Dagblaðið Vísir - DV - 16.06.1983, Blaðsíða 4

DV. FIMMTUDAGUR16. JUNI1983..
4
„Meðan við lifum
munum við berjast”
Afganskur uppreisnarmaður á íslandi
„Þó fjölskyldan mín hafi veriö í
hættu er ég flúöi þá mat ég ættjörö
mína meira,” sagöi M.A. Assil, fyrrum
yfirmaöur lögreglunnar í Kabúl í
Afganistan, sem nú er staddur hér á
landi á vegum Vöku, félags lýöræöis-
sinnaðra stúdenta. Assil var lögreglu-
foringi frá því skömmu eftir bylting-
una 1978 og þangaö til hann flúði land
haustiö 1982. Á blaðamannafundi á
mánudag rakti Assil í stuttu máli þró-
unina í Afganistan frá því byltingin
var gerö og fram til dagsins í dag.
Sagðist hann hafa setiö í stofufangelsi í
7 mánuöi eftir byltinguna og veriö beö-
inn af skæruliðum aö þiggja embætti
hjá hinum nýju valdhöfum og koma
gagnlegum upplýsingum áleiöis til
skæruliöa sem hann svo geröi. Assil
sagði Rússa staöráöna í að gera Afgan-
istan að 16. Sovétinu og til þess aö ná
því markmiði heföu þeir 180.000 manns
undir vopnum í landinu og mjög full-
kominn vopnabúnaö. Einnig notuöu
þeir efnavopn og sérstaklega útbúnar
jarösprengjur. Assil sagöi afganska
andspymumenn hafa margoft beöiö
um sérfræðinga til aö sanna
óyggjandi aö efnavopn væru notuö en
ekki fengiö til þessa.
Hann sagöi Rússa hafa drepið
óbreytta borgara í loftárásum og öör-
um aðgeröum og aö þeir legðu áherslu
á aö koma höggi á skæruliða meö því
aö drepa fénað og eyða akurlendi.
Assil sagöi Afgani leggja áherslu á aö
fá eins mikla vopnaaöstoö og hægt
væri því mannskapinn hefðu þeir nóg-
an, því nú sem stendur hefðu þeir
varla önnur vopn en þau sem þeir ná
af Rússum. Assil sagöi Rússa hafa um-
tumað réttarkerfinu, nú væru menn
líflátnir án dóms og laga og hinar
óhugnanlegustu pyntingaaðferöir
væm notaöar í því skyni aö knýja
menn sagna og vitað væri aö böm og
gamalmenni heföu verið pyntuö.
Einnig væri þaö aigengt aö konum
væri nauðgað aö mönnum sínum
ásjáandi í pyntingaklefum.
Assil sagöi aö lokum aö Afganir
heföu fórnaö miklu í þessu stríði og aö
hann bæði þess aö íslendingar
gleymdu þeim ekki. „Viö höfum fórnaö
1 milljón manna í stríöinu og eram
reiöubúnir aö fóma annarri milljón ef
meö þarf til aö hrekja Rússa frá
Afganistan.”
sls
M.A. Ássíl, fyrrum lögregluforingi í Kabúl.
Pár Stenbáck flytur erindi sitt.
Mál fræöslustjórans á
Vestfjörðum er komið
til saksóknara
Mál fræðslustjórans á Vestfjörö-
um er komið til ríkíssaksóknara eftir
ítarlega rannsókn hjá Rannsóknar-
lögreglu ríkisins.
Ríkisendurskoöun geröi síöastlið-
iö haust nokkrar athugasemdir við
reikninga Fræösluskrifstofu Vest-
fjarða. Snerast þær meöal annars
Finnland í stjómartíð
Koivisto
Pá'r Stenbáck, fyrrum utanríkisráðherra Finnlands, hélt
erindi í Norræna húsinu
„Finnland i stjómartíö Koivisto,”
nefndi Pár Stenbáck, alþingismaöur
frá Finnlandi, erindi sem hann hélt í
Norræna húsinu á mánudagskvöld.
