Dagblaðið Vísir - DV - 12.02.1983, Blaðsíða 21

DV. LAUGARDAGUR12. FEBRUAR1983.
21
ÞÆR
BESTU
Affred Hitchcock er enn
þeirra vinsælustu. Að ofan: i
skelfuri Gullæðinu.
úr**»my„da
'rsons IMelles, Citi*,
'°n ffane.
mynd-
gagn-
spurn
ggust
yndu
Hvaöa tíu kvikmyndir standa
hjarta gagnrýnenda næst? Þessari
spurningu reyndi blaðið Sight &
Sound að svara með því að gera
skoöanakönnun meðal gagnrýnenda
víða um heim. Leikurinn hófst árið
1952 og æ síðan hafa stjórnendur
blaðsins ekki staðist þá freistingu að
athuga viðhorf gagnrýnenda á tíu
ára fresti. Með því móti má sjá hver
áhrif nýjar kvikmyndir og ný viðhorf
í kvikmyndagerö hafa á gagnrýn-
endur.
Sight & Sound sendi gagnrýnend-
um bréf um mitt ár 1982 og í bréfinu
sagöi meöal annars að ef til vill yrði
þetta í síöasta sinn sem skoöana-
Bf þessu tagi færi fram því nú
iífin öld vídeós, kapalkerfa,
Btta og laserplatna. Hug-
óefur veriö aö komast að því
nyndir gagnrýnendur hafa
sínum eigin vinsældalista
en aö láta þá velja þærmynd-
þeir telja taka öðrum fram í
Kvikmyndaskríbentar hafa
; veriö beðnir að nefna þær
tíu myndir sem eru aö þeirra mati
þýðingarmestar, ör\'andi eða ein-
faldlega skemmtilegastar. Þetta eru
konn
væn
gervi
myndi
hvaða
efst
fremu
ír sem
gæðum
sem sa
myndirnar
myndu helst vil
eyðieyju, eða þ
myndu kaupa sér
Einstaklings
Stjómendur Si
viturlegra að biðj
kvikmyndir eftir
ævinlega er einst
háður stað og st
gagnrýnendur
hafa með sér á
fyrstu sem þeir
vídeóspólu.
ndið mat
t & Sound töldu
menn um að velja
igin smekk, sem
iklingsbundinn og
I, frekar en biðja
um eitthvert hlutiiegt gæðamat, sem
í raun er ómögulegt aö leggja á lista-
verk á borð við kvikmyndir. Urval
kvikmynda eykst stöðugt og því
verður val tíu uppáhaldskvil
anna stöðugt erfiðara. Flesti
rýnendanna sem tóku þátt í jönnun
Sight & Sound, að einum unda iskild-
um, völdu eingöngu leiknar kvik-
myndir í fullri lengd sem i tlaðar
voru til sýningar í kvikmygdahús-
um, en nú til dags eru mu
kvikmyndir gerðar fyrir sjónýarp og
videó en fyrir kvikmyndahúsin. 122
gagnrýnendur svöruðu fyr
Sight & Sound og margir bji
við að mörg hundruð myndir i
berjast um fyrstu tíu sætin.
Citizen Kane
Auðvitaö urðu titlarnir sé
nefndir voru fleiri en nokkrl
fyrr, en þegar dró aö lokum t
ar atkvæða kom í ljós að listi
10 bestu eða vinsælustu my
breyttist lítiö á hverjum
Þessi niðurstaöa gæti valdið|
um vonbrigðum en kætt aðra.
Kane varö efst á blaði árið 1|
þá mátti þó ekki miklu muna. íi
in sigraði hins vegar með gla
áriö 1972 og varð langefst 19
Régle du Jeu er enn á ný í öðru sæti
og Beitiskipið Potemkin er enn á list-
anum. Myndirnar sem lenda í fyrsta
1952
1962
Bicycle Thieves/De Sica, 1949
City Lights/Chaplin, 1930
The Gold Rush/Chaplin, 1925
Battleship Potemkin/Eisenstein, 1925
Louisiana Story/Flaherty, 1947
Intolerance/Griffith, 1916
Greed/von Stroheim, 1924
Le Jour se Léve/Carné, 1939
Passion of Joan of Arc/Dreyer, 1928
Brief Encounter/Lean, 1945
Le Million/Clair, 1930
La Régle du Jeu/Renoir, 1939
Citizen Kane/Welles, 1941
L’Avventura/Antonioni, 1960
La Régle du Jeu/Renoir, 1939
Greed/von Stroheim, 1924
Ugetsu Monogatari/Mizoguchi, 1953
Battleship Potemkin/Eisenstein, 1925
Bicycle Thieves/De Sica, 1949
Ivan the Terrible/Eisenstein, 1943—46
La Terra Trema/Visconti, 1948
L’Atalante/Vigo, 1933,
1972
Citizen Kane/Wells, 1941
La Régle du Jeu/Renoir, 1939
Battleship Potemkin/Eisenstein, 1925
81/2/Fellini, 1963
L’Avventura/Antonioni, 1960
Persona/Bergman, 1967
Passion of Joan of Arc/Dreyer, 1928
The General/Keaton, 1926
The Magnificent Ambersons/Welles, 1942
Ugetsu Monogatari/Mizoguchi, 1953
Wild Strawberries/Bergman, 1957
sinn á listanum yfir þær tíu vinsæl-
ustu eru heldur ekki nýkomnar á
sjónarsviðið: Sjö Samurai er nú víða
til sýningar í fullri lengd, Singing in
the Rain virðist aldrei vinsælli og er
sýnd í sjónvarpi hvað eftir annað.
