Dagblaðið Vísir - DV - 20.11.1984, Blaðsíða 12

12
DV. ÞRIÐJUDAGUR 20. NOVEMBER1984.
Frjálst.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiórnarformaðurog útgáfustióri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON. j
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON oglNGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 480611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI
•27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerö: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA12.
Prentun: Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áskriftarverö á mánuöi 275 kr. Verð í lausasölu 25 kr. Helaai blað 28 kr,',
Aldraðir eru afskiptir
Með stjórnarfrumvarpi hefur veriö lagt til að menn,
sem láta af störfum fyrir aldurs sakir, geti dregið að fullu
frá skattskyldum tekjum sínum hreinar launatekjur
síðustu tólf starfsmánuðina. Þetta er mikið réttlætismál.
Skattar eru greiddir eftir á eins og kunnugt er, og það
þýðir, að þeir sem verða að hætta vinnu bera næsta árið
skattbyrðar, sem mörgum eru um of. Að undanförnu
hefur veriö réttur til frádráttar á helmingi hreinna launa-
tekna síðustu tólf starfsmánuðina.
Menn fjalla um, að hér á landi séu í raun tvær þjóðir.
Sumir eru vellauðugir á okkar mælikvaröa, aðrir blá-
fátækir. Þessi munur hefur vaxið.
Margir komu ár sinni vel fyrir borð, þegar verðbólgan
var mest í fyrra, og komust undan kjaraskerðingunni
miklu. Aðrir urðu undir.
Mikill hluti lífeyrisþega er í þeim hópnum, sem varð
illa úti, undirstéttar„þjóðinni”. Við búum illa að okkar
gamla fólki miðað við það sem gerist á öðrum Norður-
löndum.
Gamla fólkið á sér enga skipulagða málsvara. Þeir
gömlu menn, sem sitja í ráðherrastólum, hafa komið sér
vel fyrir og eiga litla samleiö með hinum. I ráðherra-
hópnum eru menn, sem sjá fram á auknar tekjur, þegar
þeir hætta störfum, menn sem hafa sterka sjóði á bak við
sig.
Stjórnarmálaflokkarnir sinna hinum öldruðu lítið. Þeir
sem starfa í flokkunum eru yfirleitt á bezta aldri, og þeir
ráða ferðinni í kröfugerð. Hið sama á við um verkalýðs-
félögin. I þeim er að sjálfsögðu starfandi fólk, sem telur
sig enga ábyrgð bera á hinum öldruðu.
Reynslan sýnir þetta gleggst.
Stór hluti þeirrar kynslóðar, sem nú er á miðjum aldri,
átti kost á aö byggja íbúðir sínar á svo lágum vöxtum
miðað við verðbólgu, að um mikið gjafafé var að ræða.
Hverjir borguðu brúsann? Að miklu leyti var gróði unga
fólksins þá daga tekinn af sparifé hinna eldri meðal
annars þeirra sem nú eru á lífeyri.
Þá daga gengu þeir ungu, sem réðu lífeyrissjóðunum,
svo hart fram í kröfum um ódýr lán úr sjóðunum, að
gjaldþrot sjóðanna blasti við. Lítið var eftir til hinna
raunverulegu verkefna lífeyrissjóðanna, að greiða hinum
öldruðu lífeyri.
Allra síðustu ár hefur fengizt meira réttlæti á vaxta-
markaðnum, en það hefur staðið skammt og er enn í
hættu. Á meðan hefur kaupmáttur lífeyris hins vegar
drabbazt niður. Við hefur bætzt mikil verðhækkun lyfja
og læknisþjónustu, sem bitnar hart á þessum hóp. Lands-
feðurnir hafa því enn vegið í þann knérunn.
Stjórnarfrumvarpiö um skattafrádrátt til handa þeim
sem verða aö hætta vinnu fyrir aldurs sakir er tilraun til
að bæta úr fyrri misfellum. Ríkisstjórnin þarf að fylgja
því eftir með frekari aðgerðum.
Þannig verður sérstaklega að vernda kaupmátt
lífeyris, nú þegar gengisfelling sker kaupmáttinn niður.
Þetta verður aðeins gert með hækkun lífevris umfram
almennu kauphækkanirnar. Ríkisstjórnin á ennfremur að
hrinda í framkvæmd margræddum hugmyndum um al-
mennar skattalækkanir, sem munu gera ýmsar lágar
tekjur skattfrjálsar, sem enn eru skattlagðar, þótt þær
dugi í raun ekki til mannsæmandi framfærslu.
HaukurHelgason.
Einfaldleikinn
kostar peninga
Þá eru þríhelgar hálfnaöar, Maríu-
messa búin og því rétt rúmlega mán-
uður til jóla, en jólafastan hefst
fyrsta sunnudag í aðventu.
