Dagblaðið Vísir - DV - 12.06.1982, Qupperneq 9

DAGBLAÐIÐ & VlSIR. LAUGARDAGUR12. JtJNl 1982
9
Verkföll og viðsjár
Þaö er í meira lagi skrítiö þetta
verkfall sem efnt var til í gær og
fyrradag.
Sextíu félög innan Alþýðu-
sambandsins höföu boöaö til tveggja
daga verkfalls þessa daga til aö
þrýsta á um samninga. Viðsemj-
endur ASI eru vinnuveitendur, og á
þriöjudag og miðvikudag kvisaöist
út aö grundvöllur hefði fundist til
samkomulags og þær fréttir hafa
síðar veriö staöfestar af báöum
aðilum. Meö öörum oröum:
forsendan fyrir verkfalli var úr
sögunni, þaö þurfti ekki lengur aö
þrýsta á vinnuveitendur, samkomu-
lag lá nánast á boröinu.
Þaö sem gerist hins vegar er aö
aöilar utan ASI og VSI, samband
byggingarmanna og meistarar,
standa einnig í samningaviðræöum,
og þar eru uppi einhverjar
hugmyndir um betri og hærri
samninga en hina almennu. Sú
vitneskja eöa grunur, aö
byggingarmenn kynnu að ná
hagstæöari samningum, hleypti
kjaraviöræöunum í strand. Þaö voru
því ekki vmnúVSÍÍS.'idur og Alþýðu-
sambandiö sem deildu, heiuur
greindi þá sameiginlega á viö þriöja
aðila, sem ekki átti aðild að verkfalli
eöa verkfallsboðun. Samt var fariö í
verkfall. Samt var atvinnulífiö
stöövað, sem veldur tjóni fyrir fyrir-
tækin og sviptir launþega launum
verkfallsdagana.
Verkfall vegna
misskilnings
Og til aö kóróna vitleysuna upp-
hefst deila talsmanna þeirra
samtaka, sem í hlut eiga, hvort
yfirhöfuð nokkur samningsdrög milli
meistara og byggingarmanna hafi
legiö fyrir. Þaö er sem sagt hugsan-
legt aö verkfalliö hafi skoliið á og
samningar dregist vegna mis-
skilnings! Sá misskilningur hefur
sannarlega veriö dýrkeyptur.
Eftir aö talsmenn meistarasam-
bandsins og vinnuveitenda höföu haft
fullyröingar uppi í fjölmiðlum, sem
stönguöust algjöriega á, meðal
annars um þaö, hvort „samnings-
drög” byggingarmanna heföu veriö
skráö niöur, fór DV fram á að fá að
sjá hið meinta skjal, sem deilunni
olli. Því var neitaö á þeirri forsendu,
aö hér væri um trúnaðarmál að
ræöa. Þaö svar orkar tvímælis, svo
ekki sé meira sagt. Þaö er ekki
einkamál þeirra, sem í kjara-
viöræðum standa, ef allt siglir í
strand í þjóöfélaginu vegna misskiln-
ings. Þaö er ekki trúnaðarmál eins
né neins, ef til verkfalla kemur að
tilefnislausu. Og það er ekki tveggja
manna tal, þegar forsvarsmenn
stórra hagsmunasamtaka bera sakir
hverjir á aðra, þjóöinni til tjóns.
Ekki spurðir álits
Hitt er annað aö það er óverjandi
meö öllu ef samningar um kjaramál
eiga eina feröina enn aö ráöast á
þann veg, aö þeir, sem best eru
settir, beri mest úr býtum. Þaö dæmi
er raunar enn alvarlegra, þegar á
þaö er litiö, að reiknitölur í ákvæöis-
vinnutöxtum í byggingariðnaðinum
jru reikningar, sem allt aörir en þeir
sjálfir þurfa ao grSIÖS; Meistarar í
byggingariðnaði eru ekki aö semja
um launahækkanir eöa bónustaxta,
sem þeir sjálfir inna af hendi, heldur
aörir sem byggt er fyrir.
Hinn almenni vinnuveitandi
stendur í þeim sporum aö taka
ákvöröun um launataxta vegna þess,
aö hann sjálfur þarf aö greiða launin
af afrakstri fyrirtækisins, hann er að
taka ákvörðun um sín eigin útgjöld.
Byggingameistarinn gerir þaö ekki,
vegna þess aö auknum útgjöldum,
hærri ákvæðisvinnutöxtum, er velt
út í byggingarkostnaðinn, sem á
endanum er greiddur af húsbyggj-
andanum, þriðja aðila, þeim aöila,
sem aldrei er spuröur álits í kjara-
deilum sem þessum.
Hreinskilin játning
Allar þessar vangaveltur um
verkföll, kröfur um hærra grunn-
kaup, óróleikinn á vinnumark-
aönum, er grátbroslegur farsi, með
hliðsjón af stööu þjóöarbúsins.
Sjaldan, ef nokkurn tíma, hefur
ástandið verið jafn alvarlegt. Viö
skulum láta þaö liggja milli hluta
hverjum sé um aö kenna. Ytri
aöstæður, svo sem viðskiptakreppa,
efnahagserfiöleikar erlendis, afla-
leysi og lokaðir markaöir hafa vissu-
lega gert okkur lífiö leitt. En þaö fer
engu aö síður aö verða erfitt fyrir
stálslegna stuöningsmenn ríkis-
stjómarinnar aö halda því fram, aö
hún hafi staðið sig vel.