Vertigo og The Searchers áttu ekki
langa leiö ófarna inn á topp tíu list-
ann árið 1972 og það kemur líklega
engum á óvart að þessir gömlu kunn-
ingjar skuli vera meöal þeirra tíu
vinsælustu árið 1982.
Gagnrýnendur
komnir á efri ár?
Yngsta myndin á listanum, 8 1/2,
var gerð fyrir nærri tuttugu árum.
Ef til vill er þetta merki um aö kvik-
myndagagnrýnendur séu allir komn-
ir á efri ár, eða hvað á fólk að halda?
Eru kvikmyndirnar ekki eins góðar
og í gamla daga? Eða eru ungu gagn-
rýnendurnir hræddir við að velja
nýjar myndir eins og gert var árið
1952 þegar Reiðhjólaþjófarnir fóru
beint inn á listann eða 1962 þegar
glæný mynd, L’Avventura, átti
skammt ófarið inn á topp tíu? Hver
sem ástæðan kann að vera er ljóst að
kvikmyndir gerðar á síðasta áratug
koma heldur illa út úr vali gagnrýn-
endanna, hvort heldur litið var á
lista einstakra gagnrýnenda eða
lokaatkvæðatölurnar.
Vanalega hefur verið reynt að spá
nokkuð fyrir um hvernig niðurstöður
kvikmyndagagnrýnendanna yröu.
Til dæmis hefur löngum verið taUð
að vinsældir tískuleikstjóra frá sjö-
unda áratugnum myndu dala með
árunum, en myndir manna á borö
við Bergman, Antonioni og Godard
hafa haldið velli þrátt fyrir allar
tískusveiflur. Fellini virðist til að
mynda sjaldan hafa komið betur út
úr vinsældavali Sight & Sound.
A síðustu áratugum hafa tæpast
komið upp nokkrar stefnur á borð við
nýraunsæið á fimmta áratugnum og
„nýbylgjuna” á þeim sjötta. Leik-
stjórar sem hlotiö hafa almenna við-
urkenningu á síðustu árum hafa ekki
veriö taldir þátttakendur í neinni
allsherjarbylgju í kvikmyndaheim-
inum og álit gagnrýnenda á þeim
hefur oft verið ærið misjafnt. Fyrir
bragðið verða það viðurkenndir
meistarar sem verða ofan á þegar
heildaratkvæðatölur eru lagðar
saman. Þetta varð niðurstaðan 1972
og hún er svipuð 1982. Og það kæmi
engum á óvart, ef leikurinn yrði end-
urtekinn enn á ný árið 1992, aö
Citizen Cane yrði enn efst á blaði.
Tíu vinsælustu
leikstjórarnir
Ut frá svörum gagnrýnenda var
ekki einungis reiknað hvaða myndir
þeir hefðu í mestum hávegum heldur
einnig hvaða leikstjórar nytu
mestrar hylli. Margir þeirra voru
meö fleiri en eina mynd á listum
gagnrýnenda og þess vegna eru
mennirnir á leikstjóralistanum ekki
allir þeir sömu og nefndir eru á topp
tíu listanum yfir kvikmyndirnar. En
hér kemur listinn yfir tíu bestu leik-
stjórana, að mati þeirra sem spuröir
voru í Sight & Sound: Orson Wells,
Jean Renoir, Charles Chaplin, John
Ford, Luis Bunuel, Akira Kurosawa,
Frederico Fellini, Alfred Hitchcock,
Jean-Luc Godard og Buster Keaton.
Eins og sjá má eiga þó flestir þess-
ara manna mynd á kvikmyndalist-
anum árið 1972.
Gagnrýnendurnir sem valdir voru
í könnunina voru frá öllum heims-
homum. I ljós kom að þeir höfðu
fæstir sérstakt dálæti á samlöndum
sínum umfram aðra menn. Finnar
eru til að mynda fúsir aö greiða X
Ozu atkvæði sitt og japanskir gagn-
rýnendur meta Will Forst mikils. Ef
valið stæði um bækur eöa leikrit er
ekki víst.að niðurstaöan yrði jafnal-
þjóðleg. -SKJ
1962
Citizen Kane/Wells, 1941
La Régle du Jeu/Renoir, 1939
Seven Samurai/Kurosawa, 1954
Singin’in the Rain/Donen & Kelly, 1952
81/2 / Fellini, 1963
Battleship Potemkin/Eisenstein, 1925
L’Avventura/Antonioni, 1960
The Magnificent Ambersons/Welles, 1942
Vertigo/Hitchcock, 1958
The General/Keaton & Bruckman, 1926
The Searchers/Ford, 1956