Dagblaðið Vísir - DV - 09.10.1982, Qupperneq 10

10
DV. LAUGARDAGUR 9. OKTOBER1982.
Menning
Menning
Menning
Menning
Sentem
1972-1982
Septembersýningin 1982 kom eins og
venjulega en staldraöi aðeins ör-
skamma stund að Kjarvalsstöðum.
Myndirnar héngu uppi í rúma viku og
er það alltof stuttur tími fyrir svo yfir-
gripsmikla og f jölbreytilega sýningu.
Byftingarmenn?
Einu sinni byltingarmenn, nú viöur-
kenndir listmálarar, halda september-
mennirnir sína árlegu samsýningu til
að kynna listunnendum afrakstur
vinnunnar.
Þegar rætt er um septemberhópinn
(eina reglulega listhópinn sem safnast
utan um ákveöna hugmynd?) klingir í
hugum margra: abstrakt, abstraktM
Jú, þetta eru nokkrir af þeim lista-
mönnum sem fyrstir kynntu abstralet-
listina hér á landií lok5. áratugarins.
En hvernig stendur abstraktið í dag?
Við getum sagt að septemberhópurinn
sé einskonar „mælikvaröi” á íslenska
abstraktlist. Og hér á sýningunni
kemur greinilega fram að hluti þessar-
ar kynslóðar hefur snúið sér meir og
meir að raunveruleikanum. Myndirn-
ar hér á sýningunni eftir Jóhannes
Jóhannesson sýna glögglega þessa
breytingu sem raunar hefur verið að
gerjast hjá listamanninum á síðast-
liðnum árum. Jóhannes hefur mikiö
unnið með hálf-lífræn form og nú
undirstrikar hann þessa náttúruskír-
skotun með því að setja inn áberandi
s jóndeildarhring sem gefur þessum líf-
rænu formum ákveðnari og skýrari
skyntengsl — svo sem laufblöð eða
fuglar. En á sama hátt eru tengslin
milli umhverfisins og formanna, milli
forgrunnsins og bakgrunnsins fremur
óskýr, þar sem formunum virðist nán-
ast stillt upp í rýminu. Maður setur því
ósjálfrátt spumingarmerki við þessar
myndir sem vitna þó um athyglisverð-
ar breytingar í málverki listamanns-
ins. Myndin Stormur eftir Jóhannes er
eflaust heillegasta og besta úrlausnin
af þessum landslags-abstraktionum.
Krístján Davíðsson
Minni breytingar koma fram í mynd-
verkum Kristjáns Davíðssonar, sem
sýnir hér ærslafullar og kraftmiklar
expression abstraktionir sem vísa þó
(eins og reyndaráður!) beint í ákveðin
náttúrufyrirbrigði. En þessi náttúru-
upplifun í verkum listamannsins er þó
frekar afleiðing en forsenda að list-
sköpun hans. Hér grundvallast mál-
verkið á samhljómun lita og óendan-
legri hreyfingu, sem listamaðurinn
gefur ákveðið streymi á myndfletin-
um. En þar sem verk listamannsins
eru túlkunarlega séö opin og óráðin er
eðlilegt að áhorfandinn lesi út úr þeim
(þ.e. út úr þessu streymi) samsvar-
andi form/hreyfingu sem hann getur
fundið í íslenskri náttúru eins og t.d.
flæðarmál og hraun. Myndin „Rauða-
sandsríma III” er mögnuö „synthesa”
á expressionískrí list hugmynd og
næmri náttúruskirskotun.
Vaftýr
Valtýr Pétursson er þó greinilega’
figuratifasti septembermaðurinn.