Samt var veðrið svo undarlega
milt á Samlagssvæðinu, og blóðilmur
var af jörðinni, næstum því eins og
það væri að koma vor aftur og viö
virtum fyrir okkur gengissigið landið
og fjallahringinn undir mjólkur-
hvítum himni, þar sem skýin byrgðu
ekki útsýni, en stálblettir lágu á Sel-
vogsheiði, Sveifluhálsi og Undirhlíð-
um. Og ef Móskarðshnúkar og
Hengillinn hefðu ekki verið komnir í
hvítt og eins Esjan, hefði ný-
vaknaöur maður talið sig vera að
ganga inn í vorið. Og svo unaðslegt
hefir haustið verið að blóm standa
víða enn í görðum, einkum þó í hver-
um heldri manna og hjá þeim sem
nostra við blóm og garða og það var
ekki fyren í seinustu viku, sem opin
skip voru tekin á land í Reykjavík,
standa þú nú ýmist á kambi ellegar í
innkeyrslum hjá þeim, sem rými
hafa við heimahús fyrir sína út-
gerð. Og ef til vill er það eitt af sér-
kennum þéttbýlis á Isiandi, aö
hákarlaskip og skemmtiskip standa
víða við hús að vetrarlagi. Hafa þar
uppsátur, jafnvel mílur frá sjó. Og
þótt bátar og skip undirstriki ýmist
velmegun eða þjáningu hér á landi,
þá lífga þessi hafbúnu smáskip tölu-
vert upp á borgina og íbúöahverfin.
Oft má líka sjá ljós á þeim lengi á
kvöldin, einkum þegar líður á vetur,
en þá vitum við aö það fer að styttast
í hrokkelsið og vorið.
Bensínmaðurinn og
sleggjan
Á laugardag svaf dagurinn út,
enda fer ekki aö birta á þungbúnu
fyren klukkan aö ganga tíu. Bensin-
maðurinn var hneysklaður, og sagði,
að nú ríkti kyrrð á Bitruhálsi, því
hann fullyrti að búið væri að stúta
þessum 700 spónaplötum, sem not-
aðar voru sem umgjörð um
Landbúnaðarsýninguna, og að sögn
hans var búið að greiða reikninginn
fyrir þessa umgjörð um þjáninguna
og hljóðaði hann upp á sjö milljónir
króna.
— Hugsaðu þér, sagði hann. Sjö
milljónir króna fyrir spónaplötur,
grind, 700 spónaplötur og málningu,
aðeins fyrir nokkra daga, og svo er
bara gengið á allt klabbíð meö
sleggju. Og súrmetisóperunni miklu
var síðan ekið á öskuhaugana i Gufu-
nesi, aðmér skildist.
Það hefði verið nær, sagði hann,
að leyfa fólki að nýta þetta, því 700
spónaplötur og grind má endurnota
við aö byggja f jölmargar íbúðir.
Og ég reyni að róa hann með þvi
aö segja honum að Töfraflautan
hefði kostað 800 milljónir gamlar hjá
sænska kvikmyndastjóranum
Ingimari Bergmann, eða svo að
segja upp á krónu það sama og Þor-
lákshöfii kostaði, þegar hún var
g jörð eftir gos. Og þegar kvikmynda-
fræðingar voru spurðir, hvers vegna
filman hefði orðið svona dýr, var
svarið: — Það geriT einfaldleikinn.
Hann kostar peninga.
1 vissu samhengi séð, virðist það
sóun, ef gengið er með sleggju á
leiktjöld súrmetisóperunnar miklu,
er hún er tekin ofan. En sýningar af.
þessu tagi eru þó nauðsynlegar, því
landbúnaður er annaö og meira en
þjáning, þótt svo gæti virst þegar
maöur les blöðin. Hitt var aftur á
móti verra, aö sýningin var haldin í
fjölmiðlaverkfalli, þannig að ég veit
að hún fór fram hjá mörgum mann-
inum, og landbúnaðurinn fékk ekki
þá umf jöllun, sem vert hefði verið af
þeim sökum. Einkum þegar tillit er
tekið til þess að viss tímamót virðast
nú vera í búskap. Hinar hefðbundnu
búgreinar eru á undanhaldi. Geta
ekki keppt við nútímalega matvæla-
framleiðslu, og sem dæmi um það,
þá er slátur- og heildsöiukostnaöur á
hefur það eitt umfram aðra góða
mjólk, að fyrir hana fæst aðeins brot
af verði, þrátt fyrir það að sama
vinna liggi að baki, og samskonar
reikningur og sexmannanefndin
sendi frá sér í haust, seinast þegar
kaup bænda hækkaöi í samræmi við
lög.
