Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.1985, Síða 13

DV. FÖSTUDAGUR 8. MARS1985.
13
Baráttudagur
kvenna
Allar götur síðan 1910 hefur 8.
mars veriö alþ jóðlegur baráttudagur
kvenna. I hugum þeirra sem þátt
taka í kvenfrelsisbaráttu er þessi
dagur jafnnátengdur þeirri baráttu
og 1. maí er tengdur verkalýðsbar-
áttu.
8. mars hafa konur sett fram
kröfur sínar og baráttumál umbúða-
laust og án málamiðlana.
I ár verður það einnig gert og má
segja að oft sé þörf en nú sé
nauðsyn miðað við þau kröppu kjör
sem konur nú búa viö.
Baráttufundur kvenna í ár verður
haldinn í félagsstofnun stúdenta og
aö honum standa Samtök kvenna á
vinnumarkaðnum, Kvennafram-
boðið, Kvennafylking Alþýðubanda-
lagsins og Kvennalistinn.
8. mars og 85-nefndin
1 tilefni loka kvennaáratugarins er
starfandi svokölluð 85-nefnd. I henni
eiga sæti fulltrúar 23 kvennasam-
taka, þar á meðal þau samtök sem
að baráttufundinum í Félagsstofnun
standa.
Nokkur blaðaskrif hafa verið
undanfama daga um '8. mars og
ágreining í 85-nefndinni vegna funda-
halda þennan dag.
Þaö er min skoðun aö þama hafi
verið um fyrirsjáanlegan ágreining
að ræða og jafnframt ágreining sem
hægt var að komast hjá og leysa
einfaldlega með þvi að flytja áætlaö-
an hvatningarf und 85-nef ndarinnar á
annan dag eins og tillaga hefur
verið gerð um í nefndinni. Því
miður náði sú tillaga ekki fram aö
ganga. I stað þess geysast fram á rit-
völlinn sjálfskipaðar forystukonur
85-nefndarinnar, berja sér á brjóst
og ásaka samstarfsaðila sína í nefnd-
inni um að r júfa samstöðu kvenna.
Samstaða um hvað?
Vegna áðumefndra skrifa hlýtur
sú spuming að vakna um hvað sam-
staðan átti að snúast 8. mars.
Hvernig gátu þessar ágætu og
greindu konur búist við því að sam-
staða næðist um fund 8. mars án þess
að allar kröfur væru útþynntar og
innihaldslausar.
Mér finnst það sýna öllu fremur
skilningsleysi á merkingu og eðli
þessa baráttudags kvenna. Hitt er
jafnljóst að ýmis þau mál sem nú eru
á undirbúningsstigi á vegum 85-
nefndarinnar em þess eðlis að sýni-
lega næst um þau samstaða.
Ágreiningurinn um baráttudaginn 8.
mars þarf þv'í ekki að hafa önnur
áhrif á störf nefndarinnar en þau að
sameiginlegur hvatningarfundur
fellur niður.
Frumskilyrði samvinnu svo ólíkra
kvennasamtaka sem fulltrúa eiga að
85-nefndinni em lýðræðisleg vinnu-
brögð sem felast í þvi í fyrsta lagi að
sjónarmið allra séu jafnrétthá og aö
nefndin standi fyrir þeim verkefnum
einum sem fuHur einhugur ríkir um.
Annað meginskilyrði er að upp-
lýsingar berist til allra aðila að sam-
starfinu en einstaklingar einoki þær
ekki. Varðandi þetta atriöi hefur
verið nokkur misbrestur á störfum
nefndarinnar.
Kröfur dagsins
Kröfur kvenna á þessum baráttu-
degi hljóta aö markast af þvi ástandi
sem hér ríkir í launa- og kjaramál-
umkvenna.
A „Allar götur síðan 1910 hefur 8.
mars verið alþjóðlegur baráttu-
dagur kvenna. I hugum þeirra sem
taka þátt í kvenfrelsisbaráttu er þessi
dagur jafnnátengdur þeirri baráttu og
1. maí er tengdur verkalýðsbaráttu. ’ ’
GUÐRÚN
JÓNSDÓTTIR
BORGARFULLTRÚI
KVENNAFRAMBOÐSINS
í REYKJAVÍK
Hér ríkir tvöfalt launakerfi sem
bitnar á konum fyrst og fremst þar
sem eftir-, nætur- og bónusvinna
þeirra miöast við launataxta sem er
undir lágmarkstöxtum.
