Dagblaðið Vísir - DV - 19.05.1984, Blaðsíða 9

DV. LAUGARDAGUR19. MAl 1984.
9
Laugarclags-
pistillimi
Ræöur vilji fólksins ferðinni?
Flestir stjórnmálamenn munu segja,
aö stundum veröi aö stuðla aö heill
þjóöarinnar með því að ganga gegn
straumnum. Landsfeður eigi ekki að
fara í einu og öllu eftir marktækum
skoöanakönnunum. En við viljum
lýðræði, þannig að vilji fólksins
marki til lengdar stefnuna. Því
miður gerist það hér, að í fjölmörg-
um stórum máium er fólkið hundsað.
Sums staðar sjást merki umbóta.
Einokunarvald samtryggingar
kaupmanna og verzlunarmanna
varð síðastliðinn vetur að hopa und-
an almenningi og leyfa, að hafa
mætti verzlanir opnar lengur en
áður. Landsmenn höfðu margsinnis
sagt í skoöanakönnunum, að þeir
vildu, að afgreiðslutimi verzlana
skyldi vera frjáls. En fullur sigur
vannst ekki. Enn í sumar verða
verzlanir lokaðar á laugardögum frá
20. júní tn ágústloka. Líklega verður
vilji fólksins gagnvart grænmetis-
einokuninni hefur komiö fram. Frá
hádegi á föstudag til mánudags lágu
frammi í verzlununum undirskrífta-
listar, þar sem krafizt var frjáls inn-
flutnings á kartöflum. A þessum
skamma tima skrífuðu yfir tuttugu
þúsundir manna undir áskorunina.
Fólkið vill, að einokun Sölufélags
garðyrkjumanna og Grænmetis-
verzlunar landbúnaðaríns verði
afnumin. En vilji fólksins er
hundsaður. I allan vetur lá óafgreidd
i nefnd tillaga um að gefa græn-
metisinnflutninginn frjálsan. Þar
var fyrir nefndarformaður, vörður
hins ríkjandi kerfis, sem hafði aðeins
fá atkvæði á bak við sig en réð þó, að
þingheimur fékk allan þann tíma
ekki að sýna vilja sinn. Stjórnvöld
höfðu uppi loforö í kartöflumálinu,
þegar landsmönnum hafði rétt einu
sinni verið boðin „hrein drulla”. En
landbúnaöarráöherra mun liklega
Hanknr Helgason
aðstoðarritstjéri
Þessi gamla málpípa flokksforystu
Framsóknar túlkar að líkindum
sjónarmið ýmissa sterkra afla þar á
bæ. Þórarinn segir í fyrirsögn grein-
ar sinnar: „Tekjuskatturinn leggst
einkum á launastéttimar.” Þar tek-
ur hann undir eitt helzta gagnrýnis-
atriði andstæðinga tekjuskattsins. I
greininni segir hann meðal annars:
,,Eg verð að játa, að ég var í upp-
hafi mikill fylgismaður beinna
skatta. Skoöanaskipti mín urðu, þeg-
ar ég fór að starfa í fjárhagsnefnd
neðri deildar. Mér varð fljótt ljóst,
eftir að ég fór að starfa í nefndinni,
að tekjuskatturinn leggst fýrst og
fremst á launafólk, en aðrir sleppa
meira og minna, bæði vegna skatt-
svika og undanþáguákvæða tekju-
skattslaganna, sem erfitt eða útilok-
að hefur reynzt að breyta vegna
öflugra þrýstihópa...”
Liklegast er, að þessi grein sé nú
skrifuð, vegna þess að gagnrýnin á
ÞING OG
■■ ^BWaBT TWW M 'WMj"
MM W MMJtl 1
hvemig sala á kartöflum og öðm
grænmeti fari fram — hvort ein-
hverjir hér megi drekka alvörubjór.
I slíkum málum nær lýðræðið ekki
lengra en þetta.
Þingið mun ætla sér að samþykkja
ný kosningalög. Það er í samræmi
við þjóðarvilja samkvæmt skoðana-
könnunum að jafna vægi atkvæða
milli landshluta.
Afnám tekjuskatts
Annaö merkilegt mál, sem kann að
fara í gegn nú, samkvæmt horfum
þegar þetta er skrifaö, þótt alls óvíst
sé, em tillögur um afnám tekju-
skatts af almennum launatekjum.
Glöggir menn hafa lengi barizt
gegn tekjuskattinum hér á landi
fyrir þær sakir, hversu ranglátur
’ hann er.
Almenningur á ísiandi er uppiýstari en margur stjórnmálamaðurinn viðurkennir.
DV-mynd Einar Ólason.
þó ekki amazt við kaupmönnum, sem
bara starfa með f jölskyldum sínum.
Frumkvæöi
sparisjóðsins
Bankakerfið hefur enn i litlu einu
sinnt kröfum og nauðsyn fyrir lengri
afgreiðslutima bankanna. Því ber að
fagna því, að Sparisjóður vélstjóra
byr jar nú f yrstur banka á því að hafa
deildir sínar opnar til klukkan sex á
föstudögum. Vonandi er þarna vísir
að því, að þyrkingshætUnum í af-
greiöslutima banka verði brátt hætt
Samkeppni i bankakerfinu hefur
góðu heilli aukizt stórlega síðustu
vikur, eins og allir þekkja. Eins og
aukin samkeppni i verzlun við minni
verðbólgu braut á bak aftur sam-
trygginguna um afgreiöslutíma
þeirra, þannig má vænta, að sam-
keppni bankanna geri að verkum, að
þeir hafi frekast opið, þegar starf-
andi fólk getur hægast komið því við
aölítainn.
