Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.1984, Blaðsíða 9

DV. FÖSTUDAGUR 30. NOVEMBER1984.
IMKi
9
Neytendur Neytendur Neytendur Neytendur
Breytingar á matvælum
í kæligeymslu
hins almenna neytanda og þaö er óhætt
aö fullyröa aö af nógu er aö taka. T.d.
þarf aö gera úttekt á vörumerkingum,
geymslu matvæla og vinnslu þeirra,
flutningi matvæla og pökkun. Allt eru
þetta þættir sem hafa afgerandi áhrif á
geymsluþol matvæla, hvort heldur er
til ills eöa góðs.
Hitastig
Tími í dögum
Hvers vegna eru matvæli
geymd í kæli?
Matvæli eru geymd í kælum til þess
að lengja geymsluþol þeirra. Geymslu-
þol lengist vegna þess aö kæling hægir
mikið eöa stöövar algerlega virkni
örvera eöa hvata í matvælunum.
Kæling matvæla er geymsluaðferö
sem felur í sér rotverjandi áhrif á mat-
vælin samfara kælingu þeirra.
Hvaða breytingar eiga sér
stað í matvælum í kæli?
Ef matvæli, t.d. kjöt eða fiskur, eru
sett í kæli óinnpökkuð þorna þau fljót-
lega vegna þess aö þaö tapast töluvert
af vatni úr matvælunum viö geymsl-
una.
Vöxtur örvera er mjög misjafn eftir
hitastigi vörunnar. Skiptast örverur í
þrjá flokka eftir því viö hvaöa hitastig
í sumum verslunum hef ég séö bæöi
kjötfars og kjöthakk komiö í frysti eftir
aö þaö hefur veriö geymt í kæli. Síöasti
söludagur er útrunninn og vörunni er
þá skellt í frysti eins og þaö breyti ekki
nokkru fyrir gæöi vörunnar. Fyrir
þetta véröur síðan neytandinn aö
borga fullt verö.
Já, þaö er ýmislegt sem hinn al-
menni neytandi þarf aö gæta sín á
þegar matvörur eru keyptar inn fyrir
heimiliö. Eg fæ ekki betur séö en
fræösla fyrir hinn almenna neytanda
og um leið fyrir verslunarfólk í mat-
vörubúðum sé verðugt verkefni fyrir
neytendasamtök t.d. til aö skipuleggja
og ýta í framkvæmd. Hægt væri aö
koma á fót félagsfundum til þess aö
v\
Svína-oglambakjöt — 0,5C
Beikon — 3,0 C
Kjúklingar — 0,5 C
Magurfiskur (t.d.ýsa) — 0,5C
Feiturfiskur(t.d. lúöa) — 0,5 C
Saltfiskur — 2,0 C
Mjólkurmatur +4,0 C
Epliogperur 0—1C
Appelsínur, sítrónur, grape 5—15 C
Bananar 13,5 C
Kartöflur 4—5 C
8-12
42
7
7-21
2- 3
360
3- 10
60-180
30-90
10-30
180-240
Æ FISHER
skákar keppinautunum í verði og gæðum.
r
M
- MATUROG
HOLLUSTA-
þær vaxa best. I kælum eru svo-
kaUaöar kuldakærar örverur mest
áberandi í matvælunum.
MjóUc, sem er viökvæm vara, á aö
geymast í kæli. Ef hún er geymd viö
stofuhita veröa miölungshitakærar
örverur mest áberandi í mjólkinni og
hún súrnar mjög fljótt. í kæU ber mest
á kuldakærum örverum og mjólkin
verður fúl meö tímanum.
Eftir því sem hitastigið er nær 0 C
geta færri örverur Ufaö og valda minni
skemmdum á matvælum.
Þegar á aö kæla mat, sem hefur
veriö útbúinn og geymdur viö hærra
hitastig en 60 C, þarf aö kæla matinn
eins hratt og kostur er. Betra er að
kæla mat í vatni heldur en lofti vegna
þess að þá er hitastigiö ekki lengi á
mUU 40 og 60 C. Á þessu hitastigsbiU
vaxa örverur mjög vel og geta fjölgað
sér gífurlega á stuttum tíma.
IMæringarefnatap úr mat-
vælum í kæligeymslu
Yfirleitt er lítið um tap næringar-
efna úr matvælum, t.d. kjöti og fiski.
Helst er þaö aö ísaður fiskui- tapi
vatnsleysanlegum vítamínum viö
geymslu.
Meiri hætta er á næringarefnatapi úr
ávöxtum og grænmeti. Hversu mikiö
tapið er fer þó eftir því hvaöa tegundir
um er að ræða. Helst tapast C-vítamín,
karótín ogþíamúi.
Kartöflur, gulrætur og aðrir rótar-
ávexth- tapa um helmingi C-vítamms
viö geymslu í kæli í nokkra mánuði.
Grænmeti eins og t.d. spíant tapar
helmingi af sínu C-vítamíni á aðeins
nokkrum dögum.
Geymsluþol nokkurra
matvæla
Eftirfarandi tafla, sem fengrn er úr
danskri bók, Levnedsmiddelteknologi,
sýnir geymsluþol nokkurra óinnpakk-
aðra matvæla sem geymd eru viö kjör-
hitastig.
Þessi tafla er birt vegna þess aö oft
eru matvæli geymd í plastfilmu sem
lengir geymsluþol lítiö sem ekkert. Til
þess aö lengja geymsluþol þarf aö
pakka inn matvælum, t.d. kjöti og
fiski, í þannig plast að þaö haldi inni
rakanum og pakka þarf eins þétt og
hægt er.
Þegar fer saman bæöi of hátt hita-
stig í kælum og pökkun í plastfilmu má
gera ráö fyrir því aö geymsluþol rýrni
stórlega frá því sem gefið er upp í töfl-
unni.
Mikilvægt er aö hitastig í mjólkur-
kælum fari ekki upp fyrir 6 C því þá
minnkar geymsluþol mjólkurinnar og
mjólkurvaranna stórlega og hún
verður fljót aö súrna.
VHS myndsegulband P-618
KR 44.900.-
Jóiaglaðningur sem endist aiit árið
Ein myndbandsspola a dag.
Pú kemur og semur.
Fisher, fyrsta flokks.
LAGMULA 7.
REYKJAVÍK - SÍMI 685333.
SJONVARPSBUÐIN
□ Hægspilun „slowmotion
□ 5 faldur myndleitarhraði.
□ Kyrrmynd.
□ 9 daga upptökuminni.
□ Fjarstýring.