Hjá útgerðinni er ástandið að því
leyti til betra, að menn geta selt, eða
fært með öðrum hætti kvóta milli
skipa, en það getur bóndinn á hinn
bóginn ekki. Búmarkiö er bundið við
jörðina og ekki getur hann heldur
siglt með aflann, eöa unniö hann
heima, eins og útgeröin, svona eftir
hentugleikum hverju sinni. Og má
því segja að hart sé í þeim heimi að
lifa, þar sem mönnum er refsaðfyrir
atorku.
Margir snerust hatramlega gegn
kvótakerfinu og einkarétti og hreppa
og sveitarfélaga til ákveðinna veiöa,
tegunda og hafsvæða. En þótt kvóta-
kerfið hafi vissulega agnúa, þá hefur
það eigi að síður, eins og búmarkið,
skilað ýmsu góðu. Fiskhúsin hafa
fengið betri fisk og mjólkur-
stöðvarnar þurfa ekki að verðfella
mjólkurvörur í útsölu sem unnar eru
úr verðfelldri gæðamjólk,
Reksturinn gengur því betur í
vinnslubúunum, sem framleiða
einkum gjafavöru fyrir erlendan
markað og búa við þröngan kost, þar
eö aðeins eru til 526 milljónir króna
til útflutningsbóta í ár samkvæmt
bótarétti, en útflutningsbótaþörfin
mun á sama tima vera um 616
milljónir króna i ár (1984).
Tímar mikilla þinghalda
Nú standa yfir stórar ráðstefnur,
svo að segja um hverja helgi. Við
framsóknarmenn höfum haldið miö-
stjórnarfund, kirkjuþingi er lokið og
nú um helgina þinguðu alþýðuflokks-
menn og kommúnistar.
Það helsta sem skeö hafði, var að
Alþýðuflokkurinn hefur kosið nýjan
formann. Hafa þá allir gömlu flokk-
amir yngt upp hjá sér í brúnni á
fáumárum.
Það gladdi marga að lesa það i
helgarblöðunum að Valtýr Pétursson
fékk starfslaun Reykjavíkurborgar,
en þessi gamli og sterki listmálari
hefur ekki fengið launaumslag síöan
1947, að mér skilst, en þá var hann í
byggingavinnu. Valtýr er af kynslóð
þeirra „klessumálara” er gáfu
Islendingum ný augu eftir strið og
við samgleöjumst öll — ja, nema
Þjóðviljinn, sem vakti athygli á því
að málarinn væri ekki kommúnisti,
og því vart marktækur, Já, svona
hátt flýgur Alþýðubandalagið nú.
Stalin var 1,60.
Jónas Guðmundsson rithöfundur.
JÓNAS
GUÐMUNDSSON
RITHÖFUNDUR
íslensku lambakjöti í dag kr. 36,36 á
kílóið, meöan heUdsöluverð á lamba-
kjöti er innan við 40 Ikr. í London
(sbr. Financial Times). Á sama tímá
er heildsöluverð á dilkakjöti á
Islandi kr. 153,01 og svo búðarveröið
eftir því, en niðurgreiðslur eru nú
tæpar 20 krónur á hvert kUó. Það er
útaf þessu, sem nú eru timamót hjá
islenskum landbúnaöi, og verið er að
finna nýtt.
Kvótakerfið og þjáningin
En þaö er ekki aðeins það, að nú sé
að liöa að jólum; áramót eru einnig á
næsta leiti. Flest betri skip eru nú bú-
in með kvóta sinn, aðrir búnir að
færa hann á mUU og selja. Og ef ég
man rétt, þá munu um 200 tUfærslur
hafa orðið á kvóta íslenskra veiði-
skipa í ár. Um kvóta í landbúnaði
veit maður minna, en þó mun öröugt
vera á mörgum bæjum og mér til
dæmis sagt, aö á stórbýUnu ölfus-
holti hefði verið búið að mjólka upp í
kvótann, eða búmarkið einhvem
timann i júni og verður þvi búið að
sæta verðfelUngu meira en hálft
árið, þannig að hart er nú í sveitum,
því ekki mun ástandið vera betra á
öðrum bæjum eftir kafgresið í
sumar.
A forníslensku hefði verið talið að
þarna væri verið að refsa mönnum
fyrir dugnað. En stjórnun er stjórn-
un og menn verða að sætta sig viö
verðfelUngu á mjólk, sem höfð er til
þess aö hindra offramleiðslu og til
þess að jafna framleiðslunni niður á
árið. En hvað um það, drauglestaðir
mjólkurbílar koma tvisvar, þrisvar í
viku og losa verðfellda mjólk, sem