Dagblaðið Vísir - DV - 12.04.1985, Blaðsíða 10

10
DV. FÖSTUDAGUR12. APRIL1985.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
SHLAFIKN NORDMANNA
BRÝST ÚTí GETRAUNUNUM
— en kýtingur um tekjur getraunanna hafði nær orðið ríkisst jórn Káre Willochs að falli
vinsældum í Noregi. Ein aöalástæð-
an er að mestan hluta vetrarins er
sýndur í norska sjónvarpinu beint
einn leikjanna á getraunaseðlinum,
jafnframt sem staðan í öðrum leikj-
um er sýnd jafnharðan á skjánum.
Aö leikjunum loknum birtast úrslitin
og um leið spá um hversu mikinn
vinning hinir heppnu geti átt í vænd-
um.
Skattfrjálsir
Þá hafa auglýsingaherferöir get-
raunanna haft mikið aö segja. Fé-
lagiö hefur og komiö með nýja get-
raunaseöla og t.d. finnast nú seölar
sem gilda í fimm vikur. Það er einnig
augljós sú staðreynd að vinningar í
getraununum eru skattfrjálsir, sem
hefur haft sitt að seg ja.
I Noregi hafa veriö miklar deilur
síðasta misserið um skiptingu
hagnaðarins af getraununum. 50% af
tekjum getraunanna er skipt jafnt á
milli íþrótta og vísinda. Norska
íþróttahreyfingin hefur af síauknum
krafti krafist þess að fá að sitja aö
óskiptri kökunni. Þetta mál hafði
nær orðið ríkisstjórn Káre Willoch að
falli rétt fyrir páska, er einn af
stjórnarflokkunum, Miðflokkurinn,
bar fram tillögu þess efnis á stór-
þinginu, sem gekk í sömu átt og kröf-
ur íþróttahreyfingarinnar. Flokkur-
inn vildi að íþróttasamtökin fengju
allan hagnaðinn næsta ár. — Ríkis-
sjóður yrði að taka vísindin inn á sín
fjárlög.
Getraunir felldu
nœrri stjórnina
Forsætisráðherrann lagðist mjög
harðlega gegn þessari tillögu og hót-
aði að biðjast lausnar fyrir sig og
ráðuneyti sitt ef tillagan yrði sam-
þykkt. Þetta gerðist eftir að ijóst
varö aö tillaga Miðfiokksins haföi
meirihluta í stórþinginu. Eftir úr-
Frá Jóni Einari Guðjónssyni,
fréttaritara DVí Osló:
Engin þjóö í heimi notar jafnmikla
peninga í getraunir, veöhlaup,
happadrætti og bingó og Norðmenn.
Ársveltan er á góðri leið með að ná
fjórum milljörðum norskra króna.
Það eru getraunirnar sem eru
vinsælasta dægradvöl Norðmanna.
1983 var ársveltan 1,3 milljaröar
norskra króna og núna og síðasta ár
var veltan 1,7 milljaröar. Þróunin
hefur haldist áf ram þetta árið.
700 þúsund Norðmenn spila í
getraununum í hverri viku reglulega
og ein milljón sem spilar öðru hvoru í
getraununum. Þeir spila fyrir 40
milljónir króna í hverri viku.
12 fengið milljón
Fleiri og fleiri freista gæfunnar í
fótboltagetraununum. Helmingurinn
af hagnaðinum kemur í hlut þeirra
sem eru svo heppnir að hljóta
vinning. Hvort heldur það er fyrir
tíu, ellefu eða tólf rétta. — Hæsti
vinningurinn hingaö til er 1,8 milljón-
ir norskra króna. — Hingað til hafa
tólf Norðmenn veriö svo heppnir að
hreppa yfir milljón króna vinning.
Margir hafa velt fyrir sér hvers
vegna getraunimar hafa náð slíkum
Beinar útsendingar sjónvarps á leikjum getraunaseðilsins hafa átt sinn
þátt i að auka vinsældir knattspyrnugetraunanna í Noregi.
Káre Willoch forsætisráðherra setti samherjunum skorður í getrauna-
málinu.
slitakosti Willochs var samin ný til-
laga þar sem íþróttahreyfingunni
var lofað öllum hagnaöinum ein-
hvern tíma í framtíðinni og hún síðan
samþykkt.
Þetta er tvímælalaust harðasta
rimman sem forsætisráðherrann
hefur átt í stórþinginu, og átti á
brattan að sækja frá byrjun
umræðnanna til enda þeirra.
Mörgum þótti það undarlegt að
þetta getraunamál hafði nær orðið
ríkisstjórninni að faUi. Sennilega
óskaöi forsætisráðherrann aö sýna
núna samstarfsflokkum sínum hver
væri skipstjórinn á stjómarskútunni.
