Dagblaðið Vísir - DV - 16.06.1983, Blaðsíða 10

10
DV. FIMMTUDAGUR16. JUNI1983.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Hondúras:
RIKISEM BREYTISTI
BANDARÍSKT VIRKI
Varasveitir stjórnar sandinista í
Nicaragua búa sig undir að reka aft-
ur yfir laudamærin bandarísl þjálf-
aða skæruliða sem koma frá Hondúr-
as.
I flóknu valdatafli Banda-
ríkjamanna í Miö-Ameríku hefur rík-
inu Hondúras smátt og smátt verið
breytt í bandarískt virki. I þriðja
sinn skal Hondúras leika sama hlut-
verkið. 1954 hafði bandaríska leyni-
þjónustan þar bækistöðvar viö undir-
búning valdaránsins í Guatemala,
1962 voru þar þjálfunarbúðir fyrir
innrásina í Svínaflóa á Kúbu og nú
hyggjast Bandaríkjamenn þjálfa þar
sveitir and-sandíniskra skæruliða
frá Nicaragua og stjómarsveitir frá
E1 Salvador. Og allir vita af því því
að leynistríðið í Nicaragua er ekkert
leynistríð lengur.
Fyrirætlanir Bandaríkjamanna í
Hondúras eru í meginatriðum
þríþættar. I fyrsta lagi skal
Hondúras mynda bækistöð fyrir
árásir á Nicaragua, og hafa
þjálfunarsvæði fyrir skæruliöa það-
an. Þá eru í Hondúras góöar
aðstæður til þjálfunar fyrir stjómar-
hermenn frá E1 Salvador og jafnvel
fyrir hermenn frá Guatemala. Og að
lokum yrði Hondúras hentugur
staður fyrir Bandaríkjamenn til að
koma upp eigin bækistöðvum komi
til beinnar íhlutunar Bandaríkja-
manna í þessum hluta heimsins.
Maðurinn, sem stjómar öllum
þessum aðgerðum Bandaríkjanna í
Hondúras, er bandaríski sendi-
herrann, John Negroponte.
Orðrómur í Washington hermir að
ráðgjafar Reagans hafi g jama viljað
gera Negroponte aö sendiherra í E1
Salvador, en hætt við vegna þess að
Negroponte yrði að sitja fyrir
svömm hjá þingnefnd í Washington
til þess að fá það embætti. Og stjóm-
völdum þar var ekki um það gefið að
hann yröi spurður um samstarf hans
viðCIAíHondúras.
Meðal framkvæmda á vegum
Bandaríkjamanna í Hondúras má
nefna fyrirhugaða bækistöð við
Puerto Castilla á noröurströnd
landsins þar sem bandarískir ráð-
gjafar eiga að þjálfa hermenn frá E1
Salvador. Þá hafa Bandaríkjamenn
byggt ratsjárstöö í Hondúras þar
sem hægt er að fylgjast með allri
flugumferð innanlands auk stórra
hluta af E1 Salvador og Nicaragua.
Þá munu Bandaríkjamenn kosta 13
milljónum dollara til að stækka
herflugvöll svo að bandarískar
herflugvélar geti lent þar. Og Banda-
ríkjamenn hafa veitt Hondúras 95
milljónir dollara í efnahagsaðstoð og
38 milljónir dollara í hemaöar-
aöstoö.
En hugmyndin um að þjálfa
hermenn frá E1 Salvador á landi
Hondúras er móðgandi fyrir flesta
Hondúrasbúa, sem enn geyma minn-
ingar um hermdarverk sem
hermenn E1 Salvador unnu í landinu
þegar E1 Salvador gerði innrás í
Hondúras í „fótboltastríðinu” 1969.
En vegna þess aö Reagan Banda-
ríkjaforseti fær bandaríska þingið
ekki til þess að samþykkja aö senda
fleiri hernaðarráögjafa til E1
Salvador verða stjómvöld í
Hondúras að sjá fyrir aöstöðu fyrir
þjálfun þeirra.
