Dagblaðið Vísir - DV - 17.12.1982, Síða 23

DV. FÖSTUDAGUR17. DESEMBER1982.
31
Menning Menning Menning Menning
Samtal er það þegar báðir láta ljós
sitt skína, leiða saman orð, en þannig
eru ekki góð blaðaviðtöl — og ekki
heldur flestir þættir í þessari bók.
Auk þess hefur Ámi þann háttinn á
að lýsa sjálfur og skrifa nokkuð um
viðmælanda sinn utan viðtalsins.
Þetta er auðvitað alls ekki að lasta —
það lyftir oft viðtalinu og lýsir það,
og það gerir óþarfar nærgöngular
spurningar, sem stundum spilla
svörum og eru leiðigjarnar í lestri.
Betra nafn heföi verið 20 viðtöl með
uppistöðu og ívafi.
En með þessum hætti tekst Áma
oft mjög vel að komast að viömæl-
endum og ná fram innihaldi án þess
aö beita spurningatappatogara.
Viðmælendurnir í þessari bók eru
satt að segja flestir heimsóknar
verðir. Þama er séra Valgeir í
Ásum, Gísli á Uppsölum, Jón í Syðri-
Neslöndum, Alli köttur, Sigurður
Davíðsson, Bjöm á Löngumýri,
Einar í Fíladelfíu, Sigurður í Kilju-
holti, Hannibal Valdimarsson, Helgi
Eyjólfsson, Geiri í Sjóbúöinni, Láms
í Grímstungu, Gústi guðsmaður, Jón
i Sjólyst og Jens í Munaðamesi og
ýmsir fleiri. Þetta er mannleg
breiðfylking og hnýsileg í besta lagi.
Buröarásar bókarinnar eru líklega
viðtölin við Bjöm Pálsson og Hanni-
bal, enda eru þau langhundar en þó
ekki innantómt gelt. Mörg hinna
styttri viðtala standa lika fyrir sínu.
Viðtölin em misgömul en engin
hundgömul og sum ný af nálinni eins
og viðtölin við B jöm og Hannibal.
Ámi ritar oftast gott og trútt blaða-
4C
Hannibal Valdimarsson og Ámi
Johnsen. Ámi Johnsen heilsar
Hannibal Valdimarssyni sem er einn
af 20 viðmælendum hans í bókinni
„Kvistir í lífstrénu”.
mannámál, slétt og fellt, en þess
gætir þó að hann vandar ekki málfar
sitt nóg og sjási sums staðar smá-
vörtur og jafnvel kýli. Eitt finnst
mér að hjá Árna. Hann gerir of
smátínt í kveðskap viðmælanda
alveg að þarflausu. Þaö er engin
ástæða til að tiunda allt vísnabull
sem í mál berst. Dægurstökur em nú
oftast léttvægar þótt góðar séu í erli
dags, og ekki iagaðar til langlífis.
Svolitla viröingu verður maöur nú að
bera fyrir skáldskapnum umfram
óbundiö dægurhjal eða lausyrta
frásögn.
Myndaefhi þessarar bókar er
frábær lýsing viðtalanna, og umbrot
hennar og myndanýting styttir bilið
milli bókar og dagblaðs og gerir það
sem fram er reitt enn aðgengilegra
og notalegra í lestri. Þegar á allt er
litið er Kvistir í lifstrénu hin bestu
mannakynni sem munu gleðja
lesendur. Og nafnið hittir í mark.
A.K.
Lúðvik Kristjánsson.
ast í óvinnandi sjóborg, þegar mest á
ríður.
Verstöðvatal bókarinnar er rakið
eftir skjölum, jaröabókum, prentuð-
um ritum og staðfræðiathugunum og
mun alltraust.
Allmargar landslagsmyndir
skreyta verstöðvatalið, em sumar
velsnotrar, en flestar gagnslausar í
rannsóknarriti sem þessu. Hér hefði
þurft loftmynd af hverri verstöð og
helst tekna á infrarauða litfilmu,
sem oft greinir mannvistarminjar
skýrar en mannsaugað. Mælingar
Lúðvíks og aðstoðarmanns hans á
einstökum búðum í verstöðvum,
Ijósmyndir af þeim og teikningar eru
góðra gjalda verðar, en engu að
síður skortir úttekt á verstöövunum
Bókmenntir
Björn Þorsteinsson
sem heild og könnun á aldri þeirra.
Þekking okkar á upphafi útvegs á
landi hér er mjög í molum og verður
ekki bætt nema með rannsóknum á
mannvistarminjum í verstöðvum. Á
síöustu áratugum hafa jarðýtur og
önnur stórvirk tæki eytt mörgum
köflum íslenskrar atvinnu- og
byggðarsögu. Fornum bæjarstæðum
hefur verið eytt án þess að neitt hafi
verið fengist um athuganir á aldri
þeirra eöa sögu byggðarinnar.
Islendingar munu allir harma bruna
fornra handrita, en þeir virðast hins
vegar fáir, sem skilja að allar
mannvistarminjar á landi voru eru
heimildir um líf genginna kynslóða,
og okkur varðar um það, sem þær
hafa að segja. Allar mannvistar-
minjar eiga að vera friðlýstar i
sjálfu sér; annað er ekki sæmandi
hjá siömenntuðum lýð. —
Mannvistarrannsóknir ber að gera á
öllum svæðum, sem tekin eru til ný-
byggðar. Hér er hvorki um
kostnaðarsamar né tímafrekar
framkvæmdir að ræða heldur sjálf-
sagða hluti sem þrír eða fjórir sér-
fræðingar gætu annast á öllu
landinu.
Rit Lúðvíks er glæsilegt upphaf að
útgerðarsögu Islendinga, svo langt
sem það nær; einn maður kemst ekki
yfir allt, og hann hef ur alls ekki verið
maður einsamall. Hann á sér konu,
Helgu Proppé, sem hefur unniö með
honum að verkinu af elju og dugnaöi.
Þau hafa afrekað mikið og eru allra
þakkaverð.
Bjöm Þorsteinsson.
Fööurland vort
hálft er hafið
Út er komið annað bindi hins mikla
ritverks Lúðvíks Kristjánssonar um íslenska
sjávarhætti, en fyrsta bindi þess kom út
1980 og hlaut mikla athygli og viðurkenn-
ingu. Meginkaflar þessa bindis eru:
Verstöðvatal, íslenski árabáturinn, Vertíðir,
Verleióir og verferðir, Verbúðir og Mata og
mötulag.
í bátakaflanum eru 363 myndir, smíða-
teikningar og yfirlitsteikningar báta,
skýringamyndir og Ijósmyndir. Ókunnugt er,
að fyrr eða annars staðar hafi því efni verið
gerð viðlíka skil. Alls eru í bókinni 482
myndir, þar af milli 50 og 60 litmyndir.
Bökaúfgðfa
/MENNING4RSJÖÐS
Skálholtsstíg 7 - Reykjavík
8***fit