Hann hefur verið orðinn leiöur á því
að samstarfsflokkamir, og einkan-
lega Miðflokkurinn, hafa verið með
smásprell og það rétt áður en gengið
verður til kosninga (sem verða í
september). Spumingin var samt sú
hjá mörgum hvort hann hefði ekki
átt að sýna festu sína fyrr og þá í
öðrum og mikilvægari málum en
þessu getraunaþrefi.
Klofningur hjá sósíal-
istum út af kosninga-
lögum Frakklands
Franska stjómin hefur ákveöið aö
breyta kosningalögum í þá vem að
tekin verði upp hlutfallskosning til
franska þingsins. Akvörðunin var
tekin þrátt fyrir andstöðu áhrifamik-
iUa ráöherra, svo sem Rocards land-
búnaöarráðherra, sem sagði af sér
embætti í mótmælaskyni.
Stórbreyting
Kosningalöggjöfin, sem í gildi er,
byggist á meirihlutakosningu og ein-
menningskjördæmum. Ahrif hennar
em þau að sterkustu flokkamir
hagnast sem mest. Sósíalistar fengu
til dæmis 37% atkvæða í síðustu
kosningum en nær 60% þingsæta.
Breytingin á kosningalögunum
gerir ráð fyrir listakosningu með
hlutfaUssniði og jafnframt verður
stefnt að því að einn þingmaður verði
á hverja 10 þúsund íbúa. 5% atkvæða
þarf tU að fá mann kjörinn. Stjómar-
andstaðan hefur snúist öndverð gegn
kosningalagabreytingunni og hótar
aö snúa aftur til fyrra kerfis um leið
og hún komist aftur til valda. En
alvarlegast fyrir sósíaUsta er að þeir
eru sjálfir klofnir í málinu.
Klofningur sósíalista
Chevenement menntamálaráö-
herra sem er foringi vinstri armsins
og Rocard sem er landbúnaöarráð-
herra og foringi hægri armsins lögð-
ust öndverðir gegn breytingunni.
Röksemdafærsla þeirra var á þá leið
aö hlutfallskosningin mundi neyða
sósíalista til að standa í endalausum
hrossakaupum við að mynda stjóm.
Jafnframt héldu þeir því fram að
með því aö leggja til hlutfalis-
kosningar væru sossar að játa sig
fyrirfram sigraða í þingkosningum
sem eiga að fara f ram að ári.
Rocard leikur sóló
Afsögn Michel Rocard land-
búnaðarráðherra í mótmælaskyni
við þessa breytingu á kosningalögun-
um kom samt sem áður mjög á
óvart. Fréttaskýrendur em ekki á
einu máli um dýpri ástæður hennar.
Er bent á að Rocard, sem um langt
skeið hefur trónað á toppi „vinsælda-
lista” franskra stjómmálamanna,
hafi misst Fabius forsætisráöherra
upp fyrir sig nýverið í skoðana-
könnunum. Samkvæmt einni
skýringu er afsögnin örþrifaráö
Rocards til þess að greina sig frá
Fabiusi, sem um margt hefur hermt
eftir þeim aðferðum er gáfust
Rocard áður svo vel. Markmiðið er
vitaskuld aö hljóta útnefningu sósíal-
ista til foreetaframboðs þegar kjör-
tímabili Mitterrands lýkur 1988.
Keppir við
forsetann sjálfan
Michel Rocard var fyret þekktur
sem stjómmálamaður árið 1969 er
hann bauð sig f ram til foreeta og náöi
þá 3,5% atkvæða, sem þótti allgott.
Var hann frambjóðandi PSU, sjálfs-
stjómarsósíalista, og þótti mjög
vinstrisinnaður. Rocard hefur færst
til hægri í gegnum árin og eftir aö
hann gekk til liðs við sósíalistaflokk
Mitterrands árið 1974 hafa hann og
fylgismerm hans verið taldir til
hægri í flokknum. Rocard keppti við
Mitterrand í forsetakosningum 1982
og tapaði sem kunnugt er. Sigur
Mitterrand í foreetakosningunum
var um margt persónulegur ósigur
Rocard. Raunar eru mennimir sagð-
ir vera pereónulegir óvinir. Rocard
Michel Rocard og fleiri sósialistar á tali við Mitterand forseta i franska
þinginu.
fór með embætti áætlunarráðherra í
stjórn Mitterrand en fékk land-
búnaðarráöherraembættið 1983, sem
er gríðarlega erfitt embætti í Frakk-
landi og hefur reynst fáum til fram-
dráttar. En nú hefur Rocard sagt af
sér og hef ur f rjálsari hendur en áður.
Má búast við að það verði ekki hljótt
um hann í frönskum stjórnmálum á
næstunni.