Miklar breytingar hafa átt sér stað í
myndverki listamannsins, sem yfirgaf
abstraktiö og málaði um tima óráðið
landslag. En á síðastliðnum árum hafa
áhorfendur mátt greina nákvæmari og
skýrari vinnubrögðhjá listamanninum
sem lagt hefur áherslu á að umbreyta
okkar hversdagslega umhverfi í nán-
ast geometrískar uppstillingar. Og þó
svo við getum fundið ákveðna hvata að
þessari myndgerð listamannsins segir
hún okkur fyrst og fremst aö Valtýr
notar geometríska stílfræði — sitt upp-
haflega myndmál — til að þýöa og lýsa
nærtækum veruleika. Og ennfremur að
þrátt fyrir hversdagsleg myndefni þá
eru þetta myndir sem byggjast á rök-
réttri innri samsetningu þar sem raðað
er upp möguleikum og samspili
geometríska eininga. Myndin Uppstill-
ing er ágætt dæmi um hvernig lista-
maðurinn einfaldar hversdagslegt um-
hverfi í geometrískan formheim. Það
verður því fróðlegt að sjá hvort lista-
maöurinn nálgist abstraktionina enn
frekar og hvort hans fígúratífa reynsla
eigi eftir að gefa honum endumýjað
sjónarhorn á hugtakið abstraktion.
Abstrakt listmálarí
Guðmunda Andrédóttir er abstrakt-
málari, sem markaö hefur sér nokkuö
þröngt svið þar sem hún hefur leitað og
gert athyglisverðar rannsóknir á rými,
línu og nokkrum formgerðum. Síðast-
liöinár hafa málverk hennar einkennst
af hreyfi- og flatarmöguleikum hring-
formsins, sem átti eftir aö ala af sér
bylgjuformin, sem í senn voru lifandi
en þó ávallt bundin á myndflötinn. Við
finnum enn þessar rannsóknir hjá
listakonunni, en auk þess hafa komið
inn í myndvurk hennar, eins og t.d.
Rökkur nýir rythmar, línur með öra
hreyfingu sem endurtekin er yfir
myndflötinn. Þessi „Iínurit” gefa
myndverki Guðmundu dýnamískara
yfirbragð, sem skemmtilegt verður að
fylgjast með í hinni nákvæmu úr-
vinnslu listakonunnar.
Þorvaldur
Skúlason
Þorvaldiu- Skúlason kemur enn einu
sinni fram með endumýjaðar og heil-
steyptar myndir. Hann hefur fjarlægst
hin hvössu flugform sem liðu gjarnan
yfir djúpt myndrýmið. Hann vinnur nú
með myndbyggingu utan um einn eða
fleiri kjarna. Það er sem formhreyfing
fyrri mynda listamannsins hafi verið
Rökkur H2 aftír Guðmundu Andrésdóttur. Nýir rythmar eru komnir inn I myndverk iistakonunnar sem
fengið hafa dýnamiskara yfirbragð.
Mótverk "82 eftír Þorvald Skúiason. Það er sem formhreyfing fyrri mynda
iistamannsins hafi verið beisiuð A myndfietínum sem nú eiur af sér magn-
aða spennu miiii hringforma og boglína.
Rauðasandsrima 82 eftír Kristjén Davíðsson. Hér grundvallast mélverkið ó samhljómun lita og óendanlegri
hreyfingu sem listamaðurinn gefur ókveðið streymi.
beisluð á myndfletinum. En við það
skapast ákveðin spenna milli hring-
formanna eða milli hringformanna og
boglínanna sem umleika þau. Þessi
spenna er síðan mögnuð með því að
„lýsa upp” litinn umhverfis línur og
form. Þannig framkallast viss „víbra-
tion” sem þó er ávailt hugvitsamlega
beisluð. Þessi sería gaf áhorfendum
gott tækifæri til að kynnast fjölda
úrlausna á einniformhugmynd.
Karl Kvaran
Karl Kvaran sýndi fjögur stór mál-
verk og sýndu þrjú þeirra okkur
athyglisverðar breytingar hjá lista-
manninum. Karl sem ávallt hefur
unnið með skýrt afmörkuð form og
afgerandi litaandstæður, vill nú gefa
litnum nýjar sjónrænar víddir. Þetta
gerir hann meö því að grisja yfirborð
myndarinnar meö hvítum lit, sem um
leið hleypir í gegn hógværum lit-
brigðum. Teikningin sem hefur ávallt
verið allsráðandi í myndverki lista-
mannsins hefur dregist inn í hvítt
Sem dfeift er ^ my"d: Stormur B2 eftír Jóhannes Jóhannesson. Ustamaðurinn hefurmikið unnið
flotinn. En þessi verk eru langt frá þvi hélf-lifræn form en undirstrikar nú þessa náttúruupplifun með fjariægum
að vera einlitamyndir þvi listamaður- sjóndeildarhring.