Dagblaðið Vísir - DV - 20.07.1983, Side 15

DV. MIÐVIKUDAGUR 20. JULI1983.
15
á þau öll. Þetta ákvæöi dregur t.d. Is-
land sjálfkrafa inn i hemaöarátök sem
viö berum enga ábyrgö á.
Einungis hlutlaus og óháö ríki njóta
sjálfstæðis í utanríkis- og vamarmál-
um i stríöi og á friðartimum.
Noröurlöndin hafa fram til þessa
notið sérstööu innan NATO hvaö varö-
ar staösetningu kjarnorkuvopna aö
taliö er. Andstaða Bandaríkjamanna
gegn kröfum um kjamorkuvopnalaus
Noröuríönd bendir þó til þess aö sér-
staöa okkar í þeim efnum sé senn á
enda.
Ef Bandaríkjamönnum tekst að kné-
setja Mið-Evrópu og staðsetja þar
meöaldrægar eldflaugar af geröinni
Pershing-2 og Cmise Milliles í trássi
við vilja Evrópubúa, þá verður þess
ekki langt að biða að rööin komi
aö Norðurlöndunum.
Baráttan gegn nýjum meðaldrægum
eldflaugum í Evrópu er því prófsteinn
á framtíö kjarnorkuvopnalausra Norö-
urlanda.
Hlutleysi er vörn
Island er hemaöarlega mikilvægt
fyrir Bandaríkjamenn. Landfræðileg
staða okkar gerir það að verkum að við
höfum dregist inn í vígbúnaðarkapp-
hlaup stórveldanna og hemaðarlegt
gildi landsins eykst stöðugt jafnhliða
auknum umsvif um NATO hér á landi.
Meö tilkomu kjamorkukafbátanna
dröst Island inn i kjamorkuvopnakerfi
Bandaríkjamanna. Fullkomnustu
fljúgandi eftirlits- og stjómstöðvar
þeirra (AWACS) em meö bækistöövar
á Keflavíkurflugvelli.
Hlerunarbúnaður og radarstöðvar
sem fylg jast með ferðum óvina Banda-
ríkjamanna hafa veriö hér lengi og
stjórnstöövar sem gera kjarnorku-
árásir úr iofti og á sjó mögulegar eru
staðsettar á Islandi í dag.
Island er mikilvægur hlekkur í
kjarnorkuvopnakerfi NATO og yrði
þ.a.l. umsvifalaust fyrir árás af hálfu
Sovétmanna ef styrjöld brytist út.
Einungis hlutlaust Island getur kom-
ist hjá slikum örlögum. I hlutleysi felst
vörn en aðild okkar að hemaðarbanda-
lagi býður hættunni heim. Astandið i
alþjóðamálum ýtir undir kröfuna um
hlutleysi.
Stórveldin hafa ekki reynst þess
megnug að varðveita frið i heiminum
án þess að leiöa hann á barm algjörrar
útrýmingar. En milljónir Evrópubúa
em reiðubúnir til að lifa í sátt og sam-
lyndi.
Friösöm þjóö eins og Islendingar er
vel fær um aö leysa sinar milliríkja-
deilur með friösömum hætti. Við skul-
um því skipa okkur í röð óháðra ríkja
og njóta þeirra forréttinda sem hlut-
leysi fylgja á alþjóðavettvangi. Við
getum brotist út úr vítahring gjöreyð-
ingarkapphlaupsins og f arið fram á al-
þjóöa viðurkenningu sem hlutlaust ríki.
Hlutleysi vemdar land- og lofthelgi
okkar fyrir umferð vigvéla af öllu tagi
og skapar börnum okkar framtíð án
ótta. Hlutleysi er vöm.
Ragnar A. Þórsson
verkamaður.