Lágmarkslaunin nægja ekki til
framfærslu og við þau búa fyrst og
f remst kvennastéttir.
Konur verða fyrst og fremst fyrir
barðinu á rangri stefnu í sjávarút-
vegi. Það eru konur í fiskiðnaöi sem
sendar eru heim fyrirvaralaust
kauplausar þegar útgerðinni býður
svoviðaðhorfa.
öngþveiti í dagvistarmálum bitn-
ar mest á konum þar sem ábyrgðin á
börnunum hvílir mest á þeim.
Eg gæti haldið áfram þessari upp-
talningu en læt hér staðar numiö.
Konur, mætum allar í Félagsstofn-
un stúdenta á baráttufund okkar.
Guðrún Jónsdóttir.
Ólöghlýðnir uppalendur
Skyldan við lýðræðið
Kennarar telja starf sitt vanmetið,
meðal annars sé uppeldishlutverki
þeirra ekki gaumur gefinn sem
skyldi. Vísað hefur verið til grunn-
skólalaga þar sem meöal annars
segir:
„Hlutverk grunnskólans er, í sam-
vinnu við heimilin, að búa
nemendur undir líf og starf í
lýðræðisþjóðfélagi, sem er í
sífelldri þróun. Starfshættir skól-
ans skulu því mótast af umburðar-
lyndi, kristilegu siðgæði og
lýðræðislegu samstarfi. Skólinn
skal temja nemendum víðsýni og
efla skilning þeirra á mannlegum
kjörum og umhverfi, á íslensku
þjóðfélagi, sögu þess og sérkenn-
um og skyldum einstaklingsins við
samfélagið.”
Fleiri orðum er raunar farið um
hlutverk grunnskólans en þetta skal
látið nægja. Það er aö visu nokkurt
álitamál hvaða erindi slíkar hug-
leiðingar eiga í lög. En hvaö sem þvi
líður geta liklega flestir samsinnt að
markmiðin séu æskileg — ekki
einungis i grunnskóla, heldur öQum
skólum landsins — þar á meðal
framhaldsskólum.
Athygli vekur sú mikla áherzla
sem lögö er á gildi lýðræðis; einnig
er þar minnzt á skyldur einstakling-
anna við samfélagið. HoUusta við
lýðræðislegar samskiptareglur
hlýtur samkvæmt þessu að vera ein
höfuðskylda kennara sem f ræðara og
uppalenda.
Kennarar brjóta iög
Það er nú orðið ljóst sem fæstir
hefðu að óreyndu trúað að fjöldi
framhaldsskólakennara skirrist ekki
við að framfylgja launakröfum
sinum meö þvi að brjóta landslög, og
það á fleiri veg en einn og stéttar-
samtök þeirra virðast ganga þar
fram fyrir skjöldu.
Er þess fyrst að geta að kennarar
innan vébanda Bandalags háskóla-
manna hafa alls ekki verkfaUsrétt.
Ef það sannaðist að stéttarfélag
þeirra hefði haft forgöngu um f jölda-
uppsagnir, yrði það lagt að jöfnu við
að standa að verkfaUi — og það er
andstætt lögum. Sönnun ætti ekki að
vera neinum vandkvæðum bundin
eins og hér stendur á. Þessu tU við-
bótar má minna á hvatningar
Kennarasambands Islands tU félags-
manna um að ganga ekki i störf
þeirra framhaldsskólakennara sem
frá hefðu horfið. Styður það ein-
dregiö þá skoðun aö litið sé á
uppsagnir þessar sem verkfaUsað-
gerðir.
1 annan stað hefur uppsagnar-
frestur kennara verið framlengdur
samkvæmt ákvæðum 15. gr. 1. nr.
38/1954 um réttindi og skyldur starfs-
manna ríkisins eins og aUcunna er. —
Forystumenn kennara létu þó frá
öndverðu í veðri vaka að kennarar
myndu ekki virða framlengingu og
hefur það að mestu leyti gengið eftir.
Leiðir þetta hugann að því þegar
kennarar innan BSRB fjölmenntu í
Háskóla Islands í október sl. og
reyndu að hindra þar kennslu með
óspektum og ofbeldi. Þeim tókst þó
ekki ætlan sin nema að óverulegu
leyti, en aðgerðirnar sýndu hug
þeirra til landslaga. — Eftirmálum
erraunarekkilokið.
