Dagblaðið Vísir - DV - 11.06.1986, Side 14

14
DV. MIÐVIKUDAGUR 11. JÚNÍ 1986.
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjórí: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÖNSSON
Fréttastjórar: JÖNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF., ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 450 kr.
Verð í lausasölu virka daga 45 kr. - Helgarblað 50 kr.
Staða Framsóknar
DV birti fyrir helgina úttekt á fylgi Framsóknar-
flokksins í Reykjavík og á Reykjanesi í kosningum um
mörg undanfarin ár. Framsókn stendur illa í þessum
kjördæmum. í Reykjavík hefur flokkurinn einungis
tvisvar fengið lægra hlutfall í borgarstjórnarkosningum
en núna. Það var árið 1944, þegar flokkurinn fékk að-
eins 5,6 prósent, og árið 1946, þegar Framsókn fékk 6,6
prósent. Nú fékk Framsóknarflokkurinn einungis 7 pró-
sent. Framsókn hefur fengið hærra hlutfall en núna í
öllum þingkosningum eftir kjördæmabreytinguna 1959,
jafnvel í ósigrinum 1978, en þá hlaut Framsókn 8,3 pró-
sent í Reykjavík.
Framsóknarflokkurinn komst upp í 17,2 prósent í
borgarstjórnarkosningunum 1970.
Niðurstaðan er, að flokkurinn er enn á niðurleið í
Reykjavík.
Á Reykjanesi fékk Framsókn nú 11,5 prósent í bæjum
og kauptúnum. Hlutfallslega náði fylgi flokksins há-
marki á Reykjanesi 1967, þegar það varð 23,7 prósent
atkvæða. í þingkosningunum 1978 fór fylgi Framsóknar
í kjördæminu niður í 10,6 prósent og var 11,9 prósent í
síðustu þingkosningum, árið 1983.
Niðurstaðan er, að fylgishrun Framsóknar hafi
stöðvazt á Reykjanesi eftir mikið tap fyrir nokkru.
Framsókn tapaði á öllu landinu um þremur prósentu-
stigum í nýafstöðnum sveitarstjórnarkosningum.
Fylgistap flokksins í þéttbýlinu frá kosningunum
1982 er mikið, einkum á suðvesturhorninu. Fyrst koma
mönnum í hug kjarasamningarnir síðastliðinn vetur.
Efnahagsástandið batnaði, lífskjör bötnuðu hjá flestum.
Skoðanakannanir sýndu einnig, að Framsókn bætti
stöðu sína, ef hugsað var til þingkosninga. Framsóknar-
menn tala gjarnan eftir kosningar nú um, að þeir hafi
bætt stöðu sína í Reykjavík, frá því sem hún var á botni
í skoðanakönnunum eftir áramót. Þeir geta þá einnig
hugsað til þess, hvernig staða flokksins hefur hríðversn-
að í kosningabaráttunni á öllu landinu frá því sem var,
þegar landsmenn vildu þakka forsætisráðherra kjara-
samningana og góða efnahagsstöðu eftir þá.
Allt bendir til, að þetta þakklæti hafi verið mjög tíma-
bundið og Qarað út fljótlega.
Framsókn er ekki sá frjálslyndi borgaraflokkur, sem
til dæmis Einar heitinn Ágústsson byggði upp í Reykja-
vík. Framsóknarmönnum hefur ekki tekizt að komast
hjá því að verða aftur bænda- og SÍS-flokkur.
Nú hefur kaupfélagsveldið víða hrunið í sveitar-
stjórnarkosningum. Það er vel, því að þetta hefur verið
afturhaldssamt veldi. Slík fyrirtæki sem kaupfélögin,
stór atvinnuveitandi á ýmsum stöðum, eiga auðvitað
ekki að ráða ferð í kosningum. Ekki er víst, að þetta
veldi rísi að nýju.
Framsókn hefur síðustu ár að nýju birzt sem andstæð-
ingur neytenda. Hún hefur komið fram sem klíkuflokk-
ur, alræmdur fyrir úthlutun bitlinga til gæðinga.
Framsókn hefur birzt sem vondur kerfisflokkur, á tímum
þegar almenningur hefur vaknað til vitundar um, að
kerfinu þarf að breyta. Kerfið hefur kostað okkur mik-
ið í lífskjörum.
Við bætist forystuleysi flokksins í þéttbýlinu á suð-
vesturhorninu, forystuleysi sem formaður flokksins
hefur jafnvel gagnrýnt opinberlega.
Framsókn þarf mikla endurhæfingu.
Haukiir Helgason.
