Dagblaðið Vísir - DV - 07.07.1984, Blaðsíða 13

DV. LAUGARDAGUR 7. JULt 1984.
13
Texti: Sigurður ÞórSalvarsson Myndir: Arinbjörn
--------------------1------------------------------u
Álfhóllinn framan viö Breiðagerðisskólann i Reykjavik.
Hóll við Breiðagerðisskóla:
SPANNÝ TÆKIBILUÐU
VEGURINN VÉK
FYRIR HÓLNUM
Þaö var ekki nema eölilegt aö slíkar
hugsanir hvörfluöu að Tönsberg, þegar
enga ástæöu var aö finna fyrir
þessu undarlega uppátæki hænanna að
hætta í miöju varpi. Þess þekktust eng-
in dæmi að hænur skiptu svo snögglega
um eðli, hundruðum saman og sam-
tímis. Og hvað sem allri hjátrú leið,
mun Tönsberg hafa hugsaö sem svo,
að enginn skaði væri skeður þótt það
drægist á langinn að sprengja steininn.
Hann afréð að steinninn skyldi ekki
sprengdur nema til kæmi ítrekuð fyrir-
mæli stjómar búsins um að það skyldi
gert. Og steinninn lá óhreyfður.
En það er af hænunum að segja, að
þær urpu ekki einu einasta eggi frá 31.
maí til 14. júni, eöa hálfan mánuð. En
um leið og Tönsberg hafði tekið þá á-
kvörðun að hrófla ekki við stóra stein-
inum, þá breyttist þetta. Þegar hann
kom í hænsnahúsiö 14. júni, brá svo við
að þar voru 5 egg. Síðan jókst varpið
jafnt og þétt og 30. júní voru í húsunum
217 egg. Þá var varpið að færast í samt
lag aftur, án þess að nokkur sjáanleg
ástæða væri til þess.
Það dróst fram til 30. júní að hægt
væri að hafa fund með stjóm búsins.
En'í fundargeröinni þá stendur, aö
samþykkt hafi verið að hrófla ekkert
við stóra steininum á lóðinni. Og síðan
hefur ekki borið á neinum dyntum í
hænunum.
Því má svo bæta við sögu huldu-
mannssteinsins að enn á ný kom til
álita aö sprengja hann og fjarlægja
þegar byrjað var að byggja við
Armúla. Lóðin, sem steinninn stendur
á, er nú við Ármúla 32 og þar byggðu
rafvirkjamir Haukur Þorsteinsson og
Olafur Sveinsson hús þar sem enn er
raftækjavinnustofa þeirra.
Þeir Haukur og Olafur hófu
byggingarframkvæmdir þarna með
þriðja manni sem átti efri hluta
lóðarinnar, þann hluta, sem steinninn
stóð að mestu á. Maður þessi hófst
handa við að sprengja steininn og f jar-
lægja en einhverra hluta vegna tókst
honum ekki að ljúka verkinu.
Haukur hefur fyrir satt að manninn
hafi tekið að dreyma illa um nætur og
s vo f ór aö lokum aðhanngafstuppáað
byggja sinn hluta hússins. Steinninn
hafði engu að síður verið sprengdur í
þrjá hluta, tvo nokkuð stóra og einn
minni. Minnsti hlutinn var fjarlægður
en þegar átti að fara aö lyfta öðrum af
stærri hlutunum lá við hvað eftir annað
að kraninn sem lyfti færi á hliðina.
Varö ekkert úr verkinu og þegar þeir
Haukur og Olafur komust að því hvaða
sögu steinninn átti sér ákváðu þeir að
ekki yrði framar hróflað við honum.
Færðu þeir brotin saman eins og
unnt var og stendur huldumanns-
steinninn enn að baki húsi þeirra Ar-
múla 32.
Ekki segjast þeir Haukur og Olafur
hafa orðið varir við íbúa steinsins en ef
eitthvaö sé þama þá sé þaö til góös.
Arið 1956 var hafin bygging bama-
skóla við Breiðagerði og fékk hann
nafnið Breiöagerðisskóli. Arki-
tektarnir Einar Sveinsson og Gunnar
Olafsson teiknuðu húsið. A þeirri lóð,
sem húsinu var valinn staður, var hóll,
sem margir kölluðu Aikhól, en það
nafn var af sumum talin afbökun úr
Álfhóll. Hins vegar bendir margt til
þess að hóllinn hafði heitið Borgariióll
og var oft miðstöð fyrir vetrarleiki
bama frá Bústöðum og síðar. Allt í
kringum hólinn voru grösug tún, en
ekki var hóllinn sleginn þar sem talið
var aö hann væri bústaður álfa. Sagt
var að ljós sæjust þar stöku sinnum.