Stenback er fyrrum utanríkisráðherra
Finna, en lét af því embætti við síðustu
ríkisstjómarskipti. Hann var fulltrúi
Finna á Norrænu menningarkynning-
unni í Bandaríkjunum í haust. Sten-
báck sagði aö Koivisto myndi færa for-
setaembættið nær þjóöinni, treysta
um það að ferðakostnaður fræöslu-
stjóra væri óeðlilega mikUl. Eins og
DV greindi frá 2. desember 1982 var
ferðakostnaðurinn um 160 þúsund ár-
ið 1981. Þar var tU dæmis akstur á
eigin bifreið tæplega 40 þúsund,
akstur í Reykjavík rúmlega 30
þúsund og flug um 25 þúsund. Einnig
vora buröar- og póstgjöld há og einrt-
lýöræöisstofnanir þjóöarinnar og
styrkja þingræöiö í landinu. I utan-
rikismálum myndi Koivisto leggja
megináherslu á: farsæl samskipti viö
grannann í austri, norrænt samstarf og
samvinnu viö Evrópuþjóöir, en þessa
þætti taldi Stenback mUcUvægasta frá
sjónarhóli Finna. Koivisto myndi einn-
ig reyna aö breikka ákvöröunartöku í
landinu enda væri hann á móti allri
dulúö i stjómmálum. Stjómmálamenn
ig símakostnaður. HeUdarkostnaöur
við rekstur fræðsluskrifstofunnar
var um 550 þúsund krónur.
1 framhaldi af skýrslu ríkisendur-
skoöunar óskaði rUcissaksóknari
eftir því aö rannsóknarlögreglan
rannsakaði þetta mál. Hefur þaö tek-
iö marga mánuði, mest vegna þess
að seint-gekk að afla nauðsynlegra
og embættismenn í Finnlandi væru nú
sem óðast aö laga sig aö þessum nýju
vinnubrögðum enda væri
forsetaembættið mjög mikilvægt t.d. í
sambandi við stjórnarmyndanir.
Ýmislegt væri uppi á teningnum í hinu
nýiönvædda Finnlandi þótt þeir
straumar siöfræöi, íhaldssemi og vin-
sældakapphlaups, sem mest bæri á um
þessar mundir, ættu sér auövitað rætur
fyrir forsetatíö Koivisto. G.T.K.
gagna.
Aö sögn Þóröar Björnssonar rUcis-
saksóknara mun taka nokkuð langan
tima aö fara í gegnum þaö sem kom
frá rannsóknarlögreglunni enda væri
það þykkurskjalabunki. Þetta þyrfti
þó að gera áöur en hægt yrði að
ákveða einhver jar frekari aðgerðir.
JBH
Svo mæiir Svarthöfði _ Svo mælir Svarthöfði________________Svo mælir Svarthöfði
Marshall og eymdarhyggja kommúnista
George Marshall, fyrrum utan-
ríkisráöherra Bandarikjanna, kom
alít í einu viö sögu í útvarpinu í fyrra-
kvöld í ágætum þætti um Marshall-
áætlunina, sem tekinn var saman af
Eggert Þór Bernharðssyni, en hann
hefur flutt þátt áður í útvarp um
Kjarval og gerði iistamanninum góð
skU. Óvenjulegt er að fá þætti í
útvarpi sem yfirleitt er hægt að
hlusta á, en kaflinn um Marshall-
áætlunina var sériega áheyrilegur.
Þar voru dregnar fram forsendur
fyrir Marshall-áætluninni og skýrðar
fyrstu afleiðingar hennar. Marshall,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna á
þessum tíma, var einhver ágætasti
utanrikisráðherra, sem Bandarikin
hafa átt á aö skipa. Hann byggði að
auki á reynslunni frá 1918, þegar boð-
ið var til síðari heimsstyr jaldarinnar
með óbilgjörnum friðarsamningum,
sem kenndir voru við Versali og
leiddu til Þjóðarbandalagsins, ein-
hverrar ómerkilegustu stofnunar,
sem þjóðir heims hafa komið sér
saman um, ef undan eru skildar
Sameinuðu þjóöirnar — ósamstæð
rtíflsamkoma, sem enginn tekur
mark á lengur.