Reagan-stjómin gefur ekki banda-
mönnum sínum innan Nató mikinn
svefhfrið á þessum vordögum. Varla
höfðu stjómir Nató-ríkja og ráð-
herrar fjailað um þá kröfu Banda-
ríkjastjómar og hefja framleiðslu
nýrra efnavopna eftir 17 ára hlé þeg-
ar Reagan tilkynnti um þá fyriætlan
að hætta að virða Salt-2 samninginn.
Sá boðskapur þykir jafhvel enn ugg-
vænlegri en áformin um ný efna-
vopn.
Salt-2 samningurinn var undir-
búinn í tíð Carters og Bresnjéfs og
undirritaður í júní 1979. Samkvæmt
honum fallast risaveldin á takmark-
anir eða þak á heildarfjölda kjam-
orkuárásarvopna. Þótt Bandaríkja-
þing hafi ekki staðfest samninginn
hefur honum verið framfylgt til þessa
og á fyrra kjörtímabili lýsti Reagan
því yfir að hann myndi virða samn-
Hámarksfjöldi skotkerfa fyrir
MIRV-odda strategískar landeld-
fiaugar.
Samanlagóur hámarksfjöldi skot-
keifa fyrir MÍRV-odda strategískar
landeldflaugar og skotkerfa tyrir
kafbátaeldflaugar.
öll ofangreind vopn aó vióbættum
strategískum sprengjuflugvélum
sem geróar eru til aó bera lang-
drægar (drægni meiri en 600 km)
stýriflaugar.
öll ofangreind vopn aó vióbættum
MIRV-odda og einsodds stiategískum
landeldflaugum og kafbátaeldflaugum
og strategískum sprengjuflugvélum
sem ekki eru geróar til aó bera
langdrægar stýriflaugar.
Takmarkanir á fjölda vopna í Salt 2
Flóðgáttir kjamorku-
vígbúnaðar opnaðar
inginn þótt hann hafi verið andvígur
honum áður en hann varð forseti.
Litið hefur verið á Salt-1 samn-
inginn frá 1972 um takmörkun
gagneldflaugakerfa og Salt-2
samninginn um takmörkun á
ijölda kjamorkuárásarvopna
sem helstu viðspymuna gegn
vígbúnaðarbrjálæðinu þrátt fyrir
versnandi sambúð milli risaveld-
anna eftir valdatöku Reagans og
innrás Sovétríkjanna í Afganistan.
Þrátt fyrir gagnkvæmar ásakanir
ávarpi hans við setningu fundarins
var hins vegar ekki vikið einu ein-
asta orði að þessu storkandi skrefi
Bandaríkjastjómar sem tilkynnt var
um tveimur dögum fyrir upphaf
fúndarins. Innlegg utanríkisráð-
herra íslands á þessum fundi voru
gamlar klisjur, m.a. um „grundvall-
arhugsjónir" Nató og „linnulausa
hemaðaruppbyggingu Sovét-
manna“. „Aldrei hefur verið meiri
þörf djúphygginna stjómmálaleið-
ákvæði Salt-I og Salt-II, nái þau ekki
nýjum samningum fyrir árslok," seg-
ir í frásögn Morgunblaðsins.
Það ríður greinilega á miklu að
enginn sakfelli Reagan fyrir að fara
offari í vígbúnaðarmálum því að í
leiðara Morgunblaðsins sama dag,
1. júní, segir ritstjórinn undir fyrir-
sögninni: „Afetaðan til Salt-2“:
„Bandaríkjastjóm vill að famar
verði aðrar leiðir til að takmarka
vígbúnað en markaðar em í Salt-
samkomulaginu. Hún vill að stefnt
verði markvisst að fækkun
kjamorkuvopna“ (leturbreyting
H.G.).
Þögn framsóknarráðherra
Frá ráðherrum Framsóknar-
flokksins heíur ekki heyrst hósti né
stuna vegna þessara síðustu ótíðinda
í afvopnunarmálum. Steingrímur
Hermannsson hefur ekki einu
sinni „harmað" yfirlýsingar Reagans
um að hverfa frá Salt-2 og magna
vígbúnaðarkapphlaupið.
Þó era til framsóknarmenn sem
hafa skoðun á þessu máli. Þórarinn
Þórarinsson ritar grein í Tímann
8. júnl undir fyrirsögninni „Dimm-
ur skuggi hvíldi yfu- utanríkis-
ráðherrafundinum í Halifax.
Vígbúnaðarsinnar ráða orðið
ferðinni í Hvíta húsinu.“ Þessi
grein er birt neðanmáls á 16. síðu
blaðsins undir fyrirferðarmikilli um-
fjöllun um Roger Moore og James
Bond. Einhvem tíma hefðu þó af-
dráttarlaus ummæli Þórarins
Þórarinssonar eins og þau koma
fram í greininni talist til tíðinda.