Einn þingmaöur stjómarandstöð-
unnar á þingi Hondúras segir aö
afleiðing þess sé að ,,Hondúras er
ekki lengur hlutlaust land”. Og
jafnvel utanríkisráðherra Hondúras
hefur sínar efasemdir: „Þetta gæti
reynst hættuleg stefna fyrir
Hondúras,”sagöihanníviðtali. „Við
verðum að halda okkur við
hlutleysi.” Vandinn sem stjómvöld
Hondúras standa frammi fyrir er sá
að þau vilja ekki að stríðiö umhverfis
komi til þeirra og deilan stendur um
það hvemig eigi að tryggja slíkt.
En þrýstingur Bandaríkjamanna
kemur á erfiðum tímum fyrir
Hondúras. Þetta er annað fátækasta
ríki í þessum heimshluta, aðeins
Haiti er fátækara. Efnahagur
landsins byggist á útflutningi á
sykri, bönunum, kaffi og vindlum.
Og landið rambar á barmi gjaldþrots
vegna verðlækkana og samdráttar i
eftirspurn eftir þessum vörum.
Herinn í Hondúras hefur alltaf
ráðið mestu í landinu þó eins konar
lýðræði ríki þar nú. En yfirmaður
hersins var nýlega í Washington þar
sem hann fékk heiðursmerki og
loforð Reagans fyrir því að aöstoö
við Hondúras yrði aukin. Alvarez
hershöfðingi segir að Hondúras verði
óhjákvæmilega næsta ríkið til þess
að verða fyrir skæmhemaöi eins og
ríkir í E1 Salvador. Bændur í
Hondúras eru hræðilega fátækir, en
til þessa hafa þeir ekki orðið illilega
fyrir barðinu á stjórnarhernum eins
og bændur í Nicaragua og i E1
Salvador. En eftir því sem
þrýstingur vex utan frá verður veikt
lýðræði í Hondúras veikara og líkur á
valdatöku hersins aukast. Og hver
veit hvað gerist eftir það?
ísrael:
Sharon ræðst gegn Begin
Hinn fyrirferðarmikli Ariel Sharon,
fyrrum varnarmálaráöherra Israel,
hefur komiö af stað stríði að nýju, en
í þetta sinn innan ísraelsku ríkis-
stjórnarinnar. Sharon krefst þess að
ríkisstjórnin skipi rannsóknarnefnd
sem kanna skuli starf ríkisstjórn-
arinnar meðan á innrásinni í
Libanon stóð. Sharon hefur sagt
stuðningsmönnum sínum að hann sé
oröinn þreyttur á ásökunum í sinn
garð, þess efnis að hann hafi teymt
ríkisstjórnina út í ógöngur og vafið
meðráðherrum um fingur sér, vegna
þess að þeir hafi ekki haft aðgang aö
nauðsynlegum upplýsingum.
Meðráðherrar Sharons áttu fullt eins
mikinn þátt í ákvörðunum og vamar-
málaráðherrann, segir Sharon, og
hann ætlar ekki að láta hafa sig aö
blóraböggli í þessu máli.
Sharon hefur lýst því yfir í viðtali
við bandaríska fréttamenn að hann
hyggist krefjast þess á ríkisstjórnar-
fundi að rannsóknarnefnd verði skip-
uð, þó allir ráöherrarnir séu því mót-
fallnir og meðal þeirra sé forsætis-
ráðherrann, Menachem Begin.
„Þessi ríkisstjórn þolir ekki aðra
rannsóknarnefnd,” sagði einn ráð-
herranna. „Sharon er aö sökkva og
hann ætlar að draga okkur niður með
sér.” Og hótun Sharons var svaraö
samdægurs, þegar haft var eftir aö-
stoðarmönnum Begins aö ef Sharon
hætti ekki viö ráðagerð sína yrði
hann rekinn úr ríkisstjórninni.
„Hann er of ágengur. Begin mun
ekki þola honum þaö,” sagöi að-
stoðarmaöur.