Löghlýðniog
iýðræði
Löghlýöni hefur lengi verið talin til
sjálfsagöra dyggða þótt mönnum
hafi jafnframt verið ljóst að hún eigi
sér takmörk. Stjómspekingar og
siðspekingar hafa margir reynt að
SIGURÐUR
LÍNDAL
PRÓFESSOR
útUsta hvar séu hin réttu skil mUU
skyldugrar hlýðni og réttmætrar
mótstöðu — en sjaldan verið öldung-
isá einumáU.
Um þessi álitaehii er ekki
nauðsynlegt að f jölyrða þegar taka á
afstöðu tU laga sem sett eru í anda
lýðræðis því að í lýðræðisskipan er
gert ráð fyrir mótstöðu og hún feUd í
ákveðinn farveg sem þarflaust er að
lýsa hér. Lögin eru því engan veginn
óhagganleg. Aðferðin við setningu
þeirra hefur einnig áhrif á efni
þeirra. Þau mótast í umræðu og af
málamiðlun milU óUkra sjónarmiða
auk þess sem þau eiga sér alla jafna
nokkra stoð í reynslu fleiri en einnar
kynslóðar — iðulega margra. Þannig
má líta á lögin sem sameign þar sem
ólíkir skoðana- og hagsmunahópar
eiga alUr nokkra hlutdeild.
Lög sett með lýðræðislegum hætti
eru því þess eðlis að vandfundin eru
rök sem réttlæta að þau séu virt að
vettugi.
Það sem hér hefur verið sagt á
ekki jafnt við um öU lög, en svo viU
þó til að það á alveg sérstaklega við
þau sem kennarar hafa nú bundizt
samtökum um að brjóta. Þau eru
samin í samráði við hlutaðeigandi
stéttarfélög og eru mótuð af
málamiðlun miUi þeirra og rikisins.
Síðan eru þau samþykkt af lýðræðis-
lega kjörinni löggjafarsamkundu
landsins og hafa staðið árum saman
án þess að sérstaklega hafi verið
barist fyrir breytingum.
Niðurrifsstarf-
semi eða skrípaleikur
Mörg dæmi eru um það, fom og ný,
að lýðræði hefur verið kollvarpað.
NægUegt er að minna á Þýzkaland
þegar nazistar náðu þar völdum 1933
og ýmis ríki Austur-Evrópu þar sem
kommúnistar gerðu slíkt hið sama
að lokinni síðari heimsstyrjöld. Einn
þáttur í þeirri atburðarás var sá að
ýmsir þjóðfélagshópar virtu
lýðræðislega sett lög að vettugi og
fóru sínu fram. Við tók alræðis- og
ógnarstjórn sem varla þarf að fjöl-
yrðaum.
Hin siðustu ár hefur nokkuö borið á
því hér á landi að einstakir hópar
manna og samtök hafa ekki virt
landsiög og eiga stéttarfélög þar
einna drýgstan hlut að máli. Oft
hefur þó verið reynt að dylja lögbrot
eða réttlæta þau með einhverjum
hætti.
Nú hefur það hins vegar gerzt að
stór hópur framhaldsskólakennara
hefur meö stuðningi stéttarfélags
sins gengiö blygðunarlausar tU verks
í lögbrotum en dæmi eru um áður —
elnmitt só hópur manna sem sér-
staklega hefur tekið að sér að ala
komandi kynslóðir upp til lýðræðis
og fræða þær um skyldur þeirra við
þjóðfélagið.
Með þessu hafa þeir dyggUegá
skipað sér í sveit þeirra sem vilja
brjóta niður lýðræðislega stjómar-
hætti. Verður að ætla að þeir hafi
ekki fremur en aðrir áþekkir hópar
hugsað til enda afieiðingar gerða
sinnaog er þeim þá nokkur vorkunn.
En þeim ættu að vera ljósar starfs-
skyldur sem þeir sjálfir hamra á til
stuðnings kröfum sínum um hærri
laun. — Eða á kannski að líta á skóla-
starfið sem marklausan skrípaleik?
En þá er þeirri spurningu ósvarað
hvaö er sanngjarnt að þjóðin greiði
f yrir að halda honum áf ram.
Sigurður Lindal.
>>
Hin síðustu ár hefur nokkuð borið
w á því hér á landi að einstakir hópar
manna og samtök hafa ekki virt lands-
lög og eiga stéttarfélög þar einna
drýgstan hlut að máli. ’ ’