Greininni lýkur hann með þessum
orðum:
um að brotið væri gegn þessum
samningum hafa báðir aðilar talið
sig bundna af þeim. Talsmenn ríkis-
stjóma Nató-landa hafa á undan-
fömum árum vísað til þessara
samninga æ ofan í æ þegar Reagan-
stjómin hefúr verið sökuð um
stigmögnun vígbúnaðarkapphlaups-
ins.
Varðandi leyfílegan híimarksfjölda
einstakra gerða af vopnum sam-
kvæmt Salt-2 samningnum vísast til
meðfylgjandi skýringarmyndar sem
tekin er úr riti Öryggismálanefhdar:
„Samningur um afvopnun og tak-
mörkun vígbúnaðar“ sem kom út á
árinu 1985.
Skoðanalaus „heiðursforseti"
Nú hefúr blaðinu verið snúið við.
í aðdraganda utanríkisráðherra-
fundar Nató í Halifax í Kanada 29.
maí 1986 lýsti Reagan því yfir flest-
um að óvörum að Bandaríkin
hygðust hverfa frá Salt>2 samningn-
um fyrir lok þessa árs. Fréttaský-
rendur telja þetta eitt afdrifarí-
kasta skref Reagan-stjómarinn-
ar í vigbúnaðarmálum og bera
vott um að haukar og öflin lengst
Hjörleifur
Guttormsson
þingmaðurfyrir
Alþýðubandalagið
toga en nú á tímum kjamorkunn-
ar...“ sagði Matthías og hafa
sjálfsagt margir hugsað til Reagans
í þeim töluðum orðum.
„Reagan-stjórnin gefur ekki bandamönn-
um sínum innan Nató mikinn svefnfrið á
þessum vordögum.“
til hægri að baki forsetanum hafi
orðið ofan á. Röksemdunum að
baki þessari ákvörðun hafa sumir
embættismenn vestra líkt við
„hafragraut".
Þessi ákvörðun Reagans, sem kom
bandamönnum hans í opna skjöldu,
bættist við önnur áhyggjuefni á ut-
anríkisráðherrafúndinum í Halifax.
Margir ráðherrar lýstu þar áhyggj-
um sínum og andstöðu við þetta
afdrifaríka skref og er talið að ráð-
herrar Kanada og Bretlands hafi þar
gefið tóninn.
Þennan fund sótti Matthías Á.
Mathiesen utanríkisráðherra og
var þar raunar heiðursforseti. í
Fréttaflutningur
Morgunblaðsins
Morgunblaðið fjallar um þessi tíð-
indi á forsíðu 31. maí undir fyrir-
sögninni: „Bandaríkin bjóða
nýjan samning í stað Salt-II“ og
er þar vísað í yfirklór Shultz utan-
ríkisráðherra. Þann 1. júní er síðan
forsíðufyrirsögn blaðsins: „Rússar
ákveða að hverfa frá SaIt-II“.
Þannig er þeim sem láta sér nægja
að lesa fyrirsagnimar ætlað að trúa
að bölvaðir Rússamir hafi átt frum-
kvæðið að því að gera að engu
takmárkanir á framleiðslu kjam-
orkuárásarvopna. „Stórveldin tvö
virðast því bæði reiðubúin að bijóta
„Að óbreyttri núverandi stefnu
Bandaríkjastjómar liggja leiðir
Bandaríkjanna og Vestur-Evrópu
sundur. Bandaríkjastjóm þarf að
gera sér ljóst, að núverandi víg-
búnaðarstefna hennar er hið mesta
vatn á myllu Sovétríkjanna sem
hugsast getur.“
Ég hef hér vakið athygli á afetöðu
utanríkisráðherra eins og hún birtist
í þögn íslenskra stjómvalda í máli
sem snertir framtíð mannkynsins.
Fréttaflutningur Morgunblaðsins
um afstöðu Bandaríkjastjómar til
kjamorkuvígbúnaðarmála hrópar í
himininn. Hitt aðalmálgagn ríkis-
stjómarinnar, Tíminn, stingur
aðvöranarorðum fyrrverandi rit-
stjóra í skammarkrók á sama tíma
og ráðherrar Framsóknar þegja sem
fastast. Allt gerist þetta þrátt fyrir
einróma samþykkt Alþingis í maí
1985 um stefnu íslendinga í afvopn-
unarmálum.
Hvað varðar ráherra um þingvilj-
ann?
Hjörleifur Guttormsson.