• „Þaö er gamall siður hérlendis aö óska
mönnum farsældar í starfi og ósk min til
þjóðarinnar er auðvitað að bærilega takist
henni að lifa stjórnina af
en hann gerði ráð fyrir að þar að auki
hefði Steingrímur bmgðist sér og skert
launin meira en viðmælandi minn átti
von á. Þessi ágæti maöur hafði þá
speki einhversstaðar frá að eftir 1.
september nk. færi fjórða hver króna
sem hann taldi sig eiga rétt á sam-
kvæmt kjarasamningi framhjá launa-
umslaginu sínu og einhvem veginn
yrði að mæta siíku. Datt honum helst
í hug að segja upp Tímanum hans Þór-
arins.
Þegar við skiidum var viðmælandi
minn að reikna það út hvað Tíminn
vægi þungt á hinum margrómaöa árs-
grundvelli. Ég benti honum auövitað á
Þjóðhagsstofnun, þar væri reglan sú
að reikna ýmsa hluti á ársgmndvelli.
Fyrirgreiðslu-
kompanfið háeff
Hvað tekur við á haustdögum þegar
þing kemur saman skal litlu um spáö.
Þaö er þó skoðun undirritaðs aö sú
rikisstjóm sem gerir sig seka um að
stjóma í skjóli þess að þing hefur ekki
verið kallað saman sé vond stjórn.
Sem jafnaöar- og samvinnumanni
hrýs mér hugur við þeim „efnahags-
sjónhverfingum” sem kraftaverka-
mennirnir í Framsóknar- og Sjálf-
stæðisflokki beita til þess að færa
þjóöarbúskapinn í skaplegt horf. Sú
kjaraskerðingarleið sem ríkisstjómin
hefur kosið að fara er einhver sú
harkalegasta eymdarstefna sem farin
hefur verið viö stjómun þessa lands.
Einhvern tíma þótti það ekki vænlegt
ráö að minnka við menn matar-
skammtinn en biðja þá i leiöinni að
ganga rösklegarframviðbúverkin.
I skjóli þeirrar ábyrgöarlausu
umræðu sem haldiö var úti fyrir og
eftir kosningar, að þjóðin væri að
drukkna í skulda- og verðbólgufeni,
fær ríkisstjómin átölulítið að komast
upp með þá kjaraskerðingar-leiftur-
sókn sem básúnuö hefur verið. Fyrir
kosningar var ætíð sagt að, ,taka yrði á
vandanum”. Það sem nú hefur verið
framkvæmt var hins vegar aldrei
sagt; að binda ætti samningsrétt
launafólks í lög.
Rætur vandans liggja ekki i umfangi
launaumslaga lágtekjufólks, vandinn
liggur í gömlu og úreltu stjómkerfi
sem fyrir löngu er orðið lúið til heils-
unar en enginn þorír aö framkvæma
uppskurð vegna hagsmunasamtrygg-
ingar sem stjómmálaflokkarnir halda
dauðahaldií.
Það annars ágæta fólk sem valist
hefur i „landslið íslenskra stjórn-
mála” verður þess ekki megnugt að
framkalla þær stjórnkerfisbreytingar
sem nauösynlegar eru. Þess vegna
mun ríkisst jórnin ekki fara aorar ieiuu
en hinar klassísku leiðir kjaraskerð-
inga og kauprána. Sagan hefur kennt
okkur aö þessar leiðir skapa fleiri
vandamál en þær leysa. Eftirmæli
þessarar ríkisstjórnar; „Fyrir-
greiðslukompaníið háeff”.
Biðlund
íhaldsins?
Þær verða áleitnar spumingamar
þegar svipast er um á vettvangi stjóm-
málanna. Bágt á ég með að trúa að
biölund þeirra sjálfstæöismanna sem
ekki komust í ráöherrastólana verði
löng. Til þess skortir flokkinn þá
forystu sem til þarf. Smákóngamir
munu færa út ríki sín og væntanlega
munu „landamæradeilumar” krefjast
sinna fóma. Olafur þingflokksfor-
maður Einarsson, sem eftir Reykja-
nesprófkjörið varð „riddari sjónum
hryggur”, hefur gefið flokksmönnum
sínum tóninn með hinni sjálfsögðu
kröfu að þing veröi strax kallaö
saman.