Það var því ýmissa manna mál að við
hólnum mætti ekki hrófla, þetta væri
álagahóll. En hver sem trú ráöamanna
var um byggingu skólans var húsið
þannig teiknað að ekki var í fyrstu við
hólnum hreyft. Var skólinn byggður og
var allt ky rrt um sinn.
En þegar kom að því, að leggja
þurfti heimkeyrslu að dyrum á norð-
vesturhomi skólans, þurfti aöeins að
skerða jaðar hólsins og var það talið
fljótunnið verk. En það fór á aðra leið.
Starfsmönnum leikvalla var falið að
vinna verkið og hafði Bjarnhéðinn
Hallgrímsson, sem hafði og hefur um-
sjón með framkvæmdum á leikvöllum
borgarinnar, umsjón með verkinu.
Hannsegirsvofrá:
Kristínus Arndal var þá einn af
flokksstjórum vallanna. Hann taldi
þetta létt og fljótunnið verk en reyndin
varð hins vegar önnur. Varla var
verkið hafið og Kristínus að stíga sín
fyrstu skref inn á vinnusvæðið er hann
missteig sig illa og brákaðist á fæti og
gekk haltur lengi eftir það en hélt þó
áfram stjórn verksins. Var nú fengin
vinnuvél til að grafa út úr hólnum, en
þegar hún tók fyrstu fylli úr hólnum
kvað við brestur og hafði eitthvað
brostið í lyftubúnaði tækisins. Varð að
fara meö tækiö til viðgerðar og tafðist
verkið í einn dag. Þegar verkið gat
hafist á ný reyndist tækið ekki betur en
svo, aö skiptibúnaður þess bilaði það
alvarlega aö verkfærið var úr sögunni
um langa hrið. Var þá fengin til verks-
jns öflug og spánný vélgrafa af
stærstu gerð sem þá hafði komiö til
landsins. Hún virtist ætla aö fara létt
með verkið, en fljótlega brast eitthvað
í nýja tækinu og þótti þá mörgum furðu
gegna og kunnu engar skýringar á.
Var eftir það ógerlegt að fá verkfæri til
að vinna verkið. Var þar látið við sitja
og jafnað undir malbik með handverk-
færum. Síðan var ákveöið að taka ekki
meira úr hólnum og hann jafnaður í
þaö horf sem hann er í dag og hefur
ekki borið þar á fleiri furðum eða
óhöppumsíðan.
Mörgum þykir þaö undarlegt er þeir
aka austur Álfhólsveginn í Kópavogi
að skyndilega tekur vegurinn á sig
sveig og krækir fyrir hól nokkum
alsettan steinum. Þama hafa ekki átt
sér stað nein mistök við vegarlagning-
una heldur er þetta gert af ásettu ráði.
Þetta er nefnilega Alfhóllinn sem veg-
urinn er kenndur við.
Hvaðan Álfhólsnafniö er komið á
hólinn er okkur ekki kunnugt um né
heldur hve gamalt nafnið er. Og þrátt
fyrir mikla fyrirhöfn tókst okkur ekki
að hafa upp á neinum sem gat sagt
okkur sögu hólsins.
Hins vegar sagði Adolf Petersen,
fyrrum vegaverkstjóri, okkur söguna
umveginn.
Það var rétt fyrir 1940 sem unnið var
að lagningu Álfhólsvegarins. Og þegar
kom að hólnum var ákveðiö að
sprengja veginum leið í gegnum hann
enda lá það beinast við. Þegar til kom
reyndist ekkert sprengiefni til og
þegar átti að útvega það kom í Ijós að
fjárveiting til vegagerðarinnar var
búin það árið.
Um veturinn komu svo fram óskir
frá fólki um að hólnum skyldi þyrmt
vegna álfabyggöar sem þar væri. Og
það varð úr að þegar vegarlagningunni
var haldið áfram árið eftir að vegurinn
var lagður í sveig framhjá hólnum..
Og sem dæmi um hvað þessi álfatrú
getur verið sterk í vitund fólks má
nefna að þegar verið var að úthluta
lóðum þarna í grennd við hólinn voru
allir lóðakaupendur tilbúnir til að láta
eftir hluta af lóöum sínum svo að
hóllinn fengi að halda sér í óskertri
mynd.
Og sagan segir að í þakklætisskyni
sjái íbúar hólsins til þess að engin
óhöpp eigi sér stað í grennd við hólinn.
Mun það hafa gengið eftir hingað til.
Hjá bæjaryfirvöldum Kópavogs
fengust þær upplýsingar að engar
áætlanir væru um að hrófla við hólnuni
vegna vegarins og sveigurinn á
veginum hefði á siðari árum fengið
mun virðulegra nafn eða Hraöa-
hindrun.