Grænmetiseinokunin
Af enn stærri málum má nefna, að
manna sízt hrófla við einokuninni.
Hann hörfar kannski með tregðu en
mun síðan að nýju styrkja ríkjandi
kerfi. Fyreta verk hans í fyrradag
var að veita einokuninni söluforskot,
þegar kartöflur voru settar á
markaðinn.
Útvarp og sjónvarp
Landsmenn hafa margsinnis lýst
fylgi við frjálst útvarp í skoðana-
könnunum. Einokun ríkisútvarpsins
til reksturs hljóðvarps og sjónvarps
á sér formælendur fáa en dygga. Þar
eru öflugir varðhundar fyrir í kerf-
inu. Svo hefur farið, að líklega af-
greiðir alþingi ekki útvarpslaga-
frumvarpið um afnám einkaréttar-
ins. Þess í stað var, þegar þetta er
skrifaö, allt eins búizt við, að frum-
varp um fjarskipti, sem herðir
einokunina, næði fram að ganga.
Þannig ganga landsfeðurnir í þessu
mikilvæga máli þvert gegn vilja al-
mennings.
Bjórinn
Nýlegar skoðanakannanir benda
til þess, að meirihluti iandsmanna
vilji leyfa bjór. Mikill meirihluti
fólks í öllum flokkum vill, að þjóðar-
atkvæði fari fram um málið, eins og
tiflaga á alþingi hefur gert ráð fyrir.
I aflan vetur sat einn smákóngurinn i
þingnefnd á þessu máli og hindraöi,
að það kæmi til atkvæöa í þinginu.
Þegar þetta er skrifað, er enn afls
óvist, að vilji almennings fái ráðið
ferð í þessu mikilvæga máli.
Auðvitað má margt færa til stuðn-
ings þeim kenningum, sem fram
hafa komið, aö þjóðaratkvæði skuli
ekki ráða i sliku máli — þeir megi
einfaldlega fá að drekka bjór, sem
vilji bjór, þótt í minnihluta kynnu að
vera, slíkt séu mannréttindi. Hér er
einfaldlega verið aö leita leiða til
þess, að málið nái fram að ganga —
öðruvísi gengur það ekki fram.
Hér hafa verið nefnd nokkur mál,
sem rædd hafa verið á þinginu, af því
að alþingi er nú að ljúka störfum.
Augljóst er, að vilji fólksins ræður
ekki endflega ferðinni, þótt um ræði
mál af þessu tagi: hvers konar út-
varp og sjónvarp fólk megi hafa sér
til lærdóms og afþreyingar —
Afnám tekjuskatts á almennar
launatekjur var liður í samkomulagi
núverandi stjómarflokka. Ekki að
ástæðulausu hafa margir grunað
annan stjómarflokkinn að minnsta
kosti, það er Framsóknarflokkinn,
um að leika tveimur skjöldum i mál-
inu. Framsókn tók ekki vel í afnám
tekjuskattsins fyrir síðustu kosning-
ar og hefur ekkert gert í málinu eftir
kosningamar.
Ymsum þingmönnum leiddist
biðin. Nýlega lögðu nokkrir sjálf-
stæðisþingmenn fram þings-
ályktunartillögu um afnám tekju-
skatts af almennum launatekjum.
Um sama leyti báru alþýðuflokks-
þingmenn fram þingsályktunartil-
lögu um afnám tekjuskatts á launa-
tekjur. Tiflögumar áttú það sam-
merkt, að samkvæmt þeim skyldi
breytingin undirbúin þannig, aö hún
gæti orðið næst, þegar bing kemur
saman. En til þess þarf að sam-
þykkja tillögur í þessum dúr nú á
yfirstandandi þingi.
Sflkar tillögur gætu sem hægast
notið fylgis þingmeirihluta. Því er
nokkur akkur i yfirlýsingum Þórar-
ins Þórarinssonar ritstjóra í NT.
núverandi tekjuskattsform hefur
enn orðið ofarlega á baugi í kjölfar
tillagna sjálfstæðis- og alþýðuflokks-
manna.
Þeir, sem vilja afnema tekjuskatt-
inn, horfa á málið opnum augum.
Þeir viðurkenna, að niðurfellingu
yrði að mæta annaðhvort með sam-
drætti ríkisbáknsins eða nýjum
sköttum. Hvort tveggja verður vafa-
laust að koma til. Ef svo fer, sem
ekki er enn vonlaust, að þingið verði
við þessum óskum, hefur verið farið
að vilja almennings.
Landsfeður kunna að þurfa að taka
óvinsælar ákvarðanir, þegar þjóðar-
heill krefst. En íslenzk þjóð hefur
sýnt, að hún hefur ábyrgðartilfinn-
ingu. Það sýndu viðbrögðin við
kjaraskerðingunni í fyrra. Fólk
biður ekki alltaf um brauð og leiki.
Stjórnmálamenn færu viturlega að
ráði sínu, ef þeir stigju niður af
stöllum sínum og tækju meira tillit
en áöur til þess, sem til dæmis
skoðanakannanir segja um, hvað
fólkið vifl. Fólkið hér á landi er vitr-
ara en margur stjómmálamaðurinn
viðurkennir.
. Haukur Helgason.