Þegar þjóðin hefur skotið flugeldum
til himins um áramót hafa landamæra-
deilurnar i Sjálfstæöisflokknum lagt
minni spámenn að velli. Þeir eru
margir prínsarnir i hinum stóra flokki
er ekki kunna að meta stjórnkænsku
Steingríms Hermannssonar.
Það verður fróölegt að fletta
Morgunblaðinu, þeirri stóru og „mál-
efnalegu” bók, og fýlgjast með hvaða
erföaprínsum blaðiömun dilla.
Og talandi um Morgunblaðiö vil ég i
lok þessa samtinings gera að umtals-
efni áhyggjur mínar af blaðakosti
stjómarandstöðunnar. Afturhaldsgeir-
inn i Framsóknar- og Sjálfstæöisflokki
gengur nú samstiga til orustu. Að
vopni hafa þessir flokkar öfluga fjöl-
miðla (Morgunblaðið, Timann og DV)
sem óspart veröa notaöir til að verja
„aðgerðir” stjórnarinnar. Þessi
óskemmtileg staðreynd blasir nú viö.
Eg fæ ekki séö að Þjóðviljinn eða
Alþýðublaðið fái myndað það mótvægi
sem til þarf. Það tekur Þjóðviljann
a.m.k. 4 ár að freista þess að réttlæta
mistök Alþýðubandalagsins sl. kjör-
tímabil og Alþýöublaðið hefur tæpast
bolmagn til stórra átaka.
Þessi kaldhömruðu sannindi ættu
jafnaðar- og samvinnumenn að muna
vel þegar þing kemur saman i haust.
Amar Björasson
nemi.
Menning
Menning
Menning
Vinalegt hrafnaþing
frá Færeyium
Tónleikar f Norræna húslnu 17. júlf.
Flytjendur: Yggdrasil,
Emst Dalgarfl flautur,
Kristían Blak pfanó, segufcand,
Phillppa Carró skuggamyndlr.
Það er ekki hægt að segja að fær-
eyska tónlist reki oft á fjörur okkar
Islendinga, en sú varð þó raunin á
sunnudagskvöldið. Meðlimir úr fær-
eysku hljóinsveitinni Yggdrasil
fluttu þrjú verk eftir Kristian Blak.
Fyrst gamla sálma í ,,að spila af
fingrum fram” stíl. Síðan verk sem
heitir Heygar og Dreygar og gæti út-
lagst álfasteinar og draugar á is-
lensku. Verk þetta er sett saman af
sjö litlum þáttum og gert út frá
myndum eftir færeyska skáldið
William Heinesen af þjóölegum
kynjaverum eins og marbendlum,
dvergum og sjóskrímslum. Myndum
skáldsins var stillt upp við vegg og
við sem i salnum sátum nutum
þeirra á meðan tónlistin var flutt.
Síðast á efnisskránni var verkið
Hrafnaþing, verk um hrafna og þar á
meðal hrafnana Hugin og Munin. A
meöan það var flutt sýndi ljósmynd-
arinn Philippe Carré skuggamyndir
sínar.
I tónlist Kristians Blak má lesa
áhrif mjög víða að úr heiminum. Til
að mynda má þar heyra tóna af pal-
ettu Debussy og Ravel og allt litrófið
yfir í skandinavíska þjóðlaga-jass-
stefnu sem mjög hefur verið vinsæl
síöastliöin tiu, fimmtán árin. Er
megininntak þeirrar tónlistar að
jassa upp gömul þjóðlög. Tónlist
Kristians er mjög vinaleg, enda voru
þetta vináttutónleikar Norrænu hús-
anna i Færeyjum og á Islandi. Hún
var hugljúf og afslappandi, en þó var
kvöldið þannig að ég var sjaldan
vakinn upp með geislandi fjöri og
dramatískum tilþrifum. Hver kafli
flaug framhjá áreynslulaust, en
hvarf og gleymdist í skugga þess
semáeftir kom.
Hér voru á ferðinni menn með þó-
nokkra fagkunnáttu, en óneitanlega
saknaði ég þess að vera ekki stöku
sinnum kitlaöur upp úr sætinu.
