Dagblaðið Vísir - DV - 14.07.1984, Síða 19

DV. LAUGARDAGUR14. JÚLl 1984.
19
í söngleiknum býr visst
frelsi vegna þess að í
honum er að finna undan-
komuleið frá eftirlíkingu
raunveruleikans sem
flestar kvikmyndir fást
við. Söngleikurinn er heill
heimur át af fyrir sig,
allur stílfærður og ótrú-
legur, en ákaflega
skemmtilegur. Þess
vegna hafa margir svo
mikla ánægju af því að
horfa á músíkal — eða
það er að minnsta kosti
álit Jane Feuer, en hún
skrifaði ágætisrit sem
nefnist The Hollywood
Musical.
Hollívúddmúsíkalinn er auðvitaö
skilgetið afkvæmi söngleikjanna á
Broadway. Ekki virðist hrifning
manna af þeim neitt skorín við nögl,
að minnsta kosti ætluðu leikarar
Þjóöleikhússins aldrei aö komast i
sumarfríið sitt vegna vinsældanna
sem Gæjar og piur hafa mátt fagna.
Saga Hollywoodmúsíkalanna upp-
hófst auðvitað um leið og kvikmynd-
irnar fengu málið og fyrsti söngleik-
urinn var The Jazz Singer með A1
Jolson í aðalhlutverki. Þessi tegund
kvikmynda naut svo mikilla vin-
sælda og segja má að gullöld þeirra
hafi staðið ailt fram til 1964 þegar My
Fair Lady komst á hvíta tjaldið.
Eftir það fór að halla undan fæti fyrir
músíkölunum og þeir töldust brátt
dauðir úr öllum æöum og engan
veginn bióferðar virði. En hvemig
stendur þá á því að á sama tíma og
músíkalarnir eru taldir heyra for-
tíðinni til eru mörg bestu kassa-
stykkin í kvikmyndabransanum tón-
listarkvikmyndir?
Töfrar gömlu
myndanna
Sú fræga mynd Flashdance er aUs
ólík þeim söngvamyndum sem höfðu
Fred Astaire og Ginger Rogers í
aðaUUutverkum en lýtur engu að
síöur svipuðum lögmálum og myndir
þessa danspars. Flashdance passar
nefnUega við þá skUgreiningu á
músikal að þarna sé á ferðinni mynd
sem flétti tónlist inn í söguþráðinn;
noti hana tU uppbyggingar á honum.
Ennfremur eigi tónUstin þátt i fram-
vindu sögunnar, tjái tilfinningar og
skýri persónurnar á einhvem hátt
fyrir áhorfendunum.
I músíkölunum stafar ljómi frá
persónunum vegna þess að þær eru í
sérstökum tengslum við tónUstina,
syngja bæði og dansa, og eru því á
einhvem óskUgreindan hátt, komnar
á aUt annað plan en venjulegt fólk,
aukaieikararnir í raunveruleik-
anum.
I tónUstarkvikmyndum nútímans
em aöalpersónurnar einnig gæddar
sérstökum töframætti Ukt og Fred
Astaire forðum, en það er athygUs-
vert að stórstjörnurnar í dag geta
ekki bæði dansað og sungiö Ukt og
stóru nöfnin forðum tíð. I Flash-
dance og Staying AUve dansa aðal-
persónurnar af miklum móð en i
Yentl singur Streisand; hún tekur
My Fair Lady er oft talinn síðasti Hollývúddmúsíkalinn sem einhverjum
vinsældum náði.
Persónur Fame dansa dátt en tón-
jfet listin kemur af segulböndum og
Barbra Streisand syngur bara fyrir sjálfa sig í Yentl, en rekur ekki upp reVnt er að ha,da yfirborði myndar-
rokur út um borg og bý líkt og hetjur gömlu músikalanna. innar sem raunsæislegustu.
margar tækninýjungar kvikmynda-
iðnaðarins. Fred Astaire dansaði til
dæmis á lofti herbergis í Royal
Weddlng og þótti fínt og nýstárlegt,
en þegar geimfari Stanley Kubrick
tróð loftið í 2001: A Space Odyssey
sautján árum seinna var sUk hegöan
ósköp hvunndagsleg fyrir geimfara
og fullkomlega í samræmi við hug-
myndir manna um störf þeirrar
stéttar.
