Dagblaðið Vísir - DV - 29.08.1984, Blaðsíða 35

DV. MIÐVIKUDAGUR 29. ÁGUST1984.
35
Tíðarandinn Tíðarandinn Tíðarandinn Tíðarandinn Tíðarandinn
LITSKRÚÐUGIR GARDAR
Ekki þótti samferðamönnum
Ingólfs hann hafa valiö vel þegar hann
settist aö í Reykjavik, eftir aö hafa
kannað grösugar sveitir Suðurlands,
og lét einhver hortugur þræll hans hafa
eftir sér miöur falleg orö um landkosti
á nýbýlinu. En síðan eru liðin rúmlega
ellefu hundruö ár og margt hefur
breyst. Nú eru litskrúöugir garðar um
alla borgina og þaö er eitt fyrsta vor-
merkið, sem greina má, aö áhugasam-
ir garðeigendur hef ja vorverkin í görð-
umsínum.
Eins og vikiö er aö hér annars staðar
á síöunni, hafa markmiö Reykvíkinga
með garöræktinni breyst. Áöur rækt-
uöu menn í borginni matjurtir. En nú
rækta menn garöa til þess aö þeir
gleðjiaugað.
Tvær skoðanir
Tvær skoöanir hafa komið fram á
því hvers vegna Reykvíkingar hafa
snúið sér aö blómarækt á síöustu ár-
um. Aðra lagði fram aldraður maöur
utan af landsbyggöinni og var hún sú
aö meö frábæru skipulagi á sölu og
dreifingu grænmetis, sem opinber
stjórnvöld og hálfopinber hafa stuölaö
aö, væri heimilisræktun á matjurtum
óþörf orðin og úrelt.
En miðaldra menntamaöur, fæddur
og uppalinn í Þingholtunum, bar fram
aöra skýringu. Við sjáum í aukinni
skrautblómarækt uppgjöf ungu kyn-
slóöarinnar, segir hann. Þetta er kyn-
slóðin sem á árunum krmgum 1968
barðist fyrir betri heimi, ást og
bræðralagi. Aö loknu námi fór þetta
fólk aö vinna og koma sér upp húsi,
Umsjón:
r
OlafurB. Guðnason
bömum og bílum. Nú stendur það
frammi fyrir því aö fyrri hugsjónir eru
aö engu orðnar í lífsgæöakaþphlaupinu
og snýr sér aö garðrækt og hyggst þar
finna skjól í blíðum faömi náttúrunnar
fyrir óblíöu viðmóti velferðarþjóöfé-
lagsins.
Þannig hefur kynslóöin frá 1968 gert
orö Birtings aö sínum, aö sögn þessa
bitra, miöaldra menntamanns.
Stakkaskipti
Hvaö sem veldur er þaö víst aö
Reykjavík hefur tekið stakkaskiptum
á síðustu árum. Aö vísu hefur veriö aö
því fundiö, með góöum rökum, aö
Reykvíkingar hafi gróöursett of mörg
tré. Og satt er þaö aö víöa eru garöar
dúnmir, og stofur, í glaöasólskini á
sumrin vegna þess aöengir sólargeisl-
arerusvo öflugir aö þeir nái aö brjót-
ast í gegnum laufskrúð trjánna. En
þessi mistök eru skiljanleg, og jafnvel
fyrirgefanleg, þegar haft er í huga aö
flestir Islendmgar finna til sektar-
kenndar vegna meöferöar forfeðranna
á skóglendmu sem áreiöanlegir menn
segja okkur aö hafi verið svo mikiö á
Islandi við landnám.
Falleg borg
En víst er þaö að aldrei hafa garðar
Reykvíkinga veriö litskrúöugri en und-
anfarin ár og sú alúö sem garðeigend-
ur leggja í umhirðu á veikbyggöum
skrautblómum, einærum sem fjölær-
um, er hróss verð og aödáunar. Því
sumum garöeigendum hefur tekist þaö
sem arkitektum hefur aldrei tekist: aö
gera Reykjavík aöfallegri borg.

Rifsberjarunnar eru að verða fágæt sjón í Reykjavík og eru þá oft faldir að húsabaki.