Síðustu viku stóðu ráðherrar fast
gegn almennum þrýstingi fyrir því
að rannsókn færi fram. Upplýsingar
í ísraelskum dagblöðum benda til
þess að ríkisstjórnin hafi sýnt alvar-
legt dómgreindarleysi í upphafi
styrjaldarinnar í Líbanon, og stjóm-
arandstööuflokkar á ísraelska þing-
inu hafa lagt fram tillögur um rann-
sókn á því hvernig ákvarðanir voru
teknar. „Við hömumst hér við að
reyna að bjarga okkur undan þessu
og þá rekur Sharon hnífinn í bakið á
okkur,” segir ráðherra.
Það sem Begin óttast mest er að
slík rannsókn myndi velta honum úr
sessi. Nú þegar reyna ráöherrar
hans að velta sökinni á samráöherra
sína og forðast alla ábyrgð á þeim
ógöngum sem tsraelsmenn eru nú
staddir í. Herir Israelsmanna
þrauka nú í Líbanon, meðan einka-
herir líbanskra fylkinga berjast um
yfirráðin í landinu. Fimm ísraelskir
hermenn voru drepnir og fjöldi
særðist í síðustu viku. Og eftir því
sem hinum föllnu og særðu fjölgar
eykst þrýstingur almennings í Israel
á stjórnvöld að kalla herinn heim.
Israelska þingiö hafnaði í síðustu
viku tillögu um að herirnir yrðu
kallaðir heim þegar í stað en fylgi
almennings við heimköllun hersins
vex stöðugt. Og alla síðustu viku
máttu hneykslaðir Israelsmenn
hlusta á ráðherra og herforingja
segja að innrásin í Libanon hefði ver-
ið einkastríö Sharons, háð án sam-
þykkis ríkisstjórnarinnar. Það var
Sharon, segja þessir menn, sem átti
upptökin að stríðinu, þrátt fyrir það
að herfræðingar réöu honum frá því.
Það var Sharon sem dró Israels-
menn út í þessa fúamýri og laug að
ráöherrum og herforingjaráöinu.
„Þetta er ekki satt,” segir Sharon.
,, Allt sem gert var var gert með sam-
þykki ríkisstjórnarinnar.” Og nú
hyggst Sharon sanna mál sitt með
því að taka undir kröfur um rann-
sókn. Það er vitað að þegar hann
yfirgaf varnarmálaráöuneytið tók
hann meö sér mikilvæg skjöl í leið-
inni.
Innanríkisráðherra Israel, Josef
Burg, segir: „Hann er trúr þeirri
kenningu að sókn sé besta vörnin.”
En aðrir ráðherrar eru ekki svo
rólegir. „Hann hefur skotfæri til þess
að fella okkur, og nú er hann aö kúga
okkur,” segir einn þeirra. „Það sem
Sharon á við er greinilega það að
annaðhvort styðjum viö hann allir
eða við föllum með honum. Hann hef-
ur lýst stríði á hendur okkur.”
Sagt er aö Begin sé ævareiður en
hann hefur ekki sést opinberlega
siöustu vikur. Og ráðherra sagði:
„Sá gamli ætlar aö jafna um Sharon.
Ef Sharon stendur við hótanirnar
gengur Begin frá honum í stjórnmál-
um. Begin er gamall refur meö
mikla reynslu, en Sharon er góður
hershöfðingi sem hefur enga reynslu
af stjórnmálum.”
En svo virðist sem Sharon óttist
ekki ógnun Begins. „Hann örvæntir.
Hann er að tapa og hann veit þaö,”
sagði embættismaður. „Þegar
maður eins og Sharon örvæntir má
búast viö hverju sem er.”
Ariel Sharon, meðan hann var enn varnarmálaráðherra. Nú er hann ráðherra
án ráðuneytis og framtíð hans í stjórnmálum óviss. En hann hefur gefiö til
kynna, að hann ætli sér ekki að falla einn, og heimtar nú rannsón á þætti ann-
arra ráðherra í innrásinni í Líbanon.