Þannig urðu tæknibreUumyndir
eins og Star Wars og Close Encount-
ers of the Third Kins arftakar
músíkalanna hvað tækninýjungum
viövíkur og þær uröu líka geysivin-
sælar — alveg eins og gömlu dans- og
söngvamyndirnar. I nýlegri grein í
American Film telur Dave Kehr það
aðra meginástæðuna fyrir hnignun
músikalanna að tæknibreUumar
fluttust yfir á aðrar kvikmyndir og
urðu með tíð og tíma mun blómlegri í
geimmyndunum en þær höfðu áður
verið. Hina ástæðuna telur Kehr
vera þá að tónlistarkvikmyndirnar
gerast ekki lengur á mörkum
draums og veruleika. Persónurnar
ganga ekki ýmist um í raunsæislegri
veröld, likri þeirri sem Jón og Gunna
Nýjju dans- ©g söngva-
myndirnar minna um iátt á
kvikmyndir Gene Kelly ©g
Fred Astaire. Dansinn ©j*
sönginn eiga þær
sameiginlegan þó ýmislegt
hafi breyst, bæöi í eöli og
ytra biinaöi þessarar
tegundar kvikmynda
*
Gene Kelly er fótfimur jjar sem hann tekur sporið ásamt mót-
dansara sínum í Singin'in the Rain.
^skipti?
hins vegar ekki snúning.
Gene KeUy (sá sem söng í rignin-
unni) sameinaði söng og dans á hvíta
tjaldinu. Með undraveröri fótfimi og
fagurri röddu tókst honum að vinna
hug og hjörtu áhorfenda. TónUstar-
gyðjan yfirgaf hann aldrei og hann
gat brugðið fyrir sig betri fætinum og
raddbandinu hvort sem hann var á
auöri götu i rigningu aö náttarþeU
eöa brunandi á hjólaskautum í gegn-
um mannhafiö á Times Square. Það
var nú eitthvað annaö en eymdin á
John Travolta, sem varð að leita
mánuðum saman að hlutverki í söng-
leik í Staying Alive eða Barbra
Streisand sem engan haföi tU að
syngja fyrir heldur varð að raula
fyrir sjálfa sig í Yentl.
En hvers vegna dansar Streisand
ekki og því fær John Travolta ekki að
syngja? Hvers vegna hafa tónUstar-
kvikmyndirnar gjörbreytt um eðli?
Bestu tœkni-
brellurnar
Gömlu músíkalamir voru á marg-
an hátt bestu ævintýramyndir síns
tíma. I þeim komu iika fyrst fram
þekkja af eigin raun, eða dansa
syngjandi um töfraheima. Þetta er
hins vegar enn hægt í gaman-
myndunum eins og best sést i kvik-
myndum Mel Brooks og Woody
AUen.
Raunsæilegt
yfirbragð
AUt sem gerist í Saturday Night
Fever, Footloose, Flashdance og
Fame gæti, strangt tU tekið, gerst í
veruleikanum. I Saturday Night
Fever er dansað vegna þess aö Uðið
sækir diskótekin, í Footloose
streymir tónUstin úr útvarps-
tækjunum, i Flasndance er dansað á
sviði næturklúbbs og Fame gerist í
söng- og dansUstaskóla. Dansatriðin
eru ekki lengur þrautæfð líkt og
gerðist á Broadway forðum tíð, á
sérhönnuðum sviðsmyndum, heldur
fremurlausíreipunum; dansaramir
eru ekki þjálfaðir atvinnudansarar
heldur gjarnan áhugamenn af
götunni (Ukt og Kevin Dacon í Foot-
loose). NýUöamir dansa hvar sem er
og hvenær sem er þó auðvitað geti
það gerst að þeir komist upp á svið.
Engin er þar þó sviðsmyndin með
hrmgstigum og glansandi gólf-
flötum.
Músikalinn meö gamla sniðinu
hefur vissulega þegar verið jarð-
sunginn, en ævintýralegar tónUstar-
kvikmyndir Ufa enn góðu lífi.
Músikal eða ekki músíkal er aðeins
spurning um skilgreiningu.
-SKJ.