltúr. Mikilvægast
er að þið hafið næði, ykkur líði
báðum vel og að andrúmsloftið sé
eldd hlaðið kynferðislegri spennu.
2. Vertu opinn og hreinskilinn
í umræðunni. Segðu konunni
þinni að þú viljir ræða mál sem sé
þér mjög mikilvægt. Segðu henni
hvað þér finnst um hana, hvaða
lilfinningar þú berð til hennar.
Það er alltal’ gott að he\Ta að maki
manns elski mann og finnist mað-
ur kynþokkafull(ur). Segðu henni
hvað þú saknar þess mikið að hún
veiti þér munngælur. Svo verður
þú að meta það út frá viðbrögðum
hennar hvert umræðan fer þaðan.
I Jijk jtji.JJAJ.JA-. l.J'J J .1-. ji i.?.
Þegar fólk er
saman í lengri
tima í sambandi
eða hjónabandi
sem inniheldur i
flestum tilfellum
kynlif, er algengt
að með tímanum
komi upp ákveð-
inn vani í kynlíf-
inu.
Reyndu umfram allt að vera nota-
legur, rólegur og umfram allt ekki
ásakandi í umræðunum.
3. Þegar þið eigið saman ást-
arstund skaltu hrósa henni, segja
henni hvað þér þyki gott að vera
með henni og hvað þér þyld gott
það sem hún gerir við þig, sérstak-
lega ef hún veitir þér munngælur.
Ef vel gengur eftir samræðumar
skaltu ekki gleyma að þakka hcnni
fyrir að lcggja sig fram um að bæta
kynlíf ykkar, elvki síst þegar þið
eruð ekld að njótast.
Ragnheiður Eiríksdóttirer
hjúkrunarfræðingur
og kynlífsráðgjaji á persona.is
KYIMLIF
Ragnheiður
Eiríksdóttír
skrifar