Viötaliö viö Steingrím Hermanns-
son í Tímanum á þriöjudaginn er ef
til vill einhver hreinskilnasta
játning, sem um getur í stjórnmála-
sögunni. Viötaliö er sönnun þess að
jafnvel ráðherramir sjálfir eru
búnir aö gefast upp viö aö halda
f ram sínu eigin ágæti.
I þessu sögulega viötali kemur
fram aö taprekstur er mikill í
togaraútgerö, fiskvinnslu og út-
flutningsiðnaði. Viöskiptabankarnir
em komnir í 500 milljón króna skuld
viö Seðlabankann. Gjaldeyris-
eyðslan er langt umfram tekjur.
Viðskiptahallinn eykst, erlendar lán-
Laugardags-
pistill
Ellert B. Schram
ritstjóri skrifar
tökur hafa keyrt úr hófi. Verðbólgu-
hraöinn er vel y fir 50%
Engum hlátur í huga
Þessi upptalning ber ekki vott um
styrka efnahagsstjórn eöa árangurs-
ríka niðurtalningu. Játningar
Steingríms bera heldur ekki vott um
aö ráðherrann geti eöa vilji státa af
miklum afrekum. Af því leyti má
virða þaö honum til betri vegar, að
hann gerir ekki tilraun til að loka
augunum f yrir staöreyndum.
Það er meir en aörir gera.
Þótt einhverjir kunni aö hlakka
yfir ófömm ríkisstjómarinnar og sjá
fyrir endalok hennar, þá getur
engum ábyrgum manni verið hlátur í
huga. Hér er ekki líf einnar ríkis-
stjórnar í húfi, þjóðarbúiö allt
rambar á barmi öngþveitis. Þaö þarf
meira en hálfkák og hugguleg viðtöl
til aö bjarga málum. Barnahjal um
niöurtalningu, skrumkenndar yfir-
lýsingar um milliliðagróöa eða heit-
strengingar í verkalýðsbaráttu eiga
ekki lengur viö. Eltingaleikur viö
vísitölu á þriggja mánaöa fresti,
blekkingar meö niðurgreiðslu,
gengissig og erlendar lántökur eru
ráöstafanir sem tjalda aðeins til
einaar n®tur.
Allsherjaruppstokkun
Ef íslenska þjóöarbúið á ekki aö
kollsteypastí gjaldþroti og efnahags-
kreppu, veröur að stokka algjörlega
upp. Sú uppstokkun krefst alls-
herjarendurskoðunar í viöhorfum og
vinnubrögðum. Þar mega hvorki for-
dómar stjómmálaflokka, né heldur
rígskorðaöar kenningar villa okkur
sýn. Nafngiftir eins og leiftursókn
eða niöurtalnmg eiga ekki við,
heldur ekki sósialismi eða kapi-
talismi. Þaö veröur engin lausn
fundin á efnahagsvandanum með
kreddum, útþvædlum slagoröum eöa
rígskorðuðum flokksstefnum.
Gamlar reglur, úrelt löggjöf, virðu-
legar stofnanir, allt verður þetta aö
víkja ef nauðsynkrefur.
Sá maöur er blindur, sem ekki sér
og skilur, aö viö getum ekki lengur
hjakkaö í sama fari vítahrings
■vísitölu og verðbólgu. Þrætur um
prósentur í kjarasamningum eru til
einskis, hugmundafræöilegar deilur,
karp milli landshluta, þrætubók milli
þingmanna, allt er þetta nudd og
nagg um keisarans skegg. Heim-
speki og hagfræöi koma aö litlu
gagni í setustofum þegar eldurinn
brennur úti fyrir.
Meiri kjark en vilja
Vilji er allt sem þarf, sagöi
forsætisráðherra í frægri ræðu. Það
hefur komiö á daginn, að þaö þarf
meira en vilja. Þaö þarf styrk og
þrek, þaö þarf hreinskilni, einurð;
það þarf hugarfarsbreytingu til að
stjórnasvovelfari.
Þeir stjómmálamenn em lítils
megnugir, sem sífellt þykjast geta
leyst allan vanda án þess aö nokkur
finni fyrir því. Þeir sem þannig vilja
leiöa lýðinn hafa kannski vilja til aö
gera gott, en þá skortir kjarkinn til
aðframkvæma sinn góða vilja.
Þeir verkalýðsforingjar, sem telja
umboö sitt fólgið í því að heimta
hærra kaup og hafa hátt á fundum,
eru ekki starfi sínu vaxnir. Þeir fá
kannski fleiri krónur í launa-
aumsiagiö, en þá skortir þrek til að
viðurkenna, aö lífskjörin eru ekki
fólgin í krónum og kröfum.
En ef'stjómmálamenn og verka-
lýösforingjar bera mikla sök, þá er
kannski stærsta sökin hjá okkur
sjálfum, almenningi og alþýöu
þessarar þjóðar. Viö höfum sjálf
dansaö í kringum gullkálfinn, lifaö
um efni fram og flotið sofandi að
feigðarósi.
Það erum viö sjálf sem verðum aö
vakna af vondum draumi og horfast í
augu viö veruleikann. Engumlslend-
ingi, sem finnur til ábyrgöar, getur
staðið á sama um hætturnar sem eru
framundan. Öll hlj ótum við að gjalda
þess fyrr eða síöar, ef kreppa skellur
yfir, aflaleysi heldur áfram og
stjórnleysi situr við völd.
EUert B. Schram.