Hrökkva ekki upp eins og þaö væri
draugur meö falskar tennur í
píanóinu!
T
Færeyskir hrafnar — eða Huginn og Muninu? Mynd: Philippe Carré.
Snöggt uppstreymi
heffli ekkisakað
Sem fyrr segir byrjuðu tónleik-
amir á útsetningum á gömlum fær-
eyskum sálmum. Fyrst lék flautan
laglinu sálmanna, síðan kom píanóiö
varlega inn i með tón og tón. Smátt
og smátt óx verkið út i ails konar
hlaup og stökk í flautunni. Þarfannst
mér flautan eiga fallegar línur en pi-
anóiö sló taktinn undir. Svo fór
pianóið aö hlaupa og stökkva og loks
voru bæði hljóðfærin farin að hlaupa
og stökkva út um allan tónskalann
Tónlist
Hákon Leifsson
þar til flautuleikarinn fór að gala á
pínulitla blokkf lautu, þaö var svolítiö
gaman. A endanum fundu þeir sér
einar tvær tónslaufur og hnýttu
snyrtilega utan um sálmana.
Næsta verk, Heygar og Dreygar,
fjallaði sem fyrr segir um furðu-
verur þeirra Færeyinga, marbendla
og þvíh'kt, sem William Heinesen
hafði málað. Þetta voru stuttir kafl-
ar, eins konar sketsar, sem hvorki
höfðu stórar bogalínur í formi né
voru innbyrðis áþreifanlega ólíkir.
Með þessum stuttu köflum notaði
Kristian skemmtilega sjávar- og
fuglahljóð (concrete sounds) af seg-
ulbandi.
Eftir hlé var flutt verkið Hrafna-
þing. Skuggamyndir Phihppe Carré,
svart-hvítar, voru fallegar. Fyrst
myndir þar sem fjöll bar við himin,
síðar myndir af hrafni (Huginn/-
Muninn), þá pas de deux með tveim-
ur hröfnum og loks lauk myndaröð-
inni á bólstrandi skýjum. Tónlistin
og hljóðin undir voru ekki sem verst,
en þó vantaöi einhverja hreyfingu.
Eitthvert svif og snöggt uppstreymi,
vængjablak, stungu eða stífdans. Allt
rann svo ljúflega áfram að ég sat í
sama ástandinu frá upphafi til enda.
Minnti þessi tónlist einna helst á hug-
leiöslutónlist sem vissulega þjónar
mjög gagnlegum tilgangi fyrir
manninn.
Sem sagt, mjög vinalegir tónleikar
og gaman aö Færeyingar skuli vera
farnir að djassa. Eg vona að við eig-
um eftir aö heyra meira af þvi.
gggg=,sg8sg= tölvan - léttir störfín
ÓDÝR
FÆRANLEG
FORR/T
FYLGJA
1 KAYPRO er öflug smátölva sem
léttir daglega skrifstofuvinnu.
2 KAYPRO notar CP/M stýrikerfið
sem gefur beinan aflgang afl aragrúa
forrita til hinna ýmsu nota — hún er
kjörin fyrir textavinnslu, jafnt á ís-
lensku sem ensku, áætlanagerð, fjár-
hags- og viflskiptabókhald, gerfl toll-
skjala, lagerbókhald og svo mætti
lengi telja.
3 KAYPRO er „færanleg", það tekur
aðeins 2 mínútur afl setja hana upp
eða taka hana saman. I henni er inn-
byggður 9 tommu skjár, 24 x 80 stafa,
2 diskettudrif, samtals 400 K, og laust
lyklaborð.
Tölvudeild STERÍÓ býður upp á þá
þjónustu að koma með tölvu á
staðinn og sýna það helsta sem hún
hefur upp á að bjóða.
J Sendið mér nánari upplýsingar um KAYPRO J
■ tölvuna.
Nafn
t
t
t
t
J Fyrirtœki.......................
t
f Pústfang................. Sfmi
Sendist STERÍÓ hf., töfvudeild, pósthólf
852, 121R. Simi2-90-72.