FÓLK VILL KOMAST í
SNERTINGU VIÐ LANDIÐ
—segir Hafliði Jónsson garöyrkjustjórí
„Þaö hefur mikiö breyst í garðrækt
frá því aö ég byrjaöi í þessu,” sagöi
Hafliði Jónsson, garöyrkjustjóri
Reykjavíkur. ,,Eg er aö veröa allra
karla elstur í þessu og þegar ég var aö
byrja var ekki brennandi almennur
áhugiágarðrækt.”
En Hafliði vill þó geta þess aö fólk
geri enn vitleysur við val á plöntum í
garöa. „Fólk gerir lítinn mun á skóg-
rækt og garörækt. Þaö er eins og þaö
reikni meö aö tré veröi alltaf jafnlítil
og þegar þau eru sett niður. Afleiöing-
amar af þessu má sjá um alla Reykja-
vík þar sem garðar eru yfirvaxnir af
trjám og þaö rennur upp fyrir húseig-
endum að þeir þurfa varla gardínur
fyrir glugga lengur.”
Og Hafliði segir að fólk planti trjám
enn of þétt og planti um of skógar-
trjám, á sama tíma og lóðir fara sífellt
mmnkandi.
Þó hefur oröið mikil breytúig á
plöntuvali í garöa, segir Hafúði. „Þeg-
ar ég var aö byrja í þessu þekktust
varla nokkrir runnar í göröum, nema
rifsberja- og sólberjarunnar. Nú eru
komnir alls konar runnar sem fólk
gróðursetur mikiö af. Þetta eru meðal
annars áhrif frá Grasagarðinum. Fólk
gerir sér ekki aúnennt grein fyrir þýö-
úigu Grasagarðsins en hann hefur haft
mikiláhrif.”
Þræll garðsins
Allir þeir sem aúst hafa upp í
Reykjavík geta rifjaö upp sögur af
grimmum garðeigendum sem gengu
fram af hörku viö aö verja landareign
sína og leyfðu enga umgengni um
garðinn frekar en um stássstofuna á
heúniúnu. Súkir áhugasamir garöeig-
endur voru öllum stundum í garðinum,
aö reyta arfa, slá, bera á, gróðursetja
og lagfæra. „Þaö er komið of langt ef
maöur er oröinn þræll garösúis,” segir
Hafúði. „Fólk þarf aö geta hreyft sig í
honum.”
Og Hafliði gagnrýnú- eúinig jarörask
sem oft fylgir garöræktinni. „Þaö er of
mikið gert aö þvi aö bylta landi. Til
dæmis í Grafarvoginum þar sem nú er
veriö aö byggja. Þar er landiö móar og
klappú- og þar mætti búa til faúega
garða, án þess aö umbylta öllu land-
úiu.”
„Þaö er breytilegt hvað fólk rækt-
ar,” segir Hafúöi, þegar hann er
spurður hvers konar plöntur fólk vúji
helst. „Mér fúinst fráleitt aö vera aö
rækta fínar tegundú- sem útheimta
dekur og umbúðir. Það getur út af fyrir
sig veriö skemmtilegt hobbí fyrir ein-
staklúiga en fyrst og fremst á aö hafa í
göröum gróöur sem við vitum aö þrífst
viö íslenska veðráttu.”
En hvaö hefur oröið um alla kálgarö-
ana þar sem pörupiltar skemmtu sér
viö gulrófnastuld þegar Reykjavík var
ung?
Minna um matjurtir
„Þaö hefur dregið stórlega úr því að
fólk rækti matjurtir í húsagörðum.
Bæöi er aö lóöir fara minnkandi og svo
vúl fólk ekki hafa opin moldarflög upp
viö híbýú súi. En ásóknúi i kartöflu-
garöa er alltaf svipuð.”
Og Hafliöi hefur svör á reiðum hönd-
um þegar hann er spuröur hvers vegna
fólk vilji bjástra viö að rækta eigin
kartöflur.
„Fólk viú komast i snertingu við
landið. Þaö býr í manninum. Eg held
aö maðurúin sé frekar hneigöur til
akurræktar en veiöa.”