Dagblaðið Vísir - DV - 17.03.1984, Qupperneq 14

Brjánn
konungur
Brian Boru
(926-1014)
Tímarit fyrir alla
ER SAFN STUTTRA, AÐGENGILEGRA GREINA
UM ALLT MILLI HIMINS OG JARÐAR,
SEM SETTAR ERU FRAM Á AÐGENGILEGAN
OG AUÐSKILINN HÁTT.
ER SAMBLAND AF SKEMMTUN
OG FRÖÐLEIK OG HENTAR
ÖLLUM ÞEIM SEM HAFA
LlTINN TÍMA TIL LESTRAR
EN VILJA SAMT FYLGJAST MEÐ.
llrwal
ER EKKI SlÐUR KJÖRIÐ
TÍMARIT FYRIR LESTRAR-
HESTINN, SEM FÆR
HVERGI EINS MIKIÐ
AÐ LESA FYRIR
JAFN LÍTIÐ VERÐ.
ÞAÐ VIÐRAR
ALLTAF VEL
TIL AÐ LESA
:. Bftr OHV Timarit fyrir alla
. JSf . U
: m
DV. LAUGARDAGUR17. MARS1984.
„Hugrakkur, hraustur, gestrisinn,
örlátur, mikilmenni, fjörugur og vin-
samlegur. Fremsti maður Vestur-
Evrópu.” Þessi orð eru vitnisburður
samtímamanns um Brján konung.
Þau eru klár og ákveðin og fara nær
sönnu. Hann hafði þetta allt til að bera
og við má bæta að hann var auðmjúkur
kristinn maður. Brjánn var veginn í
hárri elli þar sem hann kraup til bænar
í námunda við orrustuvöllinn. Hann
hafði hafnað beiöni liösmanna sinna aö
leita sér öruggs skjóls.
Eins og ætt margra góðra manna á
þessu tímabili var ætt hans rakin langt
aftur í aldir til hreinna goðsagna. Má
ætla að ættartalan hafi ekki veriö sem
öruggust. En frá upphafi níundu aldar
verður ekki um hana villst og það eig-
um viö að vissu leyti að þakka linnulitl-
um skærum sem bókfærðar hafa verið
milliIraogDana.
U anir komu til Irlands snemma á ní- ^
undu öld, sigldu upp Shannonfljót á
spengilegum skipum, stigu á land og
eyddu, rændu og rupluðu, frömdu ótrú-
legustu hermdarverk. Seinna tóku
þeir að setjast þar að.
Litlu síðar biöu Danir óvænt ósigur í
orrustu fyrir Cork, írskum smákóngi,
og eftir það tekur sagan að skýrast.
Við getum fylgst með afkomendum
Corksíbeinankarllegg. Lachtna, Lor-
can og Cenedid, hinn hrausti Cenedid
sem féll í orrustu við Dani, eitt hundr-
að og tuttugu árum eftir að hinn mikli
langafi hans haföi eölilega taliö aö
hann hefði stökkt þeim á flótta í eitt
skipti fyrir öll. Cenedid, sem er sama
nafnið og Kennedy, var veginn 951.
Hann átti tvo sonu, Kahon og Brian og
þeir héldu stríðinu áfram.
Mest var það skæruhernaður frá
skógunum sem á þessum dögum náöu
allt til Limerick en þar höfðu Danir
sett borg á stofn. Irar stríddu við
örðugleika. Þeir máttu sín ekki gegn
Dönum á opnum vígvelli því að Danir
voru miklum mun betur vopnum búnir
og höfðu nægar vistir.
Aö því kom að Kahon samdi frið viö
Dani. Hann var þá sleginn sárum og
nær dauða en iífi af hungri og taldi
striösátökin vonlaus.
En Brian bróðir hans neitaði að gef-
ast upp og hélt árásum áfram þó aö
liösmönnum hans fækkaði jafnt og
þétt. Loks stóðu ekki uppi nema fimm-
tíu skæruliðar hans. Þá gekk hann til
f undar við bróður sinn.
Hann spurði: „Hvers vegna hefur
þú, konungur, gert þetta hræðilega
vopnahlé? Er ekki land þitt land mitt,
land föður okkar sem drepinn var
vegna þessa lands? Viljum við það
ekkibáðirfrjálst? Geturðu ekki barist
fyrir það með mér?”
„Þitt land,” sagði Kahon, „er vissu-
lega lika mitt land en gef gætur að
þeim sem hafa barist fyrir það. Hvar
eru þeir nú? Flestir dauöir, heimili
þeirra og þorp brennd til kaldra kola.”
„Dauði er dáðleysi betri.”
„Fallega hugsað. En hvað eru þeir
margirsemhugsaeinsogþú? Þaðmá
næstum telja þá á fingrum sér á öllu Ir-
landi.”
„Þeir eru nú fleiri en svo — og þeir
munu gefa sig fram. ”
„Þú ert hugrakkur, bróðir. Og
heimskur um leið. Hví skyldi blóði Ira
úthellt í vonlausri baráttu? Sjáðutil.
Stuöningsmenn mínir eru komnir í sátt
við Dani. Þeir búa við frið og hafa nóg
aö bíta og brenna. Haldalífi.”
w terk röksemdafærsla sem Brian
tók þó ekki mark á og svo mikill var
persónuleiki hans, mikilvægur mál-
staöur hans, aö hann taldi Kahon á sitt
mál. Ríkið Kunster, konungur þess og
yngri bróðir hans, vígbjuggust og
menn flykktust undir gunnfána þeirra.
Bræðurnir Brian og Kahon gerðu
harða árás á Limerick sem heppnaðist
vel. Danska virkið þar féll í hendur
þeirra og þúsundir Dana féllu. Bræð-
urnir tóku mikið herfang og létu greip-
ar sópa. Og að því búnu efndi Kahon
Kunsterkonungur, sem naut allra
mestrar virðingar á Irlandi, til ein-
kennilegrar íþróttar. Eftir aö því nær
allir karlmenn Limerick höfðu verið
drepnir lét hann leiða út allar konur
eldri og yngri, hundruðum saman og
bauö þeim að fallast á hné og hendur
og krjúpa í einum stórum hring. Um-
-