Hin pólitíska forsenda Marshall-
aðstoðarinnar byggðist á vinnu-
brögðum kommúnista í Evrópu, sem
vildu nota sér stríðsrústir Vestur-
Evrópu til aö komast til valda með
sama hætti og í Austur-Evrópu. Tii
varnar þessu veittu Bandarikin
ógrynni fjár til efnahagsuppbygg-
ingar stríðsþjóðanna, og tókst með
þeim hætti að koma undir þær fótun-
um að nýju, jafnvel svo, að lengi var
talað um vestur-þýska efnahags-
undrið. Hér heima var aðeins einn
aðili á móti Marshall-aðstoð, eins og
giöggt kom fram í þætti Eggerts.
Það voru kommúnistar. Þeir höfðu
þá um tíma setið i svonefndri ný-
sköpunarstjórn og f járhagur þjóðar-
innar var i kaldakoli eftir þá setu.
Eikisstjórn Stefáns Jóhanns var tek-
in við, og þótt við værum ekki beint
stríösþjökuð þjóð, tók stjórnin Mars-
hall-aðstoðinnl fegins hendi. Engu að
síður varð að taka upp harða
skömmtun á nauðsynjum eftir ný-
sköpunarstjórnina.
Viðbrögð kommúnista við
Marshall-aðstoðinni var alls staðar
samhljóða í löndum Vestur-Evrópu.
Málgagníð hér flutti textann úr
Prövdu, enda var Stalin enn faðir
alls sem er, og enn hafði ekki verið
fundinn upp svonefndur Evrópu-
kommúnismi. Þrátt fyrir þetta varð
ekki séð á næstu kosningum, eða á
endurteknu stjórnarsamstarfi viö
kommúnista næstu áratugina, að
lærdómar hefðu verið dregnir af end-
urtekinni öreigastefnu kommúnista
fyrr en þá nú, að þeir hafa skillð við
svo hrikalegan vanda, að þjóðin
stendur undrandi frammi fyrir stað-
reyndum eins og þeim, að verðbólga
hefur komist í hundrað fimmtíu og
níu stig, en án aðgerða hefði hún orð-
iö yfir hundrað og þrjátiu stig á árs-
grundvelli.
Kommúnistar á Islandi eiga fasta
kjósendur. Einn gamall og vitur
kjósandi þeirra segir í Morgunblað-
inu í fyrradag: „Ég þóttist snemma
sjá ýmsa missmíð á kommúnisman-
um, en það tók mig tvo til þrjá ára-
tugi að fallast á þann sannleik, að
hann væri í andstöðu við mannlegt
eðli.” Þetta segir nú einn af fyrrum
föstum kjósendum kommúnista. En
þeir eru margir, sem ekki hafa látið
sögu tveggja til þriggja áratuga
duga. Að vísu hafa kommúnistar
verið að missa menn í mörgum fyrri
kosningum og svo varð einnig nú, en
nauðsynleg kjördæmabreyting eyk-
ur þingmannatölu þeirra að nýju.
Kommúnistar ætluðu að áskipa
Vestur-Evrópu áframhaldandi eymd
til að geta náð völdum þar eftir
striðslokin. Þeir vita sem er, að góð
efnahagsleg staða er þelrra helsti
andstæðingur, Marshall og Harry S.
Truman brugðust rétt við eymdar-
hyggju kommúnista. Hér á landi
hefur þeim hins vegar margsinnis
verið leyft að stofna til efnahags-
vandræða, eins og 1947. Við þyrftum í
raun Marshall-aðstoð í hvert sinn
sem stjórnarsamstarfi við
kommúnista